พบ ‘สัตว์ทะเล’ สายพันธุ์ใหม่นับสิบ หลังน้ำแข็งใน ‘แอนตาร์กติกา’ แตกตัว

เมื่อวันที่ 13 มกราคม 2025 ภูเขาน้ำแข็ง A-84 ขนาดยักษ์ยาวประมาณ 30 กิโลเมตร ได้แยกตัวออกมาจากหิ้งน้ำแข็งจอร์จที่ 6 ตั้งอยู่ตามแนวคาบสมุทรแอนตาร์กติกา เผยให้เห็นมหาสมุทร 540 ตารางกิโลเมตรที่ไม่เคยโดนแสงแดดมาหลายทศวรรษ นักวิจัยจึงเร่งเข้าไปสำรวจในพื้นที่ใหม่นี้ พบว่ามีระบบนิเวศที่สมบูรณ์ มีทั้งปะการังยักษ์และฟองน้ำ ซึ่งเป็นที่อยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิตหลากหลายชนิด

บริเวณที่ภูเขาน้ำแข็ง A-84 แยกตัวออกจากหิ้งน้ำแข็งจอร์จที่ 6
ที่มา: Schmidt Ocean Institute

นักวิจัยจากสถาบันชมิดท์โอเชียนได้เข้าสำรวจพื้นที่ใต้ผืนน้ำแข็งที่ไม่มีเคยมีใครเห็นมาก่อน ในระดับความลึก 1,300 เมตรจากน้ำทะเล โดยไม่ได้คาดหวังว่าจะเจออะไรอยู่ แต่กลายเป็นว่ามีสิ่งมีชีวิตมากมายที่สามารถเจริญเติบโตได้ภายใต้ผืนน้ำแข็งหนาเช่นนี้ ไม่ว่าจะเป็นแมงมุมทะเลยักษ์ ปลาหมึกยักษ์ ปลาน้ำแข็ง ปะการัง และฟองน้ำ รวมถึงฟองน้ำทรงแจกันที่อาจมีอายุหลายร้อยปี

“พวกเราประหลาดใจและทึ่งมากที่มีระบบนิเวศอันหลากหลายและอุดมสมบูรณ์” แพทริเซีย เอสเกเต้ นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยอาเวโร หัวหน้านักสำรวจกล่าว

นักวิทยาศาสตร์ยอมรับว่า มีรู้ข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ใต้แผ่นน้ำแข็งลอยน้ำของแอนตาร์กติกาอยู่น้อยมาก แต่การค้นพบนี้แสดงให้เห็นว่าสิ่งมีชีวิตสามารถเดินทางเข้าไปอาศัยได้ในแทบทุกมุมโลก รวมถึงใต้แผ่นธารน้ำแข็ง และอาจช่วยทำความเข้าใจได้ว่าสิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเลลึกจะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรบนโลกที่ร้อนขึ้น

การสำรวจนี้ใช้เวลาประมาณหนึ่งเดือน เพื่อถ่ายภาพและวิดีโอด้วยยานพาหนะควบคุมระยะไกล พร้อมเก็บตัวอย่างจากบริเวณที่ลึกที่สุดบางแห่งนอกชายฝั่งแอนตาร์กติกา นอกจากนี้ทีมวิจัยยังได้สำรวจบริเวณทะเลเบลลิงส์เฮาเซน ที่ห่างไกลออกไปจากพื้นที่แผ่นน้ำแข็ง

ฟองน้ำทรงแจกันที่พบใต้ทะเล
เครดิตภาพ: Schmidt Ocean Institute

ฟองน้ำขนาดใหญ่ กลุ่มดอกไม้ทะเล และสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ ถูกพบเห็นในระดับความลึก 230 เมตร ในบริเวณพื้นทะเลที่เพิ่งปรากฏออกมาจากการแตกตัวของน้ำแข็ง ขณะที่ไฮดรอยด์ ที่เป็นญาติกับปะการัง แมงกะพรุน และดอกไม้ทะเล ลอยอยู่ในกระแสน้ำลึกประมาณ 380 เมตร ส่วนหมึกยักษ์ถูกพบบนพื้นทะเลลึก 1,150 เมตร ในทะเลเบลลิงส์เฮาเซนนอกชายฝั่งแอนตาร์กติกา 

นักวิจัยเชื่อว่าจะค้นพบสายพันธุ์ใหม่หลายสิบชนิดจากการสำรวจครั้งนี้ ได้แก่ สัตว์จำพวกกุ้ง หอยทากทะเล ไส้เดือน และปลา แต่ต้องใช้เวลาหลายเดือนในการวิเคราะห์ที่ห้องแล็บในการยืนยันการค้นพบสัตว์ชนิดใหม่ เหมือนกับการสำรวจนอกชายฝั่งชิลีในปี 2024 ที่สถาบันชมิดท์โอเชียนพบสัตว์ชนิดใหม่กว่า 70 สายพันธุ์ รวมถึงกุ้งมังกรและหอยทากทะเลชนิดใหม่

หมึกยักษ์ที่พบใต้ทะเล
เครดิตภาพ: Schmidt Ocean Institute

ความลึกลับของบริเวณนอกชายฝั่งแอนตาร์กติกาไม่ได้อยู่ที่สิ่งมีชีวิตชนิดใดชนิดหนึ่ง แต่เป็นทั้งระบบนิเวศ นักวิทยาศาสตร์ยังต้องหาคำตอบว่าสิ่งมีชีวิตจำนวนมากสามารถดำรงอยู่ได้อย่างไรภายใต้แผ่นน้ำแข็งจำนวนมากขนาดนั้น

โดยทั่วไปแล้ว สิ่งมีชีวิตที่สังเคราะห์แสงจะปล่อยสารอาหารลงมาเพื่อให้สิ่งมีชีวิตที่อาศัยอยู่ใต้ท้องทะเลดำรงอยู่ได้ ส่วนระบบนิเวศใต้ท้องทะเลลึกอาศัยสารอาหารที่ไหลจากผิวน้ำลงสู่พื้นทะเลอย่างช้า ๆ แต่บริเวณภายใต้แผ่นน้ำแข็งแอนตาร์กติกาที่มืดมิดต้องอาศัยกระแสน้ำในมหาสมุทร น้ำแข็งละลาย หรืออย่างอื่นต่างหากที่ช่วยหล่อเลี้ยงสิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเลลึกเหล่านี้

ดอกไม้ทะเลที่พบใต้ทะเล
เครดิตภาพ: Schmidt Ocean Institute

นอกจากนี้ พื้นทะเลแอนตาร์กติกาที่เพิ่งโผล่ออกมายังช่วยให้ทีมสามารถรวบรวมข้อมูลสำคัญ เกี่ยวกับพฤติกรรมในอดีตของแผ่นน้ำแข็งได้ ซึ่งแตกต่างจากในปัจจุบันที่แผ่นน้ำแข็งหดตัวและสูญเสียมวลในช่วงไม่กี่ทศวรรษที่ผ่านมา เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

หิ้งน้ำแข็งจอร์จที่ 6 ละลายไปอย่างมากในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยในปี 2019–2020 เป็นช่วงที่มีการละลายบนพื้นผิวสูงสุดเป็นประวัติการณ์ แต่หิ้งน้ำแข็งแห่งนี้มีความเสถียรมากกว่า ชั้นน้ำแข็งส่วนใหญ่ที่ทอดยาวเหนือมหาสมุทร แม้ว่าจะละลายไปมากก็ตาม เนื่องจากตั้งอยู่ระหว่างคาบสมุทรแอนตาร์กติกาและเกาะอเล็กซานเดอร์

นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าเหตุการณ์การละลายในอดีตนั้นเกิดจากรูปแบบของลมที่พัดเอาอากาศอุ่นขึ้นมาที่พื้นผิวและเมฆที่ปกคลุมมากเกินไปซึ่งกักเก็บความร้อนเอาไว้

นักวิจัยเก็บตัวอย่างจากใต้ทะเล
เครดิตภาพ: Schmidt Ocean Institute

ซาช่า มอนเทลลี นักวิทยาศาสตร์หัวหน้าร่วมจากมหาวิทยาลัยคอลเลจลอนดอน กล่าวว่า “การสูญเสียน้ำแข็งจากแผ่นน้ำแข็งแอนตาร์กติกาเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ระดับน้ำทะเลสูงขึ้นทั่วโลก ดังนั้นงานของเรามีความสำคัญอย่างยิ่งในการเปลี่ยนแปลงนี้และปรับปรุงความสามารถในการคาดเดาการเปลี่ยนแปลงในอนาคต ซึ่งสามารถช่วยกำหนดนโยบายและค้นพบสิ่งใหม่ ๆ อย่างไม่ต้องสงสัย ในขณะที่เราวิเคราะห์ข้อมูลสำคัญนี้ต่อไป”

เอสเกเต้ หวังว่าจะได้กลับไปดูว่าชีวิตใต้พื้นที่ที่ไม่มีน้ำแข็งปกคลุมนั้นเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร ซึ่งจะช่วยให้มองเห็นว่าชีวิตใต้ท้องทะเลลึกในบริเวณขั้วโลกอาจเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นและภูเขาน้ำแข็งจำนวนมากแตกตัวในแอนตาร์กติกาและที่อื่น ๆ 

สัตว์ที่พบใต้ทะเลในแอนตาร์กติกา
เครดิตภาพ: Schmidt Ocean Institute

การสำรวจครั้งนี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการ Challenger 150 ซึ่งเป็นความร่วมมือระดับโลกเพื่อศึกษาด้านชีววิทยาใต้ท้องทะเลลึก และได้รับการยอมรับจากคณะกรรมาธิการระหว่างรัฐบาลว่าด้วยสมุทรศาสตร์แห่งยูเนสโก (IOC/UNESCO) ให้เป็นการดำเนินการเพื่อทศวรรษแห่งมหาสมุทร

ในอนาคต นักวิจัยวางแผนที่จะวิเคราะห์ข้อมูลที่รวบรวมไว้ต่อไป เพื่อให้เข้าใจทั้งพฤติกรรมของแผ่นน้ำแข็งและชีวิตทางทะเลที่ไม่เหมือนใคร และเติบโตโดยที่ไม่มีใครเห็นมานานหลายศตวรรษภายใต้แผ่นน้ำแข็ง

ด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เร่งตัวขึ้น ผลการศึกษาเกี่ยวกับความสามารถในการปรับตัวของสายพันธุ์และความยืดหยุ่นของถิ่นที่อยู่อาศัยของแอนตาร์กติกาของการศึกษานี้มีผลกระทบต่อการอนุรักษ์และการตัดสินใจด้านนโยบายในอนาคตในระดับโลก

ที่มา: Earth, Interesting Engineering, Independent, The Washington Post

สัตว์ที่พบใต้ทะเล
เครดิตภาพ: Schmidt Ocean Institute