สร้างความตระหนักหยุดเชื้อดื้อยา "สืบรอยเท้ายาปฏิชีวนะในตัวคุณ"

การใช้ยาปฏิชีวนะโดยไม่จำเป็นจะนำไปสู่ปัญหาเชื้อดื้อยาซึ่งนับวันจะทวีความรุนแรงยิ่งขึ้นเรื่อย ๆ ทั้งในประเทศไทยและทั่วโลก วิกฤตเชื้อดื้อยานั้น องค์การอนามัยโลก (WHO) ถือว่าเป็นภัยคุกคามต่อชีวิตที่สำคัญในปัจจุบัน
    หน่วยวิจัยโรคเขตร้อนมหิดล-อ๊อกซ์ฟอร์ด (MORU) จึงร่วมมือกับ กรีนพีซ ประเทศไทย และองค์กรพิทักษ์สัตว์แห่งโลก เปิดตัวเว็บไซต์ "สืบรอยเท้ายาปฏิชีวนะในตัวคุณ" หรือ Antibiotic Footprint – Individual Calculator มีวัตถุประสงค์ให้คนสามารถเข้ามาเรียนรู้และลดปัญหาการใช้ยาปฏิชีวนะโดยไม่จำเป็น 

รศ. ดร.นพ. ดิเรก ลิ้มมธุรสกุล หน่วยวิจัยโรคเขตร้อนมหิดล-อ๊อกซ์ฟอร์ด กล่าวว่า เว็บไซต์ "สืบรอยเท้ายาปฏิชีวนะในตัวคุณ" เป็นการเรียนรู้ผ่านการเล่น (Play education) ที่ได้นําแนวคิดมาจากการคำนวณคาร์บอนฟุตพริ้นท์ของบุคคล (Carbon Footprint Individual Calculator) นํามาปรับใช้เป็นการคำนวณการบริโภคยาปฎิชีวนะของแต่ละคน จากทั้งทางตรงและทางอ้อม อาทิ จากการรับประทานยา และการบริโภคเนื้อสัตว์ 
    ผู้ที่เข้ามาเยี่ยมชมเว็บไซต์สามารถวัดขนาดรอยเท้ายาปฏิชีวนะของตนเอง และเปรียบเทียบรอยเท้ายาปฏิชีวนะกับของผู้อื่นทั้งในประเทศและผู้อื่นทั่วโลก ซึ่งการวัดรอยเท้ายาปฏิชีวนะและการอ่านข้อมูลบนเว็บไซต์ในขณะที่เล่น จะกระตุ้นให้ผู้เล่นเข้าใจถึงปัญหา และลดการใช้ยาปฏิชีวนะโดยไม่จำเป็น
    ในทุกประเทศทั่วโลกที่มีการเปิดเผยปริมาณการบริโภคยาปฏิชีวนะทั้งในคนและในสัตว์อย่างเป็นทางการพบว่า ประเทศไทยเป็นประเทศที่มีการบริโภคยาปฏิชีวนะมากเป็นอันดับหนึ่งของโลก 

จากสถิติ คนไทยมีค่าเฉลี่ยในการบริโภคยาปฏิชีวนะมากถึง 38.56 กรัมต่อคนต่อปี โดยเมื่อเทียบกับประเทศที่มีการบริโภคต่ำสุดได้แก่ประเทศเอสโตเนีย ที่ 5.74 กรัมต่อคนต่อปี เนเธอร์แลนด์ ที่ 6.57 กรัมต่อคนต่อปี และออสเตรีย ที่ 6.59 กรัมต่อคนต่อปี การใช้ยาปฏิชีวนะที่ไม่ถูกต้องและมากเกินไป ทั้งจากการบริโภคของมนุษย์โดยตรง การทำปศุสัตว์ และการทำการเกษตร 
    ล้วนเป็นตัวขับเคลื่อนสำคัญที่ก่อให้เกิดปัญหาเชื้อดื้อยา โดยที่เชื้อแบคทีเรีย ไวรัส เชื้อรา และปรสิต ที่ทำให้เกิดโรคจะหยุดการตอบสนองต่อยา ซึ่งเป็นเหตุให้การติดเชื้อทั่ว ๆ ไปที่เคยรักษาได้ผลดี กลับรักษาได้ยากยิ่งขึ้น เพิ่มความเสี่ยงในการแพร่กระจายของโรค ทำให้เกิดการเจ็บป่วยที่รุนแรงขึ้น และเพิ่มโอกาสในการเสียชีวิตได้
    รัตนศิริ กิตติก้องนภางค์ ผู้ประสานงานรณรงค์ด้านอาหารและเกษตรกรรมเชิงนิเวศ กรีนพีซ ประเทศไทยกล่าวว่า คนส่วนใหญ่ไม่ทราบว่ายาปฏิชีวนะมักจะถูกนำมาใช้ในฟาร์มปศุสัตว์อย่างเกินความจำเป็น โดยจากข้อมูลพบว่า ร้อยละ 30 ของการใช้ยาปฏิชีวนะทั่วโลกนั้นเกิดจากการบริโภคโดยตรงจากมนุษย์ ในขณะที่อีกร้อยละ 70 นั้นมาจากสัตว์ 
    นี่คือข้อมูลที่ขาดหายไปในระบบอาหารของเราที่ผู้บริโภคมีสิทธิที่จะรับรู้ว่ามีอะไรอยู่ในอาหารของเราบ้าง และการหันมาศึกษาถึงแหล่งที่มาและวิธีการเลี้ยงของฟาร์มต้นกำเนิดก่อนเลือกซื้อผลิตภัณฑ์เนื้อสัตว์มาบริโภคจึงเป็นเรื่องที่สำคัญอย่างยิ่งที่อยากให้ทุกคนหันมาให้ความสนใจ
    โชคดี สมิทธิ์กิตติผล ผู้จัดการแคมเปญสัตว์ฟาร์ม องค์กรพิทักษ์สัตว์แห่งโลก ประเทศไทย กล่าวว่า การใช้ยาปฏิชีวนะที่มากเกินไปในฟาร์มอุตสาหกรรมได้สะท้อนให้เห็นถึงสวัสดิภาพสัตว์ที่ย่ำแย่ และยังส่งผลให้เกิดการตกค้างของยา และแบคทีเรียดื้อยาจะถูกปล่อยออกสู่ภายนอกผ่านเนื้อสัตว์ แหล่งน้ำธรรมชาติ และสู่สิ่งแวดล้อมโดยรอบ ส่งเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อดื้อยาปฏิชีวนะในชุมชนเป็นวงกว้าง 
    ดังนั้น เราจึงเรียกร้องให้มีการห้ามใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันโรคแบบรวมกลุ่มกับสัตว์ฟาร์ม ตลอดจนยกระดับมาตรฐานสวัสดิภาพสัตว์ให้สูงขึ้นเพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาที่ต้นตออีกด้วย
    เว็บไซต์ "สืบรอยเท้ายาปฏิชีวนะในตัวคุณ" หรือ Antibiotic Footprint – Individual Calculator ได้รับทุนสนับสนุนจากกรีนพีซ ประเทศไทย  องค์กรพิทักษ์สัตว์แห่งโลก และมูลนิธิเวลคัม (สหราชอาณาจักร) โดยเว็บไซต์นี้จะเปิดตัวในช่วงงาน"สัปดาห์ความตระหนักรู้ เรื่องยาต้านจุลชีพโลกของประเทศไทย" ในระหว่างวันที่ 18-26 พฤศจิกายน 2564
    สามารถชมเว็บไซต์ "สืบรอยเท้ายาปฏิชีวนะในตัวคุณ" ได้ที่ www.antibioticfootprint.net/calculator