‘เปรู’ ลดพื้นที่โบราณสถาน ‘เส้นนาซกา’ นักอนุรักษ์หวั่นเกิดการทำเหมืองเถื่อน

เมื่อวันที่ 30 พ.ค. 2025 กระทรวงวัฒนธรรมของเปรู ตัดสินใจลดพื้นที่แหล่งโบราณคดี “เส้นนาซกา” จากประมาณ 5,600 ตร.กม. เหลือประมาณ 3,200 ตร.กม. ซึ่งการปรับเปลี่ยนดังกล่าวอิงตามการศึกษาด้านโบราณคดีที่ได้รับการปรับปรุงใหม่ และใช้เวลาปรึกษาหารือเป็นเวลา 20 ปี ซึ่งจะไม่ส่งผลกระทบต่อสถานะมรดกโลกของยูเนสโกหรือเขตกันชน โดยกระทรวงยังคงมุ่งมั่นที่จะอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมของสถานที่นี้ผ่านการจัดการที่ควบคุม

นักอนุรักษ์กล่าวว่าการลดพื้นที่ลงนี้ อาจจะทำเกิดการลักลอบทำเหมือง และระดับการคุ้มครองทางวัฒนธรรมและระบบนิเวศที่ดำเนินมาหลายทศวรรษอ่อนแอลง โดยมาริอาโน คาสโตร อดีตรองรัฐมนตรีสิ่งแวดล้อมของเปรูกล่าวว่า

“การลดพื้นที่จะทำให้ระดับการคุ้มครองโบราณสถานแย่ลง และยังทำให้การทำเหมืองแร่ขยายตัวได้มากขึ้น ซึ่งอาจก่อให้เกิดความเสี่ยงที่ร้ายแรงและความเสียหายสะสม” 

พื้นที่บริเวณนี้ เป็นส่วนหนึ่งของ “แหล่งมรดกโลก” ที่ได้รับการรับรองโดย UNESCO อันเป็นที่ตั้งของเส้นนาซกา ภาพแกะสลักขนาดใหญ่ที่แกะสลักลงในทะเลทรายเมื่อหลายพันปีก่อน เป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่ใหญ่เป็นอันดับสองของเปรู รองจากมาชูปิกชู และยังคงค้นพบเส้นนาซกาใหม่ ๆ อยู่เรื่อย ๆ อีกทั้งยังเป็นระบบนิเวศทะเลทรายที่เปราะบางที่สุดแห่งหนึ่ง

UNESCO แจ้งต่อสำนักข่าวเอพีว่า ไม่ได้รับแจ้งจากทางการเปรูเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงอาณาบริเวณของแหล่งมรดกโลก ซึ่งมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการปกป้องพื้นที่ องค์กรจะขอข้อมูลเพิ่มเติมจากทางการ

เซซาร์ อิเปนซา ทนายความด้านสิ่งแวดล้อม กล่าวว่า มตินี้ได้รับการอนุมัติแล้ว ซึ่งจะทำให้ขนาดพื้นที่ของแหล่งโบราณคดีนาซกาลดลงมากกว่า 6,250 ไร่ ทั้งที่รัฐบาลยังไม่มีการศึกษามากพอที่จะกล่าวได้ว่าพื้นที่ดังกล่าวไม่มีคุณค่าทางวัฒนธรรมหรือโบราณคดี

“การปกป้องทั้งสิ่งแวดล้อมและวัฒนธรรมกำลังอ่อนแอลง รัฐควรยึดมั่นตามพันธกรณีภายใต้ข้อตกลงระหว่างประเทศ ไม่ใช่ยอมจำนนต่อผลประโยชน์ส่วนตัว” อิเปนซากล่าว พร้อมกล่าวเสริมว่าการภาครัฐเอื้อประโยชน์ต่อการทำเหมืองอย่างลับ ๆ 

หนึ่งวันหลังจากมีการตัดสินใจฟาบริซิโอ วาเลนเซีย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรมของเปรู ยอมรับว่ามีการทำเหมืองผิดกฎหมายในเขตสงวนจริง

“มีการทำเหมืองเกิดขึ้นในพื้นที่นี้อยู่บ้าง แต่ฉันไม่มีข้อมูลที่ชัดเจนว่ามีแร่ประเภทใดอยู่ที่นั่น แต่ไม่ได้หมายความว่าเราสนับสนุนให้ทำเหมือง” วาเลนเซียกล่าวในรายการวิทยุ RPP 

ซิดนีย์ โนโวอา ผู้อำนวยการฝ่ายเทคโนโลยีขององค์กรไม่แสวงหากำไร Amazon Conservation ซึ่งทำแผนที่ของนาซกา กล่าวว่า พื้นที่ซึ่งปัจจุบันถูกแยกออกจากเขตโบราณคดีคุ้มครองนั้นมีพื้นที่มากกว่า 2,000 ตร.กม. และทับซ้อนกับสัมปทานเหมืองผิดกฎหมายประมาณ 300 แห่ง

อดีตรองรัฐมนตรี คาสโตร เตือนว่าการเคลื่อนไหวดังกล่าวอาจละเมิดกฎหมายของเปรูเอง “การกระทำดังกล่าวขัดต่อมาตรา 5(h) ของกฎหมายการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม ซึ่งกำหนดให้ต้องปกป้องมรดกทางโบราณคดีและประวัติศาสตร์”

อิเปนซากล่าวว่ารัฐบาลกำลังปล่อยให้มีการผิดกฎหมายภายใต้ข้ออ้างของการปรับเปลี่ยนทางเทคนิค

“เป็นเรื่องน่าละอายที่จะลืมบรรพบุรุษและมรดกของเรา และปกปิดการตัดสินใจที่ปูทางให้กับภาคส่วนต่าง ๆ ที่พยายามบังคับใช้กฎหมายอย่างผิดกฎหมาย เช่น การทำเหมืองที่ผิดกฎหมาย การตัดสินใจครั้งนี้เป็นประโยชน์ต่อคนที่ทำผิดกฎหมาย แต่เป็นอันตรายต่อชาวเปรูทุกคน”

ที่มา: AP News, CNN, The Guardian