สงคราม ‘แรร์เอิร์ธ’ สมรภูมิที่ไทยต้องระวัง!

ตั้งแต่ยานยนต์ไฟฟ้า สมาร์ทโฟน ไปจนถึงอาวุธยุทโธปกรณ์  มีคนเคยเปรียบเปรยว่าใครคุมแหล่ง “แรร์เอิร์ธ” ได้ก็เหมือนคุมเส้นเลือดใหญ่ของเศรษฐกิจโลก ซึ่งวันนี้ “จีน” กำลังใช้แต้มต่อดังกล่าวเป็นอาวุธทางเศรษฐกิจ ด้วยการจำกัดการส่งออกวัตถุดิบสำคัญอย่างเข้มงวด ภายใต้ข้ออ้างเรื่อง “ความมั่นคงแห่งชาติ” จนทำให้สหรัฐและชาติตะวันตกต้องสั่นสะเทือน

    ผลกระทบเริ่มปรากฏชัดในอุตสาหกรรมจริง “ฟอร์ด มอเตอร์” ต้องหยุดสายการผลิตชั่วคราวเพราะขาดแม่เหล็กแรร์เอิร์ธ ขณะที่หลายโรงงานในยุโรปและญี่ปุ่นเริ่มประสบปัญหาคล้ายกัน ทำให้ “โดนัลด์ ทรัมป์” ประธานาธิบดีสหรัฐ ต้องเร่งเปิดเกมโต้กลับ ด้วยยุทธศาสตร์ “ลดการพึ่งพาจีน” ผ่านการสร้างพันธมิตรใหม่ในการจัดหาแหล่งแร่ทางเลือก ทั้งกับออสเตรเลีย ยูเครน ล่าสุดเริ่มขยายวงสู่ชาติอาเซียน เพื่อสร้างแนวป้องกันเชิงเศรษฐกิจของตนเอง

    ล่าสุด “ทรัมป์” เพิ่งปิดดีลลงนาม “ข้อตกลงทางการค้าและแร่ธาตุสำคัญ” กับ 3 ชาติพันธมิตร ได้แก่ ไทย มาเลเซีย และกัมพูชา โดยในส่วนของไทย รัฐบาลทั้งสองประเทศได้ลงนามในบันทึกความเข้าใจ (MOU) เมื่อวันที่ 26 ตุลาคม เพื่อเสริมสร้างความร่วมมือในการกระจายห่วงโซ่อุปทานแร่ธาตุสำคัญระดับโลก และส่งเสริมการลงทุน โดยมีเป้าหมายให้ “ประเทศไทย” ก้าวขึ้นมาเป็นจุดยุทธศาสตร์ของซัพพลายเชนแร่แรร์เอิร์ธในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
 

    อย่างไรก็ตาม ดร.นณริฏ พิศลยบุตร นักวิชาการจากทีดีอาร์ไอ เตือนว่า ไทยควรมองดีลนี้อย่างรอบคอบ เพราะกรอบข้อตกลงการค้าต่างตอบแทน (Reciprocal Trade Agreement) ที่สหรัฐ เสนอ แม้จะเปิดช่องให้ไทยได้รับสิทธิ์ลดภาษีเหลือ 0% สำหรับบางกลุ่มสินค้า แต่ก็มีความเสี่ยงสูงที่ไทยต้องเปิดตลาดให้สินค้าสหรัฐ ถึง 99% ของหมวดทั้งหมด อีกทั้งยังอาจต้องยอมรับมาตรฐานแรงงาน สิ่งแวดล้อม และการค้าดิจิทัลของสหรัฐ ซึ่งอาจกระทบต่อกฎหมายภายในและความเป็นอิสระทางนโยบายของประเทศในระยะยาว

    ผู้เชี่ยวชาญจึงเตือนเป็นเสียงเดียวกันว่า รัฐบาลไทยต้อง “ถ่วงดุลอำนาจ” ให้ดีระหว่างสองขั้วมหาอำนาจ เพราะแม้ MOU ฉบับนี้จะไม่ผูกพันทางกฎหมายระหว่างประเทศ แต่ก็สามารถถูกนำไปโยงกับการเจรจาการค้าในอนาคตได้ หากไทยยอมรับเงื่อนไขที่ผูกมัดมากเกินไป เช่น การขายแร่ให้สหรัฐเพียงประเทศเดียว ก็อาจสร้างความไม่พอใจให้จีนและนำไปสู่การตอบโต้ทางเศรษฐกิจได้ ดังนั้น สงครามแรร์เอิร์ธจึงไม่ใช่เพียงเกมการค้า แต่คือสมรภูมิเศรษฐกิจและยุทธศาสตร์ของชาติที่ไทยต้องเดินเกมด้วยความรอบคอบ เพื่อรักษาผลประโยชน์ของประเทศให้มั่นคงที่สุด!