เปิดห้องนิทรรศการ 'ชุดไทย' ดิจิทัล อิมเมอร์ซีฟ สู่มรดกโลก
พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ เปิดห้องนิทรรศการใหม่ "ชุดไทย: จากราชสำนักสู่ราชนิยม" เผยแพร่ความรู้ชุดไทยพระราชนิยมจากพระราชดำ สมเด็จพระพันปีหลวง พร้อมรูปแบบดิจิทัล อิมเมอร์ซีฟ
KEY
POINTS
- พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ เปิดห้องนิทรรศการใหม่ "ชุดไทย: จากราชสำนักสู่ราชนิยม" เพื่อเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับชุดไทยพระราชนิยมทั้ง 8 แบบ ตามพระราชดำริ สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง
- จัดแสดง "ฉลองพระองค์ชุดไทยพระราชนิยม" และพระบรมฉายาลักษณ์สมเด็จพระพันปีหลวงทรงฉลองพระองค์ชุดไทยพระราชนิยมแต่ละช่วงเวลา
- นำเสนอประวัติและเส้นทางของชุดไทยผ่านห้องจัดแสดงรูปแบบ "ดิจิทัล อิมเมอร์ซีฟ" ที่ทันสมัยและสวยงาม
- นิทรรศการจัดขึ้นเพื่อสนับสนุนการเสนอ "ชุดไทย" ให้ยูเนสโกพิจารณาขึ้นทะเบียนเป็น "มรดกโลกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้" ในปี พ.ศ. 2569
- วิธีเดินทางไปยัง พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ ในช่วงเวลาการถวายสักการะเบื้องหน้าพระบรมฉายาลักษณ์สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง
พิพิธภัณฑ์ผ้า ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ มุ่งเผยแพร่องค์ความรู้เกี่ยวกับ ชุดไทยพระราชนิยม ซึ่งเป็นผลจากพระราชกรณียกิจของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ด้วยการจัดแสดง นิทรรศการ “ชุดไทย: จากราชสำนักสู่ราชนิยม” ซึ่งเป็นนิทรรศการใหม่จัดแสดงครั้งแรกในปีนี้
นอกจากนี้ ยังจัดขึ้นในโอกาสที่ประเทศไทยได้เสนอ ชุดไทย : ความรู้ งานช่างฝีมือ และแนวปฏิบัติการแต่งกายชุดไทยประจำชาติ เข้าสู่การพิจารณาของยูเนสโก (UNESCO) เพื่อขึ้นทะเบียนเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ (Intangible Cultural Heritage - ICH) โดยจะมีการพิจารณาในปี พ.ศ.2569 หลังกระทรวงวัฒนธรรมยื่นเสนอต่อยูเนสโกไปเมื่อปี พ.ศ.2566
พิธีเปิดนิทรรศการ ชุดไทย: จากราชสำนักสู่ราชนิยม
พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจาก สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินเพื่อทรงเปิด นิทรรศการ “ชุดไทย : จากราชสำนักสู่ราชนิยม” ณ พิพิธภัณฑ์ผ้า ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ หอรัษฎากรพิพัฒน์ ในพระบรมมหาราชวัง เมื่อวันที่ 15 สิงหาคม 2568 เวลา 15.00 น.
โดยมี สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ประธานที่ปรึกษาของพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ ตลอดจนคณะกรรมการบริหารพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ คณะอนุกรรมการฯ ที่ปรึกษา เจ้าหน้าที่พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ ปลัดกระทรวงการต่างประเทศ พร้อมคณะทูตต่างประเทศและผู้แทนองค์การยูเนสโกประจำประเทศไทย เฝ้าฯ รับเสด็จ
โอกาสดังกล่าว เจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ ยังทรงนำคณะทูตต่างประเทศและผู้แทนองค์การยูเนสโกประจำประเทศไทยชมนิทรรศการ “ชุดไทย : จากราชสำนักสู่ราชนิยม” หรือ Chud Thai: Dressing the Nation in Heritage เพื่อเสริมสร้างการรับรู้เกี่ยวกับ ‘ชุดไทย’ สู่นานาประเทศ
งามวิจิตร ฉลองพระองค์ชุดไทยพระราชนิยม
นิทรรศการ ชุดไทย: จากราชสำนักสู่ราชนิยม จัดขึ้นเพื่อเผยแพร่พระราชกรณียกิจของ สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ด้านการอนุรักษ์และส่งเสริมการแต่งกายแบบไทย และเพื่อเผยแพร่องค์ความรู้เกี่ยวกับ ชุดไทยพระราชนิยม ให้ประชาชนและนักท่องเที่ยวได้เรียนรู้ความเป็นมาได้ตระหนักถึงคุณค่าและเกิดแรงบันดาลใจในการร่วมสืบสานวัฒนธรรมไทยอย่างยั่งยืน โดยเฉพาะอย่างยิ่งศิลปะการทอผ้าของไทยจากชุมชนผ้าทอทั่วประเทศ
ชุดไทยพระราชนิยม เกิดจากพระราชดำริของ สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่ให้มีการออกแบบ ‘เครื่องแต่งกายสำหรับสตรีไทย’ ที่แสดงถึง เอกลักษณ์ของชาติ โดยทรงสวมใส่ครั้งแรกเมื่อพ.ศ.2503 ในโอกาสโดยเสด็จ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ไปทรงเยือนประเทศสหรัฐอเมริกา และอีก 14 ประเทศในทวีปยุโรป เป็นเวลากว่า 7 เดือน เพื่อเจริญสัมพันธไมตรี
ภายในห้องนิทรรศการ จัดแสดง ฉลองพระองค์ชุดไทยพระราชนิยม ทั้ง 8 แบบ ประกอบด้วย เรือนต้น จิตรลดา อมรินทร์ บรมพิมาน ดุสิต จักรี ศิวาลัย และจักรพรรดิ ที่มีความวิจิตรงดงามและมีเอกลักษณ์ พร้อมรายละเอียดประจำฉลองพระองค์แต่ละองค์
อาทิ ฉลองพระองค์ชุดไทยศิวาลัย ที่นำมาจัดแสดง มีข้อมูลที่สันนิษฐานว่าออกแบบโดยนาย ปิแอร์ บัลแมง (ชาวฝรั่งเศส พ.ศ.2457-พ.ศ.2525) ตัดเย็บด้วยผ้าไหมยกทอง ผ้าตาข่ายสีทอง ลูกปัดและเลื่อม
ห่มทับด้วยผ้าทรงสะพัก ตัดเย็บจากผ้ายกทอง ซับด้วย ‘ผ้าข่ายทอง’ ออกแบบโดยนาย วีรธรรม ตระกูลเงินไทย ปักประดับโดยนักเรียนจากมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ พระภูษาทรงแบบจีบหน้า มีชายพกตัดเย็บจากผ้ายกทองสีม่วงอ่อน ปักประดับด้วยลูกปัดและเลื่อม
ยังมี ฉลองพระองค์ชุดไทยศิวาลัย อีกหนึ่งองค์ที่ชาวไทยคุ้นตาจากภาพถ่าย เราจะได้รับทราบข้อมูลเพิ่มเติมว่าตัดเย็บจากผ้ายกทองลายดอกสี่กลีบ และเย็บผ้าทรงสะพักติดกับฉลองพระองค์
พระภูษาทรงแบบจีบหน้า ปักประดับตามลวดลายของผืนผ้าด้วยดิ้น แล่ง คริสตัล และลูกปัด ด้วยฝีมือของนาย น้อย กฤติพร (พ.ศ.2465-พ.ศ.2565) ช่างตัดฉลองพระองค์ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถในรัชกาลที่ 9
ชม ฉลองพระองค์ชุดไทยบรมพิมาน ตัดเย็บจากผ้าไหมพื้นสีแดง พระภูษาทรงแบบจีบหน้า ตัดเย็บจากผ้ายกทอง สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงทรงเมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินเยือนสาธารณรัฐออสเตรียอย่างเป็นทางการ วันที่ 29 กันยายน พ.ศ.2507 ตัดเย็บโดยนายน้อย กฤติพร เช่นกัน
ย้อนเวลากับ ฉลองพระองค์ชุดไทยจักรี ตัดเย็บจากผ้ายกทองลายดอกพิกุล ท่อนบนใช้วิธีเย็บจีบ เพื่อให้คล้ายการห่มสไบแถบแบบโบราณ สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงทรงในโอกาสเสด็จพระราชดำเนินเยือนประเทศญี่ปุ่นอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ.2506
ร่วมรำลึกถึงพระอัจฉริยภาพผ่าน ‘ฉลองพระองค์ชุดไทยพระราชนิยม’ ได้ครบทั้ง 8 แบบ พร้อมข้อมูลที่เป็นประจักษ์ว่าพระองค์ทรงงานด้วยความละเอียดลออและเชิดชูหัตถกรรมไทยเพียงใด
สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงฉลองพระองค์ชุดไทยเรือนต้น
รวมพระบรมฉายาลักษณ์ในฉลองพระองค์ชุดไทย
ภายในห้องนิทรรศการ ยังมีส่วนจัดแสดง ข้อมูลและพระบรมฉายาลักษณ์สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงทรงฉลองพระองค์ชุดไทย ซึ่งเป็นต้นแบบของ ‘ชุดไทยพระราชนิยม’
เริ่มตั้งแต่เมื่อครั้งโดยเสด็จ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ไปทรงเจริญสัมพันธไมตรีกับนานาประเทศระหว่างพ.ศ.2502-พ.ศ.2503
หลังจากนั้นเป็นต้นมา สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ยังทรง ‘ฉลองพระองค์ชุดไทย’ อย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในโอกาสมีราชวงศ์และผู้นำประเทศเสด็จเยือนและเยือนราชอาณาจักรไทยอย่างเป็นทางการ
ความงามของฉลองพระองค์เป็นที่ประจักษ์แก่สาธารณชน ทรงได้รับการยกย่องให้เป็น 1 ในสตรีที่แต่งกายงดงามที่สุดของโลกในรายชื่อ International Best-Dressed List Hall of Fame พ.ศ.2503 พ.ศ.2504 และ พ.ศ.2507
ความถูกต้องขององค์ประกอบ - ดิจิทัล อิมเมอร์ซีฟ
นิทรรศการ ชุดไทย: จากราชสำนักสู่ราชนิยม (Chud Thai: Dressing the Nation in Heritage) ยังจัดแสดง ภาพหลักฐานการนุ่งผ้าของสตรีไทยในอดีต อาทิ รูปแบบผ้าถุงสำเร็จที่สมเด็จพระปิตุจฉา เจ้าฟ้าวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินธร ทรงเป็นผู้ริ่เริ่มการดัดแปลงผ้าซิ่นธรรมดาให้เป็นผ้าถุงสำเร็จแบบป้าย เพื่อความสะดวกในการนุ่ง
ซึ่ง สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงนำรูปแบบผ้าถุงสำเร็จมาใช้กับ ‘ชุดไทยพระราชนิยม’ 3 แบบ ได้แก่ ชุดไทยเรือนต้น ชุดไทยจิตรลดา และชุดไทยอัมรินทร์
นอกจากนี้ยังมีข้อมูลเกี่ยวกับ องค์ประกอบของ ‘ชุดไทยพระราชนิยม’ ทั้ง 8 แบบ เพื่อเป็นแนวปฏิบัติการแต่งกายชุดไทยประจำชาติอย่างถูกต้อง เช่น ระบุถึงลักษณะแขนเสื้อ คอเสื้อ สะพัก ผ้านุ่งจีบ จีบหน้า สร้อยทับทรวง เข็มขัด ฯลฯ
ด้านในสุดของห้องนิทรรศการฯ จัดแสดงเรื่อง ชุดไทยในฐานะมรดกโลก นำเสนอประวัติและเส้นทาง ‘ชุดไทย’ ผ่านพระวิสัยทัศน์และพระวิริยอุตสาหะของ สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงหล่อหลอมมรดกชาติขึ้นเป็น ‘ฉลองพระองค์’ กระทั่งคลี่คลายเป็น ‘ชุดไทยพระราชนิยม’ ด้วยรูปแบบ ดิจิทัล อิมเมอร์ซีฟ ที่เต็มไปด้วยความสวยงามและน่าติดตามชม
เปิดให้เข้าชมฟรี 30 วัน
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จสวรรคตเมื่อวันศุกร์ที่ 24 ตุลาคม พ.ศ.2568 เวลา 21.21 น. สิริพระชนมพรรษาปีที่ 93
นับตั้งแต่วันจันทร์ที่ 27 ตุลาคม 2568 พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ เปิดให้เข้าชมโดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย เป็นเวลา 30 วัน (เบื้องต้นสิ้นสุดวันที่ 25 พ.ย.) สำหรับผู้ซึ่งเดินทางไปถวายการสักการะเบื้องหน้าพระบรมฉายาลักษณ์สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ณ ศาลาสหทัยสมาคม ในพระบรมมหาราชวัง
ทีมประสานงานสื่อมวลชนพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ กล่าวว่า เนื่องจากพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ มิได้เปิดทำการปกติและมิได้จำหน่ายบัตรเข้าชม ดังนั้น นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ จึงยังไม่สามารถเข้าชมได้ในช่วงเวลานี้
แต่หากครอบครัวที่มี ชาวต่างชาติ เป็นสมาชิกในบ้านและร่วมเดินทางไปถวายสักการะฯ ก็สามารถเข้าชมพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายเช่นกัน
ทั้งนี้ การแต่งกาย เป็นไปตามระเบียบการแต่งกายเพื่อถวายสักการะเบื้องหน้าพระบรมฉายาลักษณ์สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง
การเดินทางไปยังพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ ใช้เส้นทางเดียวกับการเข้าถวายสักการะฯ คือ ผ่านจุดคัดกรอง บริเวณท้องสนามหลวง เพื่อเข้าสู่ ประตูมณีนพรัตน์ ซึ่งเป็นเส้นทางสู่การถวายสักการะฯ ณ ศาลาสหทัยสมาคม
หลังจากการถวายสักการะฯ ระหว่างเส้นทางเดินออกจากบริเวณพระบรมมหาราชวังต้องผ่านหอรัษฎากรพิพัฒน์ ซึ่งเป็นที่ตั้งของ พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ ผู้สนใจสามารถเข้าชมได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย
โถงต้อนรับภายในพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ
ภายในพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ มีเส้นทางสำหรับผู้จำเป็นต้องใช้รถเข็นวีลแชร์ ซึ่งสามารถนำมาเองและมีบริการที่จุดคัดกรอง
หากมีการเปลี่ยนแปลงข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับการเข้าชม พิพิธภัณฑ์ผ้า ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ติดตามการประกาศได้ทาง เฟซบุ๊ก Queen Sirikit Museum of Textiles
