เปิดพิกัด พระศรีมหาโพธิทศมราชบพิตร ต้นโพธิ์แห่งพระราชศรัทธาพระพุทธศาสนา

ต้นพระศรีมหาโพธิ์ เป็นต้นโพธิ์ที่พระโคตมพุทธเจ้าเคยประทับและตรัสรู้ ถือเป็นพุทธอุเทสิกเจดีย์อย่างหนึ่ง อีกทั้งเป็นพันธุ์ไม้ที่ควรค่าแก่การเคารพสักการะของชาวพุทธเสมอมา นับแต่สมัยพุทธกาล

ประเทศไทยในอดีต มีต้นพระศรีมหาโพธิ์ปลูกตามวัดวาอารามที่สำคัญหลายแห่ง อาทิ วัดต้นศรีมหาโพธิ์ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร วัดนิเวศธรรมประวัติราชวรวิหาร วัดมณีชลขัณฑ์ วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร วัดสุทัศนเทพวราราม วัดพระศรีรัตนศาสดาราม

ที่วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นำหน่อต้นพระศรีมหาโพธิ์ จากพุทธคยา จากพุทธยา ประเทศอินเดีย มาปลูกเพื่อเป็นสัญลักษณ์ของพุทธศาสนา

รวมทั้งเสด็จพระราชดำเนินมาทรงปลูกต้นพระศรีมหาโพธิ์ ณ วัดบวรนิเวศวิหาร ต่อมา เมื่อวันที่ 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2525 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงปลูกต้นศรีมหาโพธิ์ในสถานที่เดียวกันนี้ เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา

พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเป็นพุทธมามกะอีกทั้งทรงสืบสานพระราชกรณียกิจด้านการศาสนามาโดยตลอด การนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานต้นพระศรีมหาโพธิ์แก่จังหวัดต่าง ๆ  77 จังหวัดทั่วประเทศ ซึ่งเป็นต้นกล้าที่นำเมล็ดพันธุ์มาจากต้นพระศรีมหาโพธิ์เมืองพุทธคยาเจดีย์ สาธารณรัฐอินเดีย สถานที่ตรัสรู้ขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เมื่อวันเพ็ญ ขึ้น 15 ค่ำ เดือนวิสาขบูชาก่อนพุทธศักราช 45 ปี   

ในการนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานนามว่า ‘พระศรีมหาโพธิทศมราชบพิตร’ (พระ - สี - มะ - หา - โพ - ทิ - ทด - สะ - มะ - ราด - ชะ - บอ - พิด) แก่พสกนิกรทั้ง 77 จังหวัด มีความหมายว่า ‘พระศรีมหาโพธิ์พระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว’

อีกทั้ง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมพระราชทานฤกษ์การปลูก พระศรีมหาโพธิทศมราชบพิตร เนื่องในวันวิสาขบูชา ซึ่งตรงกับวันอาทิตย์ ที่ 11 พฤษภาคม 2568 เวลา 09.29 น. พร้อมกันทุกจังหวัดทั่วประเทศ ณ สถานที่ที่จังหวัดพิจารณาตามความเหมาะสม ได้แก่ วัด ศาสนสถาน สวนสาธารณะ และสถานที่อื่นๆ รวมทั้งพระราชทานวีดิทัศน์ ‘ธรรมะนาวาวัง ธรรมะพระราชทาน เนื่องในวันวิสาขบูชา’ เพื่อเผยแพร่ในพิธีดังกล่าวด้วย 

สำหรับสถานที่ในการจัดพิธีปลูกพระศรีมหาโพธิทศมราชบพิตรพระราชทานของจังหวัดต่าง ๆ มีดังนี้

ภาคเหนือ 17 จังหวัด ได้แก่ สวนป่า 80 พรรษามหาราชินี 12 สิงหาคม 2555 ศูนย์ราชการจังหวัดกำแพงเพชร พุทธมณฑลสมโภช 750 ปี เมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย พุทธมณฑลจังหวัดเชียงใหม่ วัดศรีพรเพ็ญมาตยาราม จังหวัดตาก พุทธอุทยานนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ 
วัดพระธาตุแช่แห้ง พระอารามหลวง จังหวัดน่าน วัดศรีโคมคำ พระอารามหลวง จังหวัดพะเยา พุทธอุทยานเพชบุระ จังหวัดเพชรบูรณ์ โครงการพัฒนาบึงสีไฟเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดพิจิตร วัดอรัญญิก จังหวัดพิษณุโลก วัดพระธาตุช่อแฮ จังหวัดแพร่ 

วัดพระธาตุดอยกองมู จังหวัดแม่ฮ่องสอน มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์นครลำปาง (บริเวณลานธรรม) จังหวัดลำปาง วัดพระพุทธบาทตากผ้า พระอารามหลวง จังหวัดลำพูน พุทธมณฑลจังหวัดสุโขทัย (ทุ่งทะเลหลวง) วัดพระแท่นศิลาอาสน์ (พระอารามหลวง) จังหวัดอุตรดิตถ์ วัดมณีสถิตกปิฏฐาราม (วัดทุ่งแก้ว) พระอารามหลวง จังหวัดอุทัยธานี 

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 20 จังหวัด ได้แก่ พุทธมณฑลจังหวัดกาฬสินธุ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ สังเวชนียสถาน4 ตำบล(จุดตรัสรู้) พุทธมณฑลอีสาน วัดชัยภูมิวนาราม จังหวัดชัยภูมิ สถานปฏิบัติธรรมวัดโอภาส (ไร่ นา พระ ทำ) จังหวัดนครพนม วัดแจ้งใน จังหวัดนครราชสีมา โครงการสวนป่าเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ 28 กรกฎาคม 2567

เขตห้ามล่าสัตว์ป่าภูเขาไฟกระโดง จังหวัดบุรีรัมย์ พระบรมธาตุนาดูน จังหวัดมหาสารคาม วัดป่าวิเวก จังหวัดมุกดาหาร มหาวิทยาลัยมหามกุฎราชวิทยาลัย วิทยาเขตศาสนศาสตร์ จังหวัดยโสธร วิทยาลัยสงฆ์ร้อยเอ็ด มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย จังหวัดร้อยเอ็ด 

วัดศรีสุทธาวาส พระอารามหลวง (วัดเลยหลง) จังหวัดเลย วัดมหาพุทธาราม พระอารามหลวง จังหวัดศรีสะเกษ วัดมหาธาตุเชิงชุมวรวิหาร จังหวัดสกลนคร ศูนย์ปฏิบัติธรรมวัดกลางสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตหนองคาย จังหวัดหนองคาย ศูนย์ราชการจังหวัดหนองบัวลำภู 

พุทธอุทยานพระมงคลมิ่งเมือง จังหวัดอำนาจเจริญ วัดโพธิสมภรณ์ (พระอารามหลวง) จังหวัดอุดรธานี ศาลาเรือนไทย บริเวณด้านหน้าศาลากลางจังหวัดอุบลราชธานี 

ภาคกลาง 26 จังหวัด ได้แก่ สวนลุมพินี จังหวัดกรุงเทพมหานคร วัดไชยชุมพลชนะสงคราม พระอารามหลวง จังหวัดกาญจนบุรี วัดศรีเมือง จังหวัดจันทบุรี วัดโสธรวรารามวรวิหาร จังหวัดฉะเชิงเทรา วัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร พระบรมธาตุวรวิหาร จังหวัดชัยนาท บริเวณศาลาปฏิบัติธรรมเฉลิมพระเกียรติ วัดนางปรือ  จังหวัดตราด วัดพรหมมหาจุฬามณี จังหวัดนครนายก มหาวชิราลงกรณ บาลีเถรวาทราชวิทยาลัย จังหวัดนครปฐม อุทยานเฉลิมกาญจนภิเษก จังหวัดนนทบุรี 

วัดโบสถ์ จังหวัดปทุมธานี วัดธรรมิการามวรวิหาร จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ วัดบางกระเบา จังหวัดปราจีนบุรี ทุ่งมะขามหย่อง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โครงการพระราชดำริอ่างเก็บน้ำดอกทราย จังหวัดระยอง วัดหลวงพ่อสดธรรมกายาราม จังหวัดราชบุรี พุทธสถานลพบุรีศรีสุวรรณภูมิ จังหวัดลพบุรี วัดพระศรีรัตนธรรมาราม จังหวัดสมุทรปราการ 

วัดประดู่(พระอารามหลวง) จังหวัดสมุทรสงคราม พุทธมณฑลจังหวัดสมุทรสาคร วัดเขาป่าแก้ว จังหวัดสระแก้ว วัดศรัทธาประชากร (เขารวก) จังหวัดสระบุรี พุทธมณฑลประจำจังหวัดสระบุรี จังหวัดสระบุรี บริเวณหน้าวัดพระนอนจักรสีห์วรวิหาร จังหวัดสิงห์บุรี พุทธมณฑลประจำจังหวัดสุพรรณบุรี จังหวัดสุพรรณบุรี วัดขุนอินทประมูล จังหวัดอ่างทอง 

ภาคใต้ 14 จังหวัด ได้แก่ วัดมหาธาตุชิรมงคล (วัดบางโทง)จังหวัดกระบี่ วัดพระบรมธาตุสวี จังหวัดชุมพร วัดประสิทธิชัย(วัดท่าจีน) จังหวัดตรัง สวนพุทธภูมิ สวนสมเด็จพระศรีนครินทรา 84 (ทุ่งท่าลาด) จังหวัดนครศรีธรรมราช 
พุทธมณฑลจังหวัดนราธิวาส (วัดเขากง) จังหวัดนราธิวาส วัดมุจลินวาปีวิหาร พระอารามหลวง จังหวัดปัตตานี สวนสมเด็จนครินทร์ พังงา จังหวัดพังงา

วัดดอนศาลา จังหวัดพัทลุง วัดไชยธาราราม (วัดฉลอง) จังหวัดภูเก็ต วัดเวฬุวัน จังหวัดยะลา วัดสุวรรณคีรี พระอารามหลวง จังหวัดระนอง วัดนาทวี จังหวัดสงขลา วัดควนกาหลง จังหวัดสตูล วัดสมหวังวนาราม จังหวัดสุราษฎร์ธานี เพื่อความเป็นสิริมงคลด้วย