10 เหตุการณ์การพบสัตว์หายาก สิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ในรอบปี 2025
“กรุงเทพธุรกิจ” รวบรวม 10 การค้นพบ “สัตว์หายาก” และ “สิ่งมีชีวิตชนิดใหม่” ที่น่าตื่นเต้นและสร้างความหวังให้กับการอนุรักษ์ทั่วโลก
ตลอดปี 2025 มีการสำรวจและศึกษาธรรมชาติเกิดขึ้นมากมายทั่วโลก เกิดการค้นพบ “สัตว์หายาก” และ “สิ่งมีชีวิตชนิดใหม่” มากมาย โดย “กรุงเทพธุรกิจ” ได้คัดเลือก 10 การค้นพบที่น่าตื่นเต้นและสร้างความหวังให้กับการอนุรักษ์ทั่วโลก
หนูผีเขาไลเอลล์
หนึ่งในเหตุการณ์ที่สร้างความฮือฮาคือการพบ “หนูผีเขาไลเอลล์” (Mount Lyell shrew) ตัวเป็น ๆ ครั้งแรกในรอบกว่า 100 ปี ณ บริเวณเทือกเขาเซียร์ราเนวาดาตะวันออก ในสหรัฐ ก่อนหน้านี้นักวิทยาศาสตร์มีเพียงข้อมูลจากซากสัตว์เท่านั้น
หนูผีชนิดนี้เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็กที่มีน้ำหนักเพียง 1.5 กรัม หรือเทียบเท่ากับคลิปหนีบกระดาษเพียง 2 อัน มีลักษณะเด่นที่จมูกยาวใช้สำหรับขุดรูอาศัยอยู่ใต้ดินเป็นหลักในพื้นที่หนาวเย็นและสูง
ก่อนหน้านี้ไม่มีใครเคยถ่ายภาพหรือศึกษาพวกมันขณะมีชีวิตได้ เนื่องจากอัตราการเผาผลาญพลังงานที่สูงมากซึ่งทำให้พวกมันจำเป็นต้องกินอาหารอย่างต่อเนื่องและจะเสียชีวิตภายในไม่กี่ชั่วโมงหากไม่มีอาหารตกถึงท้อง ทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย เบิร์กลีย์ ต้องใช้วิธีวางกับดักหลุมลึกกว่า 150 จุดและคอยตรวจสอบทุก 2 ชั่วโมงจนสามารถจับและปล่อยหนูผีชนิดนี้ได้อย่างปลอดภัย ซึ่งข้อมูลใหม่นี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการอนุรักษ์ เนื่องจากหนูผีชนิดนี้เสี่ยงต่อการสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัยถึง 90% จากภาวะโลกร้อน
อ่านต่อ: พบ ‘หนูผี’ หายากที่คิดว่าสูญพันธุ์ไปแล้ว หลังจากไม่เจอตัวเป็น ๆ ร่วมร้อยปี
เครดิตภาพ: California Academy of Sciences
นกเจอร์ดอนส์คอร์เซอร์
เทคโนโลยีการบันทึกเสียงได้กลายเป็นกุญแจสำคัญในการยืนยันการมีอยู่ของ “นกเจอร์ดอนส์คอร์เซอร์” (Jerdon’s courser) ซึ่งเคยถูกเข้าใจว่าสูญพันธุ์ไปแล้วเนื่องจากไม่มีผู้พบเห็นมานานกว่า 20 ปี นกชนิดนี้เป็นนกหากินกลางคืนที่อาศัยอยู่บนพื้นดิน
แม้การค้นพบครั้งนี้ไม่ได้มาจากการมองเห็นตัวนกโดยตรง แต่เป็นการใช้เครื่องบันทึกเสียงและแอปพลิเคชัน Merlin ในการจับสัญญาณเสียงร้องจากป่าละเมาะในรัฐอานธรประเทศ ของอินเดีย แต่ก็เป็นหลักฐานทางเสียงที่ชัดเจนเมื่อนำมาเปรียบเทียบกับข้อมูลอ้างอิงเดิมผ่านสเปกโตรแกรม ช่วยยืนยันว่านกชนิดนี้ยังไม่สูญพันธุ์ ส่งผลให้สถานะในบัญชีแดงถูกปรับกลับมาเป็น “ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง” อีกครั้ง
การค้นพบนี้ได้กระตุ้นความพยายามในการอนุรักษ์ถิ่นที่อยู่อาศัยที่เหลือเพียงแห่งเดียวของพวกมันจากการถูกคุกคามโดยการสร้างคลองและการบุกรุกพื้นที่เกษตรกรรม ซึ่งนักวิจัยตั้งเป้าที่จะติดตั้งกล้องติดตามนกเพิ่มเติมเพื่อบันทึกหลักฐานภาพถ่ายให้ได้ในอนาคต
อ่านต่อ: พบ ‘นกเจอร์ดอนส์คอร์เซอร์’ ที่น่าจะสูญพันธุ์ไปแล้ว ด้วยเครื่องบันทึกเสียง
นกกรูเจย์
ปรากฏการณ์ทางชีววิทยาที่น่าเหลือเชื่ออีกหนึ่งเรื่องที่เกิดในปี 2025 คือการพบ “นกกรูเจย์” (Grue Jay) นกลูกผสมข้ามสายพันธุ์ตัวแรกของโลกที่เกิดจากนกบลูเจย์และนกกรีนเจย์ ซึ่งมีบรรพบุรุษร่วมกันครั้งสุดท้ายเมื่อกว่า 7 ล้านปีก่อน การผสมพันธุ์ข้ามสายพันธุ์นี้เป็นผลมาจาก ภาวะโลกร้อนและการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์ ที่ทำให้นกกรีนเจย์จากเขตร้อนขยายถิ่นฐานขึ้นเหนือไปทับซ้อนกับที่อยู่อาศัยของนกบลูเจย์ในเท็กซัส
ผลการตรวจดีเอ็นเอยืนยันว่ามันเป็นลูกผสมเพศผู้ที่มีพ่อเป็นนกบลูเจย์และแม่เป็นนกกรีนเจย์ โดยนกตัวนี้มีลักษณะทางกายภาพที่ผสมผสานกันอย่างลงตัว โดยมีขนหลังสีฟ้าและจุดสีขาวบนปีกคล้ายนกบลูเจย์ แต่มีวงสีดำรอบดวงตาและเสียงร้องดังกระหึ่มแบบนกกรีนเจย์
การค้นพบนี้ชี้ให้เห็นถึงการเกิด ชุมชนทางนิเวศวิทยาแบบใหม่ ที่คาดเดาไม่ได้จากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ แม้นักปักษีวิทยาจะกังวลว่าการผสมข้ามสายพันธุ์อาจทำให้ยีนดั้งเดิมเจือจางลง แต่ก็นับเป็นบทเรียนสำคัญที่แสดงให้เห็นว่าสัตว์สามารถปรับตัวและมีปฏิสัมพันธ์กันในรูปแบบใหม่ได้อย่างไรเมื่อสภาพแวดล้อมเปลี่ยนไป
อ่านต่อ: พบ ‘นกเจย์’ ผสมข้ามสายพันธุ์ ตัวแรกของโลก ผลจากโลกร้อน ทำที่อยู่นกเปลี่ยนไป
นกกรูเจย์ (Grue Jay) นกลูกผสมข้ามสายพันธุ์ตัวแรกของโลก
เครดิตภาพ: Brian Stokes
นกอัญชันกาลาปากอส
มีการพบ “นกอัญชันกาลาปากอส” (Galápagos Rail) บนเกาะฟลอรีอานาในรอบเกือบ 200 ปี หลังจากผู้ที่พบเห็นคนสุดท้ายคือชาร์ลส์ ดาร์วิน ในปี 1835 การกลับมาของนกบินไม่ไกลชนิดนี้เป็นผลโดยตรงจากโครงการฟื้นฟูระบบนิเวศ ที่กำจัดสัตว์ผู้ล่าต่างถิ่นอย่างหนูและแมวออกจากเกาะได้สำเร็จจนเกาะแห่งนี้กลายเป็นพื้นที่ปลอดภัยอีกครั้ง
การหายไปของสัตว์ผู้ล่าไม่เพียงแต่ช่วยให้นกอัญชันกลับมา แต่ยังทำให้เกิด “การปฏิวัติทางวัฒนธรรม” ในกลุ่มนกฟินช์ที่เริ่มกล้าทดลองร้องเพลงทำนองใหม่ ๆ และเลียนแบบเสียงข้ามสายพันธุ์เพราะไม่ต้องกังวลเรื่องการถูกล่า
การค้นพบนกอัญชันจึงเป็นสัญลักษณ์แห่งชัยชนะและความหวังของการฟื้นฟูระบบนิเวศ ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่าเมื่อมนุษย์กำจัดภัยคุกคามออกไป ธรรมชาติก็พร้อมจะฟื้นตัวได้อย่างน่าอัศจรรย์ใจ
พบ ‘นกอัญชันกาลาปากอส’ ครั้งแรก หลังเจอล่าสุด 200 ปีก่อน โดย ‘ชาร์ลส์ ดาร์วิน’
เครดิตภาพ: Carlos Espinosa
ปลาช่อนเชล
นักวิจัยได้พบ “ปลาช่อนเชล” (Chel snakehead) อีกครั้งในรอบ 87 ปีบริเวณริมฝั่งแม่น้ำเชล ในประเทศอินเดีย ปลาชนิดนี้ถือเป็นหนึ่งในปลาช่อนที่มีขนาดใหญ่และสวยงามที่สุด โดยมีเกล็ดสีเขียวสดใสแทรกอยู่ท่ามกลางแถบสีเหลือง และสามารถมีความยาวได้ถึง 80-100 เซนติเมตร
การยืนยันสายพันธุ์ต้องใช้เวลาศึกษานานกว่า 4 เดือนเพื่อเปรียบเทียบข้อมูลชีวภาพกับการค้นพบครั้งล่าสุดในปี 1938 โดยได้รับเบาะแสสำคัญจากชนพื้นเมืองเผ่าราภาที่ยังคงจับปลาชนิดนี้มาบริโภคอยู่
แม้การค้นพบจะสร้างความตื่นเต้น แต่ปลาช่อนเชลกำลังเผชิญกับภัยคุกคามรุนแรงจากการสร้างเขื่อนจนปิดกั้นเส้นทางการอพยพ รวมถึงมลพิษจากโรงงานและสารเคมีทางการเกษตร นักวิจัยเน้นย้ำว่าการรักษาปลาชนิดนี้ไว้ต้องอาศัย ความร่วมมือกับชุมชนท้องถิ่น เพื่อสร้างความตระหนักรู้และปกป้องระบบนิเวศน้ำจืดที่เปราะบาง
อ่านต่อ: พบ ‘ปลาช่อนเชล’ ครั้งแรกในรอบ 85 ปี ระหว่างที่ชนพื้นเมืองจับกิน
เครดิตภาพ: เจ. ปราวีนราช
แบคทีเรียนำไฟฟ้าชนิดใหม่
นักวิทยาศาสตร์ได้ค้นพบแบคทีเรียนำไฟฟ้าชนิดใหม่ชื่อ “Candidatus Electrothrix yaqonensis” ในโคลนริมชายฝั่งรัฐโอเรกอน ซึ่งมีความสามารถพิเศษในการขนส่งอิเล็กตรอนระยะไกลผ่านเส้นใยเคเบิลที่ยาวหลายเซนติเมตร แบคทีเรียชนิดนี้มีลักษณะโครงสร้างที่โดดเด่นคือมีสันนูนบนพื้นผิวที่กว้างกว่าชนิดอื่น และมีโมเลกุลนิกเกิลเป็นส่วนประกอบสำคัญที่ทำให้มีสภาพเป็นสื่อกระแสไฟฟ้าสูง
คุณสมบัติการนำไฟฟ้านี้ช่วยให้แบคทีเรียสามารถเชื่อมโยงปฏิกิริยาเคมีระหว่างชั้นตะกอนลึกกับพื้นผิวได้ ซึ่งมีประโยชน์อย่างยิ่งในงาน ไบโออิเล็กทรอนิกส์ และการกำจัดมลพิษในสิ่งแวดล้อม เนื่องจากพวกมันสามารถถ่ายโอนอิเล็กตรอนเพื่อสลายสารอันตรายออกจากตะกอนได้
นักวิจัยหวังว่าการค้นพบนี้จะเป็นกุญแจสำคัญในการพัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและช่วยในการติดตามตรวจสอบสภาพแวดล้อมในอนาคต
อ่านต่อ: พบ ‘แบคทีเรียนำไฟฟ้า’ ชนิดใหม่ หวังใช้กำจัดมลพิษ-ไบโออิเล็กทรอนิกส์
แบคทีเรียนำไฟฟ้าชนิดใหม่ ชื่อ ‘Candidatus Electrothrix yaqonensis’ ส
เครดิตภาพ: Oregon State University
‘สัตว์ทะเล’ นับสิบใน ‘แอนตาร์กติกา’
หลังจากที่ภูเขาน้ำแข็ง A-84 ในแอนตาร์กติกาแตกตัวออก นักวิจัยพบเห็นระบบนิเวศที่อุดมสมบูรณ์ และเผยให้เห็นสัตว์ทะเลสายพันธุ์ใหม่นับสิบชนิดไม่ว่าจะเป็นแมงมุมทะเลยักษ์ ปลาหมึกยักษ์ และฟองน้ำทรงแจกันที่อาจมีอายุหลายร้อยปี
ปริศนาสำคัญคือสิ่งมีชีวิตเหล่านี้ดำรงอยู่ได้อย่างไรในสภาวะที่ไม่มีแสงแดดสำหรับการสังเคราะห์แสง ซึ่งนักวิจัยสันนิษฐานว่าต้องอาศัยกระแสน้ำที่พัดพาสารอาหารเข้ามาหล่อเลี้ยงระบบนิเวศลึกลับนี้ ข้อมูลที่เก็บรวบรวมได้ยังช่วยให้เข้าใจพฤติกรรมในอดีตของแผ่นน้ำแข็งและการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นเมื่อโลกอุ่นขึ้น ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของความร่วมมือระดับโลกในการปกป้องความหลากหลายทางชีวภาพในมหาสมุทรที่ยังไม่ถูกสำรวจ
อ่านต่อ: พบ ‘สัตว์ทะเล’ สายพันธุ์ใหม่นับสิบ หลังน้ำแข็งใน ‘แอนตาร์กติกา’ แตกตัว
หนึ่งในสัตว์ทะเลที่เพิ่งค้นพบใหม่
เครดิตภาพ: Schmidt Ocean Institute
‘ปลาทะเลน้ำลึก’ ชนิดใหม่ สีชมพูสุดแบ๊ว
ความเชื่อเดิมที่ว่าสัตว์ทะเลน้ำลึกต้องมีหน้าตาประหลาดน่ากลัวได้เปลี่ยนแปลงไป เมื่อค้นพบ “Bumpy Snailfish” (Careproctus colliculi) ปลาสเนลฟิชสีชมพูหน้าตาน่ารักที่พบนอกชายฝั่งแคลิฟอร์เนียที่ระดับความลึกกว่า 10,000 ฟุต ปลาชนิดนี้มีขนาดเล็กเพียง 3.6 นิ้ว หัวกลม ตาโต และมีลักษณะลำตัวนุ่มเหมือนวุ้นเพื่อทนต่อแรงกดดันมหาศาลที่สูงกว่าตู้เย็นในบ้านหลายเท่า
นอกจากปลาชนิดนี้แล้ว ยังค้นพบปลาสเนลฟิชชนิดอื่นอีก ได้แก่ Dark Snailfish และ Sleek Snailfish เป็นการย้ำเตือนว่ามนุษย์ยังรู้จักมหาสมุทรน้อยมาก
นักวิจัยจำเป็นต้องระบุชื่อและลักษณะทางวิทยาศาสตร์เป็นขั้นตอนแรกที่สำคัญในการอนุรักษ์ เพราะหากสัตว์เหล่านี้ไม่มีชื่อเรียก ก็ยากที่จะติดตามการลดลงของสายพันธุ์จากการทำเหมืองใต้น้ำลึกหรือผลกระทบจากสภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลงไป
อ่านต่อ: พบ ‘ปลาทะเลน้ำลึก’ ชนิดใหม่ สีชมพูสุดแบ๊ว ลบความเชื่อใต้ทะเลมีแต่ตัวประหลาด
เครดิตภาพ: MBARI
ฉลามสีส้ม
อีกหนึ่งการค้นพบที่แปลกประหลาดคือ “ฉลามพยาบาลสีส้มสด” ตัวแรกของโลกที่พบนอกชายฝั่งคอสตาริกา นอกจากจะมีสีส้มแล้วยังมีดวงตาสีขาวซีด นักวิทยาศาสตร์ระบุว่าลักษณะนี้เกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรรมที่หายาก 2 ชนิดรวมกัน คือ ภาวะแซนโทโครอิซึม ที่ทำให้มีเม็ดสีเหลือง/ทองมากเกินไป และ ภาวะผิวเผือก ที่ลดการผลิตเมลานิน
แม้สีที่โดดเด่นจะทำให้มันเสี่ยงต่อการถูกล่าได้ง่ายขึ้นเพราะขาดการพรางตัวตามธรรมชาติ แต่ฉลามตัวนี้กลับสามารถรอดชีวิตจนเติบโตได้ยาวกว่า 6 ฟุต ซึ่งทำลายความเชื่อเดิมเรื่องอัตราการรอดชีวิตต่ำของสัตว์ที่มีสีผิดปกติ การค้นพบนี้ถือเป็นกุญแจสำคัญในการทำความเข้าใจปริศนาทางพันธุกรรมและความหลากหลายทางชีวภาพในมหาสมุทร แม้ในสายพันธุ์ที่มนุษย์รู้จักกันดีอย่างฉลามพยาบาล
อ่านต่อ: พบ ‘ฉลามสีส้ม’ ครั้งแรกของโลก เกิดจากโรคพันธุกรรม-ภาวะผิวเผือก
เครดิตภาพ: Parismina Domus Dei
แมวป่าหัวแบน
ประเทศไทยดำเนินการอนุรักษ์ป่าพรุโต๊ะแดงมาอย่างต่อเนื่อง จนทำให้ป่ากลับมาอุดมสมบูรณ์อีกครั้ง และได้พบ “แมวป่าหัวแบน” (Flat-headed Cat) ครั้งแรกในรอบเกือบ 30 ปี แมวชนิดนี้ขึ้นชื่อว่าเป็นสัตว์ตระกูลแมวที่หายากและใกล้สูญพันธุ์ที่สุดในโลก โดยมีลักษณะพิเศษคือตีนเป็นพังผืดสำหรับจับสัตว์น้ำกินเป็นอาหาร ข้อมูลจากกล้องดักถ่ายภาพอัตโนมัติพบการปรากฏตัวของพวกมันถึง 16 ครั้งในปี 2568 ซึ่งถือเป็นสถิติที่มากที่สุดแห่งหนึ่งของโลก
หลักฐานที่สำคัญที่สุดคือ การบันทึกภาพแม่แมวป่าที่เดินทางมาพร้อมกับลูก ซึ่งยืนยันว่ามีการสืบพันธุ์และอาศัยอยู่อย่างปลอดภัยในป่าพรุของไทย การค้นพบนี้เป็นการยืนยันความอุดมสมบูรณ์ของระบบนิเวศป่าพรุที่เหลืออยู่น้อยแห่ง และเป็นเครื่องพิสูจน์ถึงความทุ่มเทในการปกป้องพื้นที่ของเจ้าหน้าที่กรมอุทยานแห่งชาติฯ และองค์การแพนเทอราผ่านระบบลาดตระเวนที่เข้มแข็ง
อ่านต่อ: พบ ‘แมวป่าหัวแบน’ ในประเทศไทย ครั้งแรกรอบเกือบ 30 ปี ตอกย้ำป่าพรุโต๊ะแดงอุดมสมบูรณ์
เครดิตภาพ: กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช