ชวนเที่ยว 8 สวนสัตว์ 8 Theme "อรรถพร ศรีเหรัญ"

ผลกระทบจากสถานการณ์โควิดนับตั้งแต่รอบแรกมาจนถึงขณะนี้ หลายองค์กรต่างได้รับผลกระทบและต้องปรับตัว เช่นเดียวกับสวนสัตว์ต่างๆ ที่ได้รับผลกระทบเช่นเดียวกับหลายองค์กร

อรรถพร ศรีเหรัญ ผู้อำนวยการองค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย บอกว่า ตั้งแต่โควิด19 ระบาดรอบแรก หลายสวนสัตว์ในความดูแลขององค์การสวนสัตว์ ต้องปิดบริการ กระทบต่อรายได้ที่ลดหายไปมากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ และเมื่อกลับมาเปิดให้บริการเหมือนเดิม ก็พบว่าสวนสัตว์หลายแห่งนักท่องเที่ยวก็ลดน้อยลงไปมาก ขณะที่รายจ่ายต่างๆ ยังคงมีเช่นเดิม

ที่จริงแล้วการท่องเที่ยวในสวนสัตว์ ถือว่าเป็นการท่องเที่ยวที่ปลอดภัยมาก เพราะเป็นสถานที่กลางแจ้ง เปิดโล่ง อยู่ท่ามกลางธรรมชาติ และยังมีมาตรการต่างๆ ที่สวนสัตว์ปฎิบัติตามนโยบายของภาครัฐในเรื่องโควิด 19 อย่างเข้มงวด เช่นให้ผู้เข้าเที่ยวชมต้องใส่หน้ากากตลอดเวลาที่เข้าชมสวนสัตว์ การสแกนไทยชนะ วัดอุณหภูมิ มีเจลแอลกอฮอล์ การรักษาระยะห่าง มีมาตรการเข้มข้นในการทำความสะอาดทุกสวน ฯลฯ

นอกจากนี้ยังไม่เคยมีข่าวว่าผู้ที่มาเที่ยวสวนสัตว์ติดโควิด เจ้าหน้าที่ของสวนสัตว์ก็ไม่ได้มีหน้าที่ต้องออกไปบริการประชาชน ลดความเสี่ยงในการออกไปสัมผัสภายนอก และแทบจะไม่มีการติดต่อโควิดจากสัตว์สู่คน อาจจะเคยมีข่าวในต่างประเทศ แต่ไม่มีผลพิสูจน์แน่ชัด

อย่างไรก็ตามสวนสัตว์ยังคงมาตรการเข้มงวดในการเข้าใกล้ชิดสัตว์ของนักท่องเที่ยว เรางดกิจกรรมป้อนอาหารสัตว์และเข้าไปใกล้ชิดสัตว์ หรือให้มีอุปกรณ์ช่วย เช่นมีไม้เสียบสำหรับให้อาหารสัตว์ ไม่ให้นักท่องเที่ยวเอามือไปสัมผัสกับสัตว์โดยตรง

ทั้งนี้แม้ว่าจำนวนผู้เข้าชมจะลดลง แต่สวนสัตว์ยังคงให้ความสำคัญกับการดูแลสัตว์เป็นอันดับแรก ต้องการให้สัตว์มีความเป็นอยู่ที่ดี มีสุขภาพดี ปัจจุบันมีสัตว์ในความดูแลกว่า 10,742 ตัว ส่วนพนักงานมีจำนวนประมาณ 1,200 คน โดยส่วนใหญ่ทำงานอยู่ในสวนสัตว์ในต่างจังหวัด ข้อมูลของจำนวนสัตว์และประเภทของสัตว์จะมีบอกละเอียดในเวบไซต์ http://www.zoothailand.org แต่ละวันเราจะเห็นจำนวนสัตว์ มีสัตว์อะไรเกิดใหม่ หรืออยากรู้ว่ามีสัตว์ประเภทนี้อยู่ในสวนสัตว์ไหนก็สามารถเข้าไปชมได้

วางแนวทางและจุดเด่น 8 สวนสัตว์

ปัจจุบันองค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย มีสวนสัตว์ในสังกัดได้แก่ สวนสัตว์เปิดเขาเขียว , สวนสัตว์เชียงใหม่ , สวนสัตว์นครราชสีมา , สวนสัตว์สงขลา , สวนสัตว์อุบลราชธานี , สวนสัตว์ขอนแก่น โครงการคชอาณาจักร จังหวัดสุรินทร์ และสวนสัตว์แห่งใหม่ที่ปทุมธานี แต่ละสวนสัตว์มีจุดเด่นที่แตกต่างกันไป โดยมีการวางแนวทางของสวนสัตว์แต่ละแห่ง ดังนี้

1 สวนสัตว์เปิดเขาเขียว Fantastic Public Nature Park for EEC สวนมหัศจรรย์เพื่อวันพักผ่อน ของพื้นที่ระเบียงเศรษฐกิจภาคตะวันออก ณที่นี่คือความมหัศจรรย์และความหลากหลาย ไปดูช้างว่ายน้ำ พาเหรดนกกาบบัว ชมแรดขาวได้ใกล้ๆ ชมฝูงสัตว์แอฟริกา ชมแมวน้ำว่ายน้ำ

2 สวนสัตว์นครราชสีมา Top Secret Mystery Nature of Thailand ความลับธรรมชาติของประเทศไทยแห่งภาคอีสาน ชมการจัดแสดงสัตว์จากแอฟริกาหรือ “บิ๊กไฟว์” ไปดูช้างแอฟริกาตัวเดียวในประเทศไทย และนกกะเรียนพันธุ์ไทยที่ใกล้สูญพันธุ์

3 สวนสัตว์เชียงใหม่ Local Culture Park & History Place สวนวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ล้านนาบนยอดดอย ไปชมอควาเรียมบนยอดดอย สวนดอกไม้สวยๆ และยังมีวัดกู่ดินขาว ซึ่งมีประวัติศาสตร์อันยาวนาน

4 สวนสัตว์สงขลา The Best Scenic View & Park for Conservation มุมมองเมืองสวยที่สุดในสงขลา ในสวนแห่งการอนุรักษ์สัตว์ป่าสำคัญของชาติ สวนสัตว์ที่มองเห็นทะเลได้สวยงาม และยังเป็นแหล่งอนุรักษ์นกเงือก

5 สวนสัตว์ขอนแก่น The Good Adventure Park & Camping สวนแห่งการผจญภัยในดินแดนแห่งความสุข บนที่ราบสูงทุ่งแสนกวาง ไปชมกวางจำนวนมาก มีผาเรียงหนึ่งให้ท่องเที่ยว

6 สวนสัตว์อุบลราชธานี City Education Jungle Park ศูนย์การเรียนรู้ธรรมชาติและสัตว์ป่า กลางเมืองอุบลราชธานี เราจะเห็นป่ายางขนาดใหญ่ที่แสนร่มรื่น

7 คชอาณาจักร สุรินทร์ Elephant World Heritage Culture ถิ่นมรดกทางวัฒนธรรม ช้างไทย ที่ยิ่งใหญ่ระดับโลก ชมวิถีชีวิตชาวกูย คนเลี้ยงช้าง

8 สวนสัตว์แห่งใหม่ ปทุมธานี ชีวนิเวศน์ Royal Bio Park ชุบชีวิตทุ่งน้ำรังสิต เชื่อมโยงย่านนวัตกรรมแห่งการเรียนรู้ธัญบุรี ซึ่งจะจัดสร้างเป็นสวนสัตว์แห่งศตวรรษ ประกอบทั้งความเป็นไทยและแนวคิดศาสตร์พระราชามาปรับใช้ ซึ่งคาดว่าจะก่อสร้างแล้วเสร็จใน 5-7ปีข้างหน้า ทั้งจะช่วยเติมเต็มจิ๊กซอว์ย่านความรู้ธัญบุรีให้ครบถ้วนสมบูรณ์จากแหล่งเรียนรู้ต่างๆ ในธัญบุรีที่มีอยู่แล้ว

เมื่อสถานการณ์ผลกระทบจากโควิด 19 ดีขึ้น เชื่อว่าสวนสัตว์ยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวอันดับต้นๆ ที่นักท่องเที่ยวต้องการมา เนื่องจากเป็นสถานที่ปลอดภัย เราชูจุดขายเป็น “ Zoo Save Zone” ถ้าท่านคิดว่าไปเที่ยวที่ไหนไม่ปลอดภัย แต่ขอให้มั่นใจว่าปลอดภัยเมื่อมาท่องเที่ยวสวนสัตว์ ที่นี่มีร่มรื่น ร่มเงา สบายใจ เห็นสีเขียวของธรรมชาติ เห็นพฤติกรรมของสัตว์ต่างๆ ที่คุณอาจไม่เคยเห็นไม่เคยรู้

มาชื่นชมสวนสัตว์ในเมืองไทยซึ่งไม่แพ้ที่ใดในโลกกัน จากลูกหม้อสู่ผู้อำนวยการ ความสุขในสวนสัตว์จากรอยยิ้มของผู้เข้าชม

เขาคือผู้อำนวยการองค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย ที่เพิ่งรับตำแหน่งเมื่อ 1 เมษายน 2564 เป็นลูกหม้อที่ทำงานในองค์การสวนสัตว์มา 30 กว่าปี เขาบอกว่าที่นี่เป็นโรงเรียนสอนในทุกๆ ด้าน ผ่านงานมาหลายด้าน เช่น การตลาด ประชาสัมพันธ์ เป็นวิทยากร และงานในหลายๆ ส่วน

“เรามีความสุขเมื่อคนมาเที่ยวสวนสัตว์ เขามีรอยยิ้ม มีเสียงหัวเราะ มีความตื่นเต้น ชี้ชวนกันให้ดูว่านั่นตัวอะไร”

บางครั้งลูกถามพ่อแม่ว่านั่นคือตัวอะไร เมื่อพ่อแม่ตอบ ลูกก็จะมองพ่อแม่ด้วยความสุขด้วยความปลาบปลื้ม ที่พ่อแม่เป็นคนเก่ง สามารถตอบคำถามพวกเขาได้ สร้างความสัมพันธ์ในครอบครัว ซึ่งแม้สวนสัตว์จะเป็นสถานที่ท่องเที่ยว แต่โดยความเป็นจริงแล้ว ปรัชญาคือเป็นสถานที่เรียนรู้ และเพิ่มเติมประสบการณ์

“เราสร้างประสบการณ์ที่มีความหลากหลาย มีความสนุก มีครีเอทีฟ ทำอย่างไรให้เขาเกิดความตระหนักในการเข้าชม ว่าสัตว์หรือสิ่งที่เขาเห็นตรงหน้ามีความสำคัญ วันหนึ่งไม่อยากให้สิ่งนี้และที่นี่หายไปจากโลก”หลายคนมักเข้าชมสวนสัตว์เพื่อจะได้ชมการแสดงของสัตว์ อรรถพรบอกว่า ที่จริงแล้ว สวนสัตว์ไม่ได้ฝึกสัตว์เพื่อการแสดง แต่เรานำเอาพฤติกรรมปกติ มาบอกให้คนรู้ เป็นการถ่ายทอดพฤติกรรมบางอย่างของเขาออกมา เช่น ที่สวนสัตว์เปิดเขาเขียวจะมีช้างว่ายน้ำ นั่นคือสิ่งที่หลายคนอาจไม่รู้ว่าช้างปอดใหญ่มาก เขาว่ายน้ำเก่ง ชอบดำผุดดำว่าย ชอบว่ายน้ำ เราบอกพฤติกรรมของเขาให้นักท่องเที่ยวได้รู้ เราไม่ได้บังคับสัตว์ แต่ทำความเข้าใจกับพฤติกรรมของเขา

เราถามถึงคนทำงานในสวนสัตว์ว่า ควรต้องมีทักษะเฉพาะตัวอย่างไร ผอ.บอกว่าต้องมีความรักสัตว์ มีความเมตตา มีความเข้าใจว่าสัตว์ชอบอะไร ไม่ชอบอะไร เช่นเราอาจเห็นที่หมู่บ้านโคกสง่าที่ขอนแก่น ทำไมคนอยู่ร่วมกับงูจงอางได้ เพราะว่าเขามีความเข้าใจ หรือแม้แต่คนทำงานในสวนสัตว์ก็ต้องรู้ว่าเสือมีกงเล็บแหลมคม จึงต้องเรียนรู้การอยู่ร่วมกับเสือ เขาไม่ได้ตั้งใจทำร้ายเรา เพียงแต่เราอาจไม่เข้าใจสถานการณ์ จึงอยากฝากวิธีคิดตรงจุดนี้ไว้ด้วยสวนสัตว์เป็นโรงเรียน เป็นแหล่งเรียนรู้ สัตว์ทุกตัวเกิดในบ้านหลังนี้ ที่นี่คือบ้านหลังหนึ่ง

เมื่อโควิดผ่านไปสวนสัตว์ก็ต้องปรับตัวเช่นมี Virtual Zoo หรือมิติใหม่แห่งการชมสัตว์ป่าทางออนไลน์ ซึ่งตอนนี้สวนสัตว์มี Zootuber ซึ่งนำคนของสวนสัตว์มาเล่าเรื่องสวนสัตว์ สร้างความรู้ ให้คนได้ชมสัตว์ที่คิดถึงหากยังไม่อยากออกจากบ้านไปไหน โดยกำลังฝึกพนักงานที่เลี้ยงสัตว์หรือ Zookeeper ให้สามารถทำหน้าที่เป็น Zootuber ได้ด้วย สามารถติดตามข่าวสารของสัตว์ต่างๆ ให้หายคิดถึงได้ที่เวบไซต์และ FB เพจ ขององค์การสวนสัตว์หรือของทุกสวนในสังกัด พร้อมกันนี้หากองค์กรใดอยากสนับสนุนค่าอาหารสัตว์หรือเป็นพันธมิตรกับองค์การสวนสัตว์ฯ ก็สามารถติดต่อเข้ามาได้ การช่วยชีวิตสัตว์ป่าถือเป็นการช่วยดูแลทรัพยากรของโลก และเมื่อโควิด 19 ผ่านไป เชื่อมั่นว่า สวนสัตว์ก็ยังคงเป็นแหล่งท่องเที่ยวในใจของหลายๆ คนเหมือนเช่นเดิมและตลอดไป