'กรมอุทยานฯ' ชูโมเดลแก้ปัญหาวิกฤติลิงสำเร็จ พร้อมขยายผลทั่วประเทศ

โดยความร่วมมือระหว่างหน่วยงานภาครัฐและประชาชนได้นำไปสู่การแก้ไขปัญหาที่เห็นผลชัดเจนสร้างความพึงพอใจให้กับชาวเมือง และเป็นแนวทางที่กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช พร้อมจะนำไปขยายผลในพื้นที่อื่น ๆ ทั่วประเทศ

อดิศักดิ์ ภูสิทธิ์วงศานุยุต ผู้อำนวยการสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 1 สาขาสระบุรี กล่าวว่า ปัญหาลิงในเขตเทศบาลเมืองลพบุรี ซึ่งเคยก่อความเดือดร้อนให้กับประชาชน ได้รับการแก้ไขอย่างเป็นระบบและบูรณาการ ภายใต้บันทึกความร่วมมือที่กรมอุทยานแห่งชาติฯ ได้จัดทำร่วมกับเทศบาลเมืองลพบุรี เมื่อวันที่ 7 ก.พ. 2567 ภายใต้แนวคิด "ประชาชนสุขใจ ลิงปลอดภัย อยู่ร่วมกันอย่างยั่งยืน"

หัวใจสำคัญของความสำเร็จนี้

• ความร่วมมือทางวิชาการ: ทุกฝ่ายได้ร่วมมือกันในด้านวิชาการที่เกี่ยวข้องกับการจับลิง การดูแลรักษาลิง การจัดการสุขภาพและสวัสดิการลิงในสถานอนุบาลสัตว์
• การมอบอำนาจให้ท้องถิ่น: กรมอุทยานแห่งชาติฯ ได้มอบอำนาจการดักจับทำหมันลิง และการดูแลรักษาลิงในสถานอนุบาลสัตว์ให้เทศบาลเมืองลพบุรี ซึ่งสอดคล้องกับประกาศคณะกรรมการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ลงวันที่ 12 มีนาคม 2567 ที่ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีหน้าที่และอำนาจในการแก้ไขปัญหาสัตว์ป่าที่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อประชาชน
• การจัดสรรงบประมาณร่วมกัน: ทุกฝ่ายร่วมกันพิจารณาจัดสรรงบประมาณในการบริหารจัดการอย่างเป็นระบบ

โมเดลแก้ปัญหาลิงแบบยั่งยืน: บทเรียนจากลพบุรี

จากกรณีศึกษาของจังหวัดลพบุรี โมเดลการแก้ไขปัญหาลิงอย่างยั่งยืนที่ประสบความสำเร็จนี้มีองค์ประกอบสำคัญที่สามารถสรุปได้ดังนี้

1. ความร่วมมือแบบบูรณาการจากทุกภาคส่วน

• ภาครัฐ: กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช ร่วมกับเทศบาลเมือง และหน่วยงานท้องถิ่นอื่น ๆ
• ภาควิชาการ: การสนับสนุนองค์ความรู้และเทคนิคในการจัดการลิง ทั้งการดักจับ ทำหมัน และการดูแล
• ภาคประชาชน: ความเข้าใจและความร่วมมือในการดำเนินงาน

2. การกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น

• การถ่ายโอนภารกิจ: กรมอุทยานฯ มอบอำนาจให้เทศบาลเมืองลพบุรีในการดักจับ ทำหมัน และดูแลลิงในสถานอนุบาลสัตว์
• การสนับสนุนจากกฎหมาย: สอดคล้องกับประกาศคณะกรรมการกระจายอำนาจให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีหน้าที่แก้ไขปัญหาสัตว์ป่าที่สร้างความเดือดร้อน

3. การบริหารจัดการประชากรลิงอย่างเป็นระบบ

• การทำหมัน: เป็นหัวใจสำคัญในการควบคุมจำนวนประชากรลิงในระยะยาว โดยมีการตั้งเป้าหมายและดำเนินการอย่างต่อเนื่อง
• สถานอนุบาลสัตว์: การจัดตั้งและดูแลสถานอนุบาลสัตว์ (เช่น สถานอนุบาลสัตว์โพธิ์เก้าต้น) เพื่อเป็นที่พักพิงและดูแลลิงที่ทำหมันแล้ว ทำให้ลิงมีสวัสดิภาพที่ดีและไม่สร้างความเดือดร้อนในพื้นที่เมือง
• การจัดการสุขภาพและสวัสดิการ: การดูแลด้านสุขภาพและสวัสดิการของลิงในสถานอนุบาลเป็นสิ่งสำคัญที่ทำให้โครงการเป็นที่ยอมรับและมีความยั่งยืน

4. การจัดสรรงบประมาณร่วมกัน

• ทุกฝ่ายร่วมกันพิจารณาและจัดสรรงบประมาณที่จำเป็นสำหรับการดำเนินงาน ทำให้โครงการสามารถขับเคลื่อนไปได้อย่างต่อเนื่องและมีประสิทธิภาพ

5. เป้าหมายที่ชัดเจนและการขยายผล

• มีการกำหนดเป้าหมายในการดักจับทำหมันลิงที่ชัดเจน (เช่น 750 ตัว ในปี 2569-2570)
• มีการขยายผลสำเร็จไปยังพื้นที่อื่น ๆ ที่มีปัญหาในจังหวัดเดียวกัน และเป็นต้นแบบสำหรับพื้นที่อื่น ๆ ทั่วประเทศ

ผลลัพธ์ที่น่าประทับใจ

ปัจจุบันในเขตเทศบาลเมืองลพบุรี มีการดักจับทำหมันลิงและนำไปอนุบาลไว้ที่สถานอนุบาลสัตว์โพธิ์เก้าต้นแล้วถึง 2,488 ตัวจากประมาณการลิงทั้งหมดราว 3,600 ตัว ซึ่งหมายความว่าสามารถลดจำนวนลิงที่สร้างความเดือดร้อนได้ถึง 75% ทำให้ชาวลพบุรีได้รับความพึงพอใจอย่างยิ่ง

นายอดิศักดิ์ ยังกล่าวอีกว่า กรมอุทยานแห่งชาติฯ ไม่หยุดเพียงเท่านี้ แต่ได้ขยายการทำงานแก้ไขปัญหาลิงไปยังพื้นที่อื่น ๆ ของจังหวัดลพบุรีด้วย โดยมีการกำหนดเป้าหมายในการดักจับทำหมันลิงในปี พ.ศ. 2569-2570 อีกจำนวน 750 ตัว

ความสำเร็จในครั้งนี้ไม่เพียงแต่เป็นข่าวดีสำหรับชาวลพบุรี แต่ยังเป็นสัญญาณที่แสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และกรมอุทยานแห่งชาติฯ ในการแก้ไขปัญหาสัตว์ป่าอย่างยั่งยืน โดยคำนึงถึงทั้งสวัสดิภาพของประชาชนและการดูแลสัตว์ไปพร้อมกัน

โมเดลการบริหารจัดการลิงแบบบูรณาการที่ลพบุรี นับเป็นต้นแบบที่น่าสนใจสำหรับพื้นที่อื่นๆ ที่กำลังเผชิญกับปัญหาสัตว์ป่าที่ก่อความเดือดร้อน และเป็นความหวังในการอยู่ร่วมกันอย่างสมดุลระหว่างมนุษย์และสัตว์ป่าในอนาคต

ภาพจาก : กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช