ไทยเสี่ยงแผ่นดินไหว! นักธรณีวิทยาเผย '16 รอยเลื่อนมีพลัง'
นักธรณีวิทยา ชี้ไทยมีรอยเลื่อนมีพลัง 16 กลุ่ม เสี่ยงเกิดแผ่นดินไหวได้ทุกเมื่อ แนะประชาชนศึกษาหาความรู้ เตรียมพร้อมรับมือ ลดความสูญเสีย
KEY
POINTS
- รอยเลื่อนมีพลัง 16 กลุ่ม : ประเทศไทยมีรอยเลื่อนมีพลังทั้งหมด 16 กลุ่ม ซึ่งสามารถขยับ และทำให้เกิดแผ่นดินไหวได้
- พื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหว : พื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหวในประเทศไทยส่วนใหญ่อยู่ที่ภาคเหนือ ภาคตะวันตก และภาคใต้บางส่วน
- แผ่นดินไหวพยากรณ์ไม่ได้ : แผ่นดินไหวเป็นภัยธรรมชาติที่ยังไม่สามารถพยากรณ์เวลา สถานที่ และขนาดที่แน่นอนได้
- เตรียมพร้อมรับมือ : การเตรียมความพร้อม และศึกษาหาความรู้เป็นสิ่งสำคัญในการลดความสูญเสียจากแผ่นดินไหว
จากเหตุการณ์แผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2568 ที่ประเทศเมียนมา ขนาด 8.2 แรงสั่นสะเทือนส่งผลให้หลายพื้นที่ในประเทศไทย ส่งผลให้ประชาชนชาวไทย ตื่นตระหนกถึงภัยพิบัติทางธรรมชาติที่อาจเกิดขึ้นได้ทุกเมื่อ โดยเฉพาะในประเทศไทยนั้นมีรอยเลื่อนที่มีพลังพร้อมที่จะเกิดแผ่นดินไหวได้ตลอดเวลา
ดร.วีระชาติ วิเวกวิน นักธรณีวิยาชำนาญการพิเศษ ผู้เชี่ยวชาญด้านแผ่นดินไหว กรมทรัพยากรธรณี กล่าวในงานเสวนา "โลกเดือด แผ่นดินขยับ : อยู่กับความเสี่ยงอย่างไร ให้ปลอดภัยอย่างยั่งยืน" ที่จัดโดยกรมทรัพยากรธรณี กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ว่า ดินอ่อนใต้กรุงเทพฯ ว่า กองธรณีวิทยาสิ่งแวดล้อม ได้ออกมาให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์อย่างมากสำหรับประชาชนคนไทยทุกคน โดยมีการระบุถึงรอยเลื่อนที่เป็นสาเหตุการเกิดแผ่นดินไหวในประเทศไทย ซึ่งมีการระบุตำแหน่งของรอยเลื่อนที่พาดผ่านพื้นที่ต่างๆ และประเมินพื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดแผ่นดินไหว นอกจากนี้ ยังมีหน้าที่ในการตรวจวัดการเกิดแผ่นดินไหวด้วยเครื่องมือที่ติดตั้งไว้ทั่วประเทศ
แผ่นดินไหวคืออะไร?
แผ่นดินไหว คือ การสั่นสะเทือนของพื้นดินอันเนื่องมาจากการปลดปล่อยพลังงานที่อยู่ในเปลือกโลก เพื่อปรับสมดุล หรือเกิดจากการเคลื่อนที่ชนกัน ออกจากกัน หรือไถลเฉือนกันของแผ่นเปลือกโลก
สาเหตุการเกิดแผ่นดินไหวในประเทศไทย
ในประเทศไทย สาเหตุหลักของการเกิดแผ่นดินไหวมาจากการเลื่อนตัวของรอยเลื่อนมีพลัง ซึ่งได้รับผลกระทบจากการเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลกขนาดใหญ่ที่อยู่บริเวณขอบของแผ่นเปลือกโลก พื้นที่เสี่ยงแผ่นดินไหวในประเทศไทยส่วนใหญ่อยู่ที่ภาคเหนือ ภาคตะวันตก และภาคใต้ บางส่วน เนื่องจากมีรอยเลื่อนมีพลังอยู่ ประเทศไทยมีรอยเลื่อนมีพลังทั้งหมด 16 กลุ่ม
รอยเลื่อนมีพลังคืออะไร?
รอยเลื่อนมีพลัง คือ รอยเลื่อนที่สามารถขยับ และทำให้เกิดแผ่นดินไหวได้ โดยมีเกณฑ์ว่ารอยเลื่อนนั้นต้องมีการขยับในช่วง 10,000 ปีที่ผ่านมาจนถึงปัจจุบัน ส่วนรอยเลื่อนที่ไม่มีพลัง คือ รอยเลื่อนที่ตายแล้ว ไม่สามารถขยับ และทำให้เกิดแผ่นดินไหวได้
16 กลุ่มรอยเลื่อนมีพลังในประเทศไทย
ประเทศไทยมีรอยเลื่อนมีพลังที่สำคัญอยู่ 16 กลุ่ม ซึ่งแต่ละกลุ่มมีลักษณะและศักยภาพในการเกิดแผ่นดินไหวแตกต่างกันไป ดังนี้
- กลุ่มรอยเลื่อนแม่จัน : พาดผ่านจังหวัดเชียงราย และเชียงใหม่
- กลุ่มรอยเลื่อนแม่อิง : พาดผ่านจังหวัดเชียงราย
- กลุ่มรอยเลื่อนแม่ลาว : พาดผ่านจังหวัดเชียงราย
- กลุ่มรอยเลื่อนเวียงแหง : พาดผ่านจังหวัดเชียงใหม่
- กลุ่มรอยเลื่อนแม่ฮ่องสอน : พาดผ่านจังหวัดแม่ฮ่องสอน และตาก
- กลุ่มรอยเลื่อนเมย : พาดผ่านจังหวัดตาก และกำแพงเพชร
- กลุ่มรอยเลื่อนแม่ทา : พาดผ่านจังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน และเชียงราย
- กลุ่มรอยเลื่อนเถิน : พาดผ่านจังหวัดลำปาง และแพร่
- กลุ่มรอยเลื่อนพะเยา : พาดผ่านจังหวัดพะเยา เชียงราย และลำปาง
- กลุ่มรอยเลื่อนปัว : พาดผ่านจังหวัดน่าน
- กลุ่มรอยเลื่อนอุตรดิตถ์ : พาดผ่านจังหวัดอุตรดิตถ์
- กลุ่มรอยเลื่อนเพชรบูรณ์ : พาดผ่านจังหวัดเพชรบูรณ์ และเลย
- กลุ่มรอยเลื่อนเจดีย์สามองค์ : พาดผ่านจังหวัดกาญจนบุรี
- กลุ่มรอยเลื่อนศรีสวัสดิ์ : พาดผ่านจังหวัดกาญจนบุรี สุพรรณบุรี อุทัยธานี และตาก
- กลุ่มรอยเลื่อนระนอง : พาดผ่านจังหวัดระนอง ชุมพร ประจวบคีรีขันธ์ และพังงา
- กลุ่มรอยเลื่อนคลองมะรุ่ย : พาดผ่านจังหวัดสุราษฎร์ธานี กระบี่ และพังงา
การเตรียมพร้อมรับมือแผ่นดินไหว
เนื่องจากแผ่นดินไหวเป็นภัยธรรมชาติที่ยังไม่สามารถพยากรณ์เวลา สถานที่ และขนาดที่แน่นอนได้ การเตรียมความพร้อม และศึกษาหาความรู้จึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง
สิ่งที่ควรทำก่อนเกิดแผ่นดินไหว
- ศึกษาหาความรู้ เกี่ยวกับสถานการณ์ และวิธีการปฏิบัติตนเมื่อเกิดแผ่นดินไหว
- ตรวจสอบความแข็งแรงของบ้านเรือน ว่าออกแบบ และก่อสร้างตามมาตรฐานต้านทานแผ่นดินไหวหรือไม่
- เตรียมอุปกรณ์ช่วยชีวิต เช่น กล่องปฐมพยาบาล ยา น้ำ อาหาร และนกหวีด
สิ่งที่ควรทำขณะเกิดแผ่นดินไหว
- หากอยู่ในอาคารสูง : ห้ามใช้ลิฟต์
- หากอยู่ในบ้าน : ระวังข้าวของหล่น ใส่รองเท้า และป้องกันศีรษะ
- หาจุดที่ปลอดภัย : เช่น ใต้โต๊ะที่แข็งแรง หรือบริเวณ "สามเหลี่ยมช่วยชีวิต" ข้างๆ โต๊ะหรือโซฟา
สิ่งที่ควรทำหลังเกิดแผ่นดินไหว
- ตรวจสอบความปลอดภัยของตนเอง และคนรอบข้าง
- ช่วยเหลือผู้บาดเจ็บ
- ติดตามข่าวสารจากทางการ
การเผยแพร่ความรู้
- การเผยแพร่ความรู้ เกี่ยวกับแผ่นดินไหวเป็นสิ่งสำคัญเพื่อให้ประชาชนเตรียมพร้อมรับมือ และลดความสูญเสียจากภัยพิบัติทางธรรมชาตินี้
ข้อเสนอแนะ และแนวทางแก้ไข
- ส่งเสริมการศึกษา และวิจัยเกี่ยวกับรอยเลื่อนมีพลังในประเทศไทย
- ปรับปรุงมาตรฐานการออกแบบ และก่อสร้างอาคารให้ทนทานต่อแผ่นดินไหว
- จัดทำแผนรับมือแผ่นดินไหวระดับชาติ และระดับท้องถิ่น
- ฝึกอบรมประชาชนให้มีความรู้ และทักษะในการรับมือแผ่นดินไหว
- ติดตั้งระบบเตือนภัยแผ่นดินไหวที่มีประสิทธิภาพ
- การให้ความรู้กับประชาชนอย่างต่อเนื่อง
การตระหนักถึงความเสี่ยง และเตรียมพร้อมรับมือกับแผ่นดินไหวเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อปกป้องชีวิต และทรัพย์สินของประชาชนทุกคน
พิสูจน์อักษร....สุรีย์ ศิลาวงษ์