‘A23a’ ภูเขาน้ำแข็งใหญ่สุดในโลก กำลังละลายหายไปในไม่ช้า ดันน้ำทะเลขึ้นสูง

นักวิทยาศาสตร์จากสำนักงานสำรวจแอนตาร์กติกแห่งสหราชอาณาจักร (BAS) ระบุว่า “A23a” ภูเขาน้ำแข็งที่ใหญ่ที่สุดในโลกกำลังแตกตัวอย่างรวดเร็ว กลายเป็นก้อนน้ำแข็งขนาดใหญ่มากหลายก้อน

นักวิทยาศาสตร์ได้ติดตาม A23a อย่างใกล้ชิด ซึ่งมีน้ำหนักเกือบ 1.1 ล้านล้านตัน ครอบคลุมพื้นที่ 3,672 ตร.กม. ใหญ่กว่าจังหวัดสระบุรีเล็กน้อย มาตั้งแต่ปีนับตั้งแต่มันแยกตัวออกมาจากหิ้งน้ำแข็งฟิลช์เนอร์-รอนเนในแอนตาร์กติกาในปี 1986 

A23a เคยครองตำแหน่ง “ภูเขาน้ำแข็งที่ใหญ่ที่สุดในปัจจุบัน” มาแล้วหลายครั้งนับตั้งแต่ช่วงทศวรรษ 1980 และบางครั้งก็ถูกแซงหน้าโดยภูเขาน้ำแข็งขนาดใหญ่แต่มีอายุสั้นกว่า เช่น A68 ในปี 2017 และ A76 ในปี 2021 แต่ภูเขาน้ำแข็ง A23a กลับไม่ยอมตาย ไม่ละลายหายไปเหมือนธารน้ำแข็งอื่น ๆ แต่ในตอนนี้อาจไม่เป็นเช่นนั้นแล้ว

แอนดรูว์ ไมเยอร์ส นักสมุทรศาสตร์จาก BAS บอกกับ CNN ว่า ภูเขาน้ำแข็งกำลังแตกตัวอย่างรวดเร็วและแยกเป็นก้อนขนาดใหญ่ ๆ ภาพถ่ายดาวเทียมที่วิเคราะห์โดยโครงการโคเปอร์นิคัสของสหภาพยุโรปแสดงให้เห็นว่า ภูเขาน้ำแข็งได้หดตัวลงเหลือน้อยกว่าครึ่งหนึ่งของขนาดเดิม โดยปัจจุบันมีพื้นที่ประมาณ 1,770 ตร.กม.เท่านั้น

ในปี 2020 A23a ถูกพัดพาไปโดยกระแสน้ำในมหาสมุทร ก่อนที่จะติดอยู่ในกระแสน้ำที่หมุนวน “เสาเทย์เลอร์” (Taylor Column) จนกระทั่งมีรายงานว่ามันเคลื่อนตัวอีกครั้งในเดือนธันวาคมปี 2024 จนกระทั่งเมื่อเดือนมีนาคม 2025 มันเกยตื้นบนหิ้งทวีป ก่อนที่จะเคลื่อนที่อีกครั้งในเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา

ภาพถ่ายดาวเทียมจาก NASA แสดงให้เห็นว่าภูเขาน้ำแข็ง A23a ได้แตกออกจากกัน
เครดิตภาพ: NASA

ภาพถ่ายดาวเทียมที่ AFP วิเคราะห์แสดงให้เห็นว่า ภูเขาน้ำแข็งเคลื่อนที่ไปมารอบเกาะและเคลื่อนตัวไปทางเหนือ ในช่วงไม่กี่สัปดาห์ที่ผ่านมา บางครั้งเคลื่อนที่ได้ไกลถึง 20 กิโลเมตรภายในวันเดียว

นักวิทยาศาสตร์ระบุว่า การแตกตัวของภูเขาน้ำแข็ง เพราะถูกพัดไปตามกระแสน้ำแรงที่เรียกว่า “แนวกระแสน้ำรอบขั้วโลกใต้ของแอนตาร์กติก” (SACCF) ที่ไหลวนทวนเข็มนาฬิกาไปรอบเกาะเซาท์จอร์เจีย โดยกระแสน้ำนี้จะพา A23a และเศษไปทางตะวันออกเฉียงเหนือ ตามเส้นทางที่เรียกว่า “ตรอกภูเขาน้ำแข็ง” 

ตอนนี้ A23a กำลังมีชะตากรรมไม่แตกต่างกับภูเขาน้ำแข็งขนาดใหญ่ลูกอื่น ๆ เช่น A68 ในปี 2021 และ A76 ในปี 2023 ซึ่งแตกสลายรอบเซาท์จอร์เจีย ในมหาสมุทรแอตแลนติกตอนใต้เช่นกัน แต่ A23a จะอยู่ได้นานกว่าภูเขาน้ำแข็งลูกอื่น ๆ

“ภูเขาน้ำแข็งส่วนใหญ่ไม่สามารถเคลื่อนที่มาได้ไกลขนาดนี้ ภูเขาน้ำแข็งลูกนี้มีขนาดใหญ่มาก จึงอยู่ได้นานกว่าและเคลื่อนที่ไปไกลกว่าลูกอื่น ๆ” ไมเยอร์สกล่าว

เศษน้ำแข็งที่แตกออกบางส่วนมีขนาดใหญ่มาก มีชิ้นหนึ่งที่กินพื้นที่ถึง 400 ตร.กม. และมีเศษน้ำแข็งขนาดเล็กจำนวนมากที่กระจัดกระจายอยู่ในน่านน้ำโดยรอบ ซึ่งสามารถเป็นอันตรายต่อการเดินเรือได้

ก้อนน้ำแข็งขนาดใหญ่ที่แตกตัวออกจาก A23a
เครดิตภาพ: South Georgia and the South Sandwich Islands

ปัจจุบัน A23a ยังคงครองตำแหน่งภูเขาน้ำแข็งที่ใหญ่เป็นอันดับสองของโลก แต่คงจะรั้งตำแหน่งได้อีกไม่นานนัก เพราะมีแนวโน้มที่น้ำแข็งจะแตกตัวอย่างรวดเร็วภายในอีกไม่กี่สัปดาห์ข้างหน้า จากน้ำทะเลที่อุ่นขึ้นและซีกโลกใต้เข้าสู่ฤดูใบไม้ผลิ ในที่สุดธารน้ำแข็งลูกนี้ก็จะมีขนาดเล็กเกินกว่าจะติดตามต่อไปได้

“ผมว่ามันกำลังจะสลายตัว น้ำอุ่นเกินกว่าจะคงอยู่ได้ มันละลายอยู่ตลอดเวลาผมคาดว่าเหตุการณ์เช่นนี้จะเกิดขึ้นต่อไปในอีกไม่กี่สัปดาห์ข้างหน้า และคาดว่ามันจะไม่สามารถระบุตัวมันได้ภายในไม่กี่สัปดาห์” ไมเยอร์สกล่าว

การแตกตัวของภูเขาน้ำแข็งเป็นกระบวนการทางธรรมชาติ แผ่นน้ำแข็งได้สูญเสียน้ำแข็งไปหลายล้านล้านตันจากการก่อตัวของภูเขาน้ำแข็งที่เพิ่มขึ้นและการละลายในช่วงไม่กี่ทศวรรษที่ผ่านมา ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผลมาจากน้ำทะเลที่อุ่นขึ้นและการเปลี่ยนแปลงของกระแสน้ำในมหาสมุทร โดยที่นักวิทยาศาสตร์ก็ยังไม่รู้ว่าถ้าโลกร้อนขึ้นมาก จะยังมีโอกาสเกิดธารน้ำแข็งขนาดใหญ่เช่นนี้อีกหรือไม่

การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เกิดจากมนุษย์กำลังผลักดันการเปลี่ยนแปลงที่น่าตกใจในแอนตาร์กติกา และอาจส่งผลให้ระดับน้ำทะเลสูงขึ้นอย่างรุนแรง อีกทั้งการแตกตัวของธารน้ำแข็ง ทำให้มีน้ำจืดเย็นจำนวนมหาศาลไหลลงสู่มหาสมุทร ส่งผลกระทบอย่างใหญ่หลวงต่อสิ่งมีชีวิตในน้ำโดยรอบ

แม้จะมีขนาดใหญ่และอยู่มาได้หลายสิบปี แต่นักวิจัยกล่าวว่าสุดท้ายแล้ว A23a ก็จะมลายหายไปอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เมื่อมันออกจากน่านน้ำแอนตาร์กติกา จนได้สัมผัสกับทะเลที่อุ่นกว่าและถูกคลื่นยักษ์ซัดกระหน่ำ มันเริ่มละลายอย่างรวดเร็ว

ที่มา: AP News, CNN, Independent, The Guardian

ภูเขาน้ำแข็ง A23a
เครดิตภาพ: Rob Suisted via REUTERS