'อาการโควิด' ที่ต้องรู้ ทำไม? 'จมูกไม่ได้กลิ่น ลิ้นไม่รับรส'

อย่างที่ทราบกันว่า "อาการโควิด" มีลักษณะแตกต่างจากอาการไข้โรคอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ ไข้เลือดออก ภูมิแพ้อากาศ ฯลฯ ทั้งนี้ จะมีอาการที่โดดเด่นอย่างหนึ่งที่สามารถแยกคัดกรองโรคโควิด-19 ออกจากโรคอื่นๆ ได้ทันที นั่นคือ อาการ "จมูกไม่ได้กลิ่น ลิ้นไม่รับรส" 

กรุงเทพธุรกิจออนไลน์ ชวนรู้ลึกเกี่ยวกับอาการดังกล่าว และหาคำตอบว่าทำไมร่างกายคนเราถึงแสดงอาการนี้ออกมา เมื่อติดเชื้อไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ 2019 

• หมอแล็บชวนรู้ ติดโควิดทำไมจมูกไม่ได้กลิ่น?

คำตอบแรกมาจาก ทนพ.ภาคภูมิ เดชหัสดิน นักเทคนิคการแพทย์เจ้าของเฟซบุ๊ค "หมอแล็บแพนด้า" ซึ่งได้อธิบายเอาไว้ว่า การได้กลิ่น เกิดจากการที่เราสูดดมหายใจเอาอากาศเข้าไป กลิ่นจะผ่านเข้าสู่เซลล์รับความรู้สึก ได้ 2 ทาง คือ ทางรูจมูก และ การระเหยของกลิ่นผ่านทางคอหอยขึ้นมา

ข่าวที่เกี่ยวข้อง : 

• อัพเดทสถานการณ์ 'โควิด-19' วันที่ 30 ธันวาคม 2563
• ต้องรู้! 'อาการโควิด' ต่างจากอาการไข้อื่นๆ ยังไง? เช็คด่วน
• คนไทยตรวจ 'โควิด-19' ฟรี! หากเข้าข่ายกลุ่มเสี่ยงรีบตรวจทันที
• ส่อง ‘อาการโควิด-19’ จาก ‘การระบาดระลอกใหม่’ ในไทย

ภายในโพรงจมูกด้านบนจะมี "เซลล์รับกลิ่น" พอมีกลิ่นผ่านเข้าไปในโพรงจมูก กลิ่นมันจะไปกระทบกับเซล์และปลายประสาทรับกลิ่น จากนั้นระบบประสาทจะส่งต่อไปบอกเซลล์สมองส่วนหน้าบริเวณที่เรียกว่า ออลแฟกทอรี่บัลบ์ (Olfactory bulb) ให้ส่งต่อสัญญาณไปยังสมองส่วนซีรีบรัม ว่ามีกลิ่นเข้ามาแล้ว จากนั้นสมองก็จะแปล "กลิ่น" นั้นว่าหอมหรือเหม็น หรือเป็นกลิ่นอะไรกันแน่

เรื่องนี้มีการทดลองในหนูที่ได้รับเชื้อโควิด พบว่าเชื้อมีการแพร่กระจายเข้าไปที่เซลล์ประสาทการดมกลิ่นในโพรงจมูก ไวรัสไปเปลี่ยนแปลงการทำงานของกลุ่มเซลล์รับกลิ่นให้ผิดปกติ คนที่เป็นโควิดประมาณ 1 ใน 3 ก็เลยไม่ได้กลิ่น เขาก็เลยเอามาใช้เป็นเกณฑ์นึงในการคัดกรองโควิดนั่นเอง

• คำอธิบายจากทีมวิจัย UC San Diego Health

เมื่อช่วงต้นปี 2563 มีงานวิจัยชิ้นหนึ่งที่ตีพิมพ์ในวารสารออนไลน์ International Forum of Allergy & Rhinology ในต่างประเทศ ได้อธิบายเกี่ยวกับ "อาการสูญเสียการรับกลิ่นและการรับรส" เอาไว้ว่า เป็นหนึ่งในอาการที่พบได้ทั่วไปในผู้ป่วยโรคโควิด-19

แพทย์หญิง Carol Yan หัวหน้าทีมวิจัยและคณะนักวิจัยจาก UC San Diego Health ได้รายงานการค้นพบเชิงประจักษ์เป็นครั้งแรกที่เชื่อมโยงการสูญเสียประสาทสัมผัสการดมกลิ่นและรับรส เมื่อบุคคลมีการติดเชื้อโควิด-19  จนสามารถนำไปใช้ในประเมินโรคเบื้องต้นได้

ทีมงานวิจัยชุดนี้ ได้ทำการศึกษาเรื่องนี้โดยนำ "ผู้ป่วยที่ติดเชื้อโควิด" มาทดสอบเปรียบเทียบการได้กลิ่นและการรับรู้รสกับ "ผู้ป่วยจากไข้หวัดอื่นๆ" ผลการทดสอบพบว่า จำนวนผู้ป่วยที่ติดเชื้อโควิด-19 นั้น จะสูญเสียความสามารถในการดมกลิ่นถึง 68% และสูญเสียความสามารถในการรับรสถึง 71% ส่วนกลุ่มผู้ป่วยที่เกิดจากโรคไข้อื่นๆ ที่ไม่ใช่โควิด-19 จะมีอาการเหล่านี้ไม่เกิน 17% เท่านั้น

แพทย์หญิง Carol Yan บอกอีกว่า การสูญเสียความสามารถในการรับรู้กลิ่นและรสเป็นลักษณะเฉพาะตัวของผู้ป่วยโควิด-19 ที่ช่วยให้แพทย์แยกความแตกต่างจากโรคอื่นที่มีอาการภายนอกใกล้เคียงกันได้ โดยผู้ป่วยที่เข้าข่ายนี้จะไม่สามารถดมกลิ่นหรือรับรสชนิดที่ว่า เหมือนกลิ่นต่างๆ นั้นหายไปเลย ลักษณะอาการดังกล่าวยังถูกจัดอยู่ในผู้ป่วยติดเชื้อที่มีอาการไม่รุนแรงมาก และมักพบในผู้ป่วยที่อายุยังน้อย

• คำอธิบายจาก ราชวิทยาลัยโสต ศอ นาสิกแห่งประเทศไทย

นอกจากนี้ ยังมีข้อมูลจาก ศ.พญ.เสาวรส ภทรภักดิ์ ประธานราชวิทยาลัยโสต ศอ นาสิกแห่งประเทศไทย ที่เคยออกประกาศ ฉบับที่ 3 เรื่อง ข้อแนะนำเรื่องอาการสูญเสียการได้กลิ่นในผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ระบุว่า มีงานวิจัยและรายงานของผู้ป่วยมากขึ้นเรื่อยๆ เกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างอาการสูญเสียการได้กลิ่น (anosmia) กับผู้ป่วยโควิด-19 โดยพบว่า

- ผู้ป่วยโรค COVID-19 (หมายถึงมีผลตรวจเป็นบวกแล้ว) พบมี anosmia (อาการสูญเสียการได้กลิ่น) ได้ถึง 2 ใน 3

- ผู้ป่วยโรค COVID-19 ที่มีอาการอื่นๆ (ไข้ ไอ เจ็บคอ คัดจมูก น้ำมูกไหล) ไม่มาก จะพบว่ามี anosmia (อาการสูญเสียการได้กลิ่น) เป็นอาการหลักถึง 30%

-----------------------

อ้างอิง :

facebook.com/MTlikesara

eurekalert.org

ราชวิทยาลัยโสต ศอ นาสิกแห่งประเทศไทย