ไทยแก้กฎหมาย มาตรา 1567 ห้ามลงโทษเด็กรุนแรง ประเทศที่ 68 ของโลก

การแก้ไขประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1567 ในประเทศไทยได้รับความสนใจอย่างมากจากประชาชนและนักกฎหมาย เนื่องจากเป็นข้อกฎหมายที่มีผลกระทบโดยตรงต่อวิธีการเลี้ยงดูและอบรมบุตรของผู้ปกครอง โดยเฉพาะสิทธิของผู้ใช้อำนาจปกครองในการว่ากล่าวสั่งสอน หรือปรับพฤติกรรมบุตรผ่านการลงโทษ

ประเทศไทยเป็นประเทศที่ 68 ของโลกที่ห้ามการลงโทษด้วยความรุนแรงทุกรูปแบบภายในบ้าน โรงเรียน สถานสงเคราะห์ สถานพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชนและศูนย์ฝึกอบรมเด็กและเยาวชน ตลอดจนสถานรับเลี้ยงเด็ก การแก้ไขกฎหมายฉบับนี้ ซึ่งได้รับการประกาศในราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2568

เดิมทีมาตรา 1567 ได้ระบุว่า ผู้ใช้อำนาจปกครองมีสิทธิทำโทษบุตรเพื่อการว่ากล่าวหรืออบรม แต่การกำหนดนี้ได้รับคำวิพากษ์วิจารณ์ว่าอาจเปิดช่องให้เกิดการล่วงละเมิดทางร่างกายและจิตใจต่อเด็ก เนื่องจากนิยามของคำว่า "ทำโทษ" ไม่ได้มีขอบเขตที่ชัดเจน

แรงผลักดันแก้ไขกฎหมาย

การเปลี่ยนแปลงมาตรานี้มีจุดมุ่งหมายหลักเพื่อลดความเสี่ยงในการใช้ความรุนแรงต่อเด็กในครอบครัว โดยหน่วยงานภาครัฐ องค์กรสิทธิมนุษยชน และนักการศึกษาได้ร่วมกันผลักดันให้มีการแก้ไขกฎหมายดังกล่าวให้ทันสมัยและเหมาะสมกับสถานการณ์ในปัจจุบัน

ข้อเสนอที่สำคัญรวมถึงการเปลี่ยนข้อความที่เกี่ยวข้องกับ "การทำโทษ" ให้เป็นการ "ว่ากล่าวสั่งสอนด้วยเหตุผลและเหมาะสม" แทน โดยเน้นย้ำถึงบทบาทของผู้ปกครองในการเป็นผู้นำทางด้านคุณธรรมและการศึกษา มากกว่าการใช้ความรุนแรงเป็นเครื่องมือ

ยูนิเซฟชื่นชมไทย

องค์การยูนิเซฟ (Unicef) เป็นองค์กรที่มุ่งมั่นทำงานร่วมกับรัฐบาล ภาคประชาสังคม และชุมชน เพื่อยุติความรุนแรงและการละเมิดต่อเด็กในทุกรูปแบบ พร้อมส่งเสริมสิทธิและคุณภาพชีวิตของเด็กทุกคน

โดยองค์การยูนิเซฟได้ประกาศชื่นชมประเทศไทย ในการแก้ไขประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1567 ที่กำหนดให้ผู้ใช้อำนาจปกครองมีสิทธิทำโทษบุตรเพื่อว่ากล่าวสั่งสอนหรือปรับพฤติกรรม โดยต้องไม่เป็นการกระทำทารุณกรรมหรือทำร้ายด้วยความรุนแรงต่อร่างกายหรือจิตใจหรือกระทำโดยมิชอบ

แม้ยังคงต้องมีการขับเคลื่อนให้เกิดผลสัมฤทธิ์ แต่การแก้ไขกฎหมายครั้งนี้นับเป็นก้าวสำคัญในการปกป้องสิทธิเด็กในประเทศไทย ถือเป็นความก้าวหน้าครั้งสำคัญของประเทศไทยในการคุ้มครองสิทธิเด็กและส่งเสริมการสร้างวินัยเชิงบวกในการอบรมเลี้ยงดูบุตรมากขึ้น สอดคล้องกับอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็กที่ประเทศไทยเป็นภาคี โดยยึดหลักการคำนึงถึงผลประโยชน์สูงสุดของเด็กในทุกการตัดสินใจที่เกี่ยวข้องกับเด็ก

เด็กไทย 75% เคยถูกลงโทษรุนแรง

ในประเทศไทย การลงโทษเด็กโดยใช้ความรุนแรงภายในบ้านมีแนวโน้มลดลงในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา ผลสำรวจสถานการณ์เด็กและสตรีในประเทศไทยโดยสำนักงานสถิติแห่งชาติและยูนิเซฟ พบว่า จำนวนเด็กอายุ 1-14 ปีที่ถูกลงโทษด้วยความรุนแรงในบ้านลดลงจากร้อยละ 75 ในปี 2558 เหลือร้อยละ 54 ในปี 2565 อย่างไรก็ตาม ไม่มีเด็กคนใดควรต้องเผชิญกับความรุนแรงทุกรูปแบบ ซึ่งการแก้ไขกฎหมายครั้งนี้จึงเป็นก้าวสำคัญสู่การยุติความรุนแรงต่อเด็กให้หมดสิ้นไป

ปรับวิธีอบรมสั่งสอนเด็ก

ยูนิเซฟผลักดันให้รัฐบาลสนับสนุนพ่อแม่และผู้ดูแลเด็ก เพื่อให้เด็กทุกคนได้เติบโตในสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยและเอาใจใส่ ดังนี้

• ใช้วิธีการสร้างวินัยเชิงบวกอย่างต่อเนื่อง
• จัดให้มีทรัพยากรและองค์ความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงดูเด็กโดยไม่ใช้ความรุนแรง 

ทั้งนี้ การศึกษาในระดับนานาชาติชี้ให้เห็นว่า กฎหมายที่ห้ามการลงโทษและการกระทำรุนแรงต่อเด็กจะมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นเมื่อใช้ควบคู่ไปกับการให้ความรู้และการส่งเสริมการเลี้ยงดูเชิงบวกแก่พ่อแม่และผู้ปกครอง

ประเทศที่มีกฎหมายห้ามลงโทษเด็ก

การห้ามการลงโทษเด็กด้วยความรุนแรงเป็นกฎหมายที่หลายประเทศทั่วโลกนำมาใช้เพื่อปกป้องสิทธิและสวัสดิภาพของเด็ก นี่คือตัวอย่างบางประเทศที่ได้บังคับใช้กฎหมายลักษณะนี้

1. สวีเดน เป็นประเทศแรกในโลกที่ห้ามการลงโทษเด็กทุกประเภทในปี ค.ศ. 1979 โดยเน้นการเลี้ยงดูที่ส่งเสริมการสื่อสารและความเข้าใจ

2. ฟินแลนด์ ออกกฎหมายห้ามการลงโทษด้วยความรุนแรงในครอบครัวตั้งแต่ปี ค.ศ. 1983 และมีโปรแกรมสนับสนุนครอบครัวเพื่อเสริมสร้างพฤติกรรมที่เหมาะสม

3. นิวซีแลนด์ ประกาศห้ามการลงโทษเด็กในปี ค.ศ. 2007 โดยกำหนดให้ผู้ปกครองใช้วิธีการอบรมที่ไม่มีความรุนแรง

4. เยอรมนี มีการห้ามการลงโทษด้วยความรุนแรงตั้งแต่ปี ค.ศ. 2000 พร้อมกับการส่งเสริมความสัมพันธ์ในครอบครัวที่มีความเคารพและเท่าเทียมกัน

5. เม็กซิโก เพิ่งบังคับใช้กฎหมายห้ามการลงโทษเด็กในปี ค.ศ. 2021 ซึ่งสะท้อนถึงการพัฒนาสิทธิเด็กในภูมิภาคลาตินอเมริกา