อัฟกานิสถาน สมรภูมิรบที่ยาวนานที่สุดของสหรัฐ ฯ

เพื่อหวังเป็นประตูสู่ความเป็นใหญ่ในพื้นที่ต่อเชื่อม แม้ว่าชาติยักษ์ใหญ่จะประสบความสำเร็จในการกรีธาเข้าครอบครองกรุงคาบูลเมืองหลวง แต่พวกเขาก็ไม่อาจอยู่นานไป นักรบอัฟกันที่ชำนาญสภาพแวดล้อมจะค่อยๆ นวด กดดันสร้างความสูญเสียอย่างใหญ่หลวงให้กองทัพต่างชาติต้องถอนตัวออกไป อังกฤษสมัยศตวรรษที่ 19-20 และโซเวียตทศวรรษ 1980 ซาบซึ้งเรื่องนี้ดี สหรัฐ ฯ ซึ่งติดหล่มที่นี่มา 18 ปีแล้วก็กำลังซาบซึ้งมาก แต่ก็ยังหาทางออกสวยๆ ไม่ได้ ทางออกที่ไม่เห็นนี้สร้างความวังเวงแก่ชะตากรรมของทั้งชาวอัฟกันและเจ้าหน้าที่นานาชาติอื่นไปด้วย

เดิมทีประธานาธิบดี Donald Trump ตั้งใจจะประกาศก่อนครบรอบ 18 ปีเหตุการณ์ 9/11 ถึงความสำเร็จของกระบวนการสันติภาพอัฟกานิสถาน  ทรัมป์วางแผนโดยไม่ฟังคำทัดทานของที่ปรึกษา (ซึ่งต่อมาก็ไล่ออกไปคือ John Bolton) ว่าอย่าทำอย่างงี้ คือ วางแผนนัดเจรจากับกับผู้นำขบวนการตาลีบานที่ Camp David บ้านพักรับรองประธานาธิบดีสหรัฐ ฯ ที่ Maryland ในวันที่ 7 ก.ย. กะจะพูดคุยหนุงหนิงออกทีวีรับรองว่าอเมริกาจะถอนทหาร 5,400 นายออกจาก 5 ฐานทัพในประเทศนี้ เหลือทหารไว้เพียง 8 พันกว่านาย เพื่อแลกกับการที่ขบวนการตาลีบานเลิกก่อการร้าย ถ้าเกิดขึ้นจริงนี่อาจทำให้ทรัมป์ได้รางวัลโนเบลก็เป็นได้ เพราะการเจรจาสันติภาพตะวันออกกลางในอดีตก็จบลงด้วยความสำเร็จที่แคมป์เดวิดนี้ ที่วางแผนนี่ไม่ได้วางลอยๆ เพราะทูตที่ทรัมป์วางเอาไว้ให้เจรจาลับกับพวกตาลีบานออกมาแถลงเมื่อต้นเดือนแล้วว่า ทั้งสองฝ่ายบรรลุข้อตกลงระหว่างกัน แต่สุดท้ายก็ต้องล้มเหลว ทรัมป์ประกาศเลิกเจรจากับตาลีบานทั้งหมด และฉวยโอกาสใช้การประกาศใหม่ว่าจะรบกับตาลีบานไม่เลิกด้วยซ้ำ

สิ่งที่ทำให้ทรัมป์ต้องกลับไปกลับมายังงี้มันมีเหตุผล ฟากหนึ่งคือความจริงที่ว่าอัฟกานิสถานยังคงเป็นหลุมฝังศพกองกำลังต่างชาติเหมือนที่เคยฝังทหารอังกฤษ ทหารรัสเซียมานักต่อนัก สหรัฐ ฯ ควรถอนตัวจากดินแดนต้องสาปนี้ ขณะที่อีกฟากหนึ่งคือขบวนการตาลีบานก็ยังเลวร้ายไม่เลิก ขืนถอนทหารไป ตาลีบานคงยึดคาบูลได้แน่ ลูกเด็กเล็กแดงจะเดือดร้อนไปทั่ว

สงครามอัฟกานิสถานเป็นสงครามที่ยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์ของสหรัฐฯ เริ่มขึ้นเมื่อปลายปี 2544 หลังเหตุการณ์ 9/11 ที่กลุ่มก่อการร้ายอัลกออิดะห์ก่อเหตุโจมตีนครนิวยอร์กของสหรัฐฯ กลุ่มดังกล่าวอยู่ภายใต้การคุ้มครองของขบวนการตาลีบาน ซึ่งขณะนั้นเป็นรัฐบาลของอัฟกานิสถาน สหรัฐฯ จึงโจมตีและสามารถขับไล่ขบวนการตาลีบานออกจากการเป็นรัฐบาล และสถาปนาระบอบการปกครองประชาธิปไตยในอัฟกานิสถาน โดยมีสหประชาชาติ องค์การนาโต้และชาติพันธมิตรร่วมรักษาสันติภาพในประเทศ (นึกแล้วยังเสียดาย ถ้าโจมตีเร็วกว่านั้นสักปี ก็คงเซฟพระพุทธรูปยักษ์ที่ Bamiyan เอาไว้ได้) อย่างไรก็ตาม ขบวนการตาลีบานยังก่อเหตุโจมตีกองกำลังสหรัฐ ฯ อัฟกานิสถาน นานาชาติและประชาชนพลเรือนอย่างต่อเนื่อง ทำให้ไม่เกิดสันติภาพอย่างแท้จริง มีผู้เสียชีวิตกว่า 1 แสนคน โดยเป็นทหารสหรัฐฯ ประมาณ 2,400 นาย ยิ่งรบนานวันเข้าขบวนการตาลีบานกลับเข้มแข็งขึ้นเรื่อยๆ ทุกวันนี้สามารถยึดครองพื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศไว้ได้ ขณะที่ทหารสหรัฐฯ หมดขวัญกำลังใจ แนวหลังที่บ้านก็ประสานเสียงอยากให้ถอนกำลังกลับบ้าน เลิกส่งลูกหลานไปตายเสียที

สหรัฐฯ วางแผนถอนทหารออกจากประเทศนี้ตั้งแต่ปี 2557 และต่อมาได้มีการพยายามเจรจากระบวนการสันติภาพกับขบวนการตาลีบานจนบรรลุข้อตกลงเมื่อต้นเดือนดังกล่าว แต่ขบวนการตาลีบานนั้นยังไม่ยอมหยุดก่อการร้าย ยังคงลอบสังหาร วางระเบิด ตลอดเวลา แม้กระทั่งทำข้อตกลงกันแล้วเมื่อ 2 กันยา อีก 3 วันถัดมา ก็ก่อคาร์บอมบ์ในกรุงคาบูล ทำให้มีคนตายอีก 12 คน รวมทั้งทหารอเมริกัน 1 นาย ตรงนี้เองที่ทำให้ทรัมป์ไม่กล้าเชิญตาลีบานไปแคมป์เดวิด ถ้าขืนพูดว่าจะยอมอ่อนข้อให้ขบวนการนี้อีกเป็นโดนมหาชนอเมริกันบอยคอตต์ เลือกตั้งปีหน้าก็หมดสิทธิเป็นประธานาธิบดีต่อ

รัฐบาลวอชิงตันไม่มีทางออกเหลือมากนัก พวกเขาพิสูจน์แล้วว่าการใช้กำลังนั้นไม่ได้ผล เคยยกทัพนับแสนบุกถล่มเมื่อปี 2554 โจมตีทางอากาศด้วยอาวุธที่ดีที่สุด แต่ตาลีบานก็หลบอยู่ในรูภูเขาแล้วกลับออกมาตอบโต้กลับไปอีก  งานมวลชนก็ไม่สำเร็จ ตาลีบานขยายตัวไปทั่วทุกที่ ฝึกให้ทหารรัฐบาลอัฟกานิสถานสู้ ก็สู้ไม่ได้ ไม่กี่ปีมานี้ตายไปแล้ว 5 หมื่นกว่าคน แต่กองทัพสหรัฐฯ จะถอนกลับบ้านอย่างเท่ๆ ก็ทำไม่ได้ เพราะถ้าตาลีบานกลับมาครองประเทศโดยยังคงนิสัยแบบนี้อยู่ โลกก็ไม่สงบเป็นแน่ สหรัฐฯ จะทำยังไงดี เพราะอาจจำเป็นต้องใช้กำลังพลในตะวันออกกลาง ทะเลเหนือ และมหาสมุทรแปซิฟิกมากขึ้น อันเนื่องจากความตึงเครียดที่ทวีขึ้นจากอิหร่าน รัสเซียและจีนตามลำดับ ภาพสถานการณ์ที่น่าจะเป็นไปได้ที่สุดคือ สหรัฐฯ จะยังคงสนับสนุนกองกำลังอัฟกานิสถานให้เป็นผู้รับผิดชอบหลักในการต่อสู้กับขบวนการตาลีบานต่อไป ขณะเดียวกันก็ต้องหาทางให้นานาชาติร่วมรับผิดชอบมากกว่าเดิม ระยะสั้นอาจบอมบ์ตาลีบานมากหน่อย ขณะที่ยังหวังให้ตาลีบานเลิกก่อการร้าย วนไปวนมาอีหรอบเดิม