22 พ.ค. ปกป้องความหลากหลายทางชีวภาพ เกราะป้องกันโรคระบาด และโรคโควิด

จากข้อมูลของ บัญชีรายชื่อสิ่งมีชีวิตที่ถูกคุกคามของ IUCN (IUCN Red List of Threatened Species) พบว่า มีสิ่งมีชีวิตมากกว่า 47,000 ชนิด ที่กำลังเผชิญกับความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์

ขณะเดียวกัน โลกได้สูญเสียพื้นที่ป่ากว่า 28 ล้านเฮกตาร์ ภายในเวลาเพียงหนึ่งปี ซึ่งเป็นสัญญาณเตือนถึงการทำลายระบบนิเวศอย่างรุนแรง
วิกฤตสภาพภูมิอากาศยังเป็นปัจจัยสำคัญที่เร่งให้เกิดภัยพิบัติบ่อยครั้งและรุนแรงขึ้น ทั้งไฟป่า น้ำท่วม และภัยแล้ง ซึ่งล้วนส่งผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพอย่างต่อเนื่องและลึกซึ้งยิ่งขึ้น

ด้วยเหตุนี้ วันที่ 22 พฤษภาคมของทุกปีจึงมีความสำคัญ เพราะเป็นวันที่ถูกกำหนดให้เป็น วันสากลแห่งความหลากหลายทางชีวภาพ (International Day for Biological Diversity : IDB) โดยองค์การสหประชาชาติ เพื่อส่งเสริมความเข้าใจและสร้างความตระหนักเกี่ยวกับปัญหาความหลากหลายทางชีวภาพที่กำลังเผชิญอยู่ทั่วโลก 

วันสากลแห่งความหลากหลายทางชีวภาพ ได้รับการเฉลิมฉลองครั้งแรกเมื่อวันที่ 29 ธันวาคม 2536 ซึ่งเป็นวันที่ อนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ (CBD) มีผลบังคับใช้ อนุสัญญานี้เป็นสนธิสัญญาระหว่างประเทศที่ได้รับการรับรองโดย 196 ประเทศใน การประชุมสุดยอดโลกว่าด้วยสิ่งแวดล้อมและการพัฒนาที่ยั่งยืน (Rio Earth Summit) ในปี 2535 โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อ การอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ การใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน และการแบ่งปันผลประโยชน์จากการใช้ทรัพยากรทางพันธุกรรมอย่างเป็นธรรมและเสมอภาค

ในปี 2025 นี้ วันสำคัญดังกล่าวถูกจัดขึ้นภายใต้ธีม “ความกลมกลืนกับธรรมชาติและการพัฒนาที่ยั่งยืน” (Harmony with Nature and Sustainable Development) ซึ่งเน้นย้ำถึงความสัมพันธ์ระหว่างการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพและเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs)
 

เหลือเวลาเพียง 5 ปี ก่อนถึงเส้นตาย

โลกกำลังก้าวเข้าสู่ช่วงเวลาสำคัญ โดยเหลือเวลาเพียง 5 ปี ก่อนถึงเส้นตายของเป้าหมายด้านสิ่งแวดล้อมและการพัฒนาที่ยั่งยืนที่สำคัญหลายประการ องค์การสหประชาชาติได้กำหนดปี ค.ศ. 2030 ให้เป็นกรอบเวลาสำหรับการบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals – SDGs) ทั้ง 17 ข้อ

ขณะเดียวกัน กรอบความหลากหลายทางชีวภาพโลก คุนหมิง-มอนทรีออล (Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework) ซึ่งได้รับการรับรองในการประชุม COP15 เมื่อปี 2565 ได้กำหนดเป้าหมาย 23 ข้อที่ต้องบรรลุภายในปีเดียวกัน

ในบรรดา SDGs นั้น มี 2 เป้าหมายที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับความหลากหลายทางชีวภาพ ได้แก่

• เป้าหมายที่ 14: ทรัพยากรทางทะเล (Life Below Water)
• เป้าหมายที่ 15: ระบบนิเวศบนบก (Life on Land)

อย่างไรก็ตาม เป้าหมายอื่นๆ อีกหลายข้อก็มีความเกี่ยวข้องทางอ้อมกับการอนุรักษ์ธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นด้านอาหาร ความยากจน สุขภาพ หรือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

ภายใต้กรอบแผนความหลากหลายทางชีวภาพโลก ยังมีเป้าหมายเฉพาะที่สำคัญ อาทิ

• การฟื้นฟูระบบนิเวศที่เสื่อมโทรมอย่างน้อย 20%
• การลดจำนวนสิ่งมีชีวิตต่างถิ่นที่รุกรานลงอย่างน้อย 50%
• การบรรลุเป้าหมายเหล่านี้จะเป็นไปได้ก็ต่อเมื่อมีการระดมทรัพยากรอย่างเพียงพอ โดยเฉพาะจากภาคเอกชน

รายงานของ World Economic Forum เรื่อง Nature Finance and Biodiversity Credits ระบุว่า ปัจจุบันยังมี ช่องว่างด้านเงินทุนมากถึง 700 พันล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี ซึ่งจำเป็นต่อการสนับสนุนโครงการและมาตรการเพื่อธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพทั่วโลก

 

 

 

 

อ้างอิง : World Economic Forum

ความเสี่ยงต่อการเกิดโรค

องค์การสหประชาชาติเตือนว่า การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคจากสัตว์สู่คน (zoonoses) ซึ่งเป็นโรคติดต่อที่สามารถแพร่จากสัตว์มาสู่มนุษย์ได้ เช่นเดียวกับโรคระบาดในอดีตหลายชนิด

อย่างไรก็ตาม สหประชาชาติยังชี้ให้เห็นว่า การอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพเป็นเครื่องมือที่ทรงพลังในการต่อสู้กับโรคระบาด รวมถึงโรคที่เกิดจากไวรัสโคโรนา
ในลักษณะเดียวกัน มหาสมุทร ป่าฝน และพื้นที่พรุ ล้วนเป็นแหล่งกักเก็บก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในปริมาณมหาศาล การปกป้องระบบนิเวศเหล่านี้จึงเป็นกุญแจสำคัญในการรับมือกับ วิกฤตสภาพภูมิอากาศ

อย่างไรก็ตาม เวลาเป็นสิ่งมีค่าที่เหลือน้อยลงทุกที องค์การสหประชาชาติระบุว่า โลกยังคงอยู่ในทิศทางที่ไม่สอดคล้องกับเป้าหมายการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศระดับโลก การรณรงค์ในวันสำคัญสากลอย่าง วันสากลแห่งความหลากหลายทางชีวภาพ (IDB) จึงมีบทบาทสำคัญในการช่วยรักษาแรงผลักดัน และเน้นย้ำถึงความเร่งด่วนที่ต้องลงมือทำ