‘เลี้ยงแกะ’ ใต้ ‘แผงโซลาร์เซลล์’ กำลังบูมใน ‘สหรัฐ’ เพิ่มผลผลิต ลดต้นทุนเกษตรกร

‘เลี้ยงแกะ’ ใต้ ‘แผงโซลาร์เซลล์’ กำลังบูมใน ‘สหรัฐ’ เพิ่มผลผลิต ลดต้นทุนเกษตรกร

การเลี้ยงแกะใต้แผงโซลาร์เซลล์ของฟาร์มพลังงานแสงอาทิตย์ขนาดใหญ่พิสูจน์แล้วว่ามีประโยชน์หลายประการ นอกจากจะช่วยรักษาพื้นดินแล้ว ยังช่วยปรับปรุงคุณภาพดิน ลดการเกิดน้ำท่วม และทำให้แกะมีความสุขและมีสุขภาพดีขึ้น

อุตสาหกรรมพลังงานแสงอาทิตย์กำลังเฟื่องฟูทั่วโลก และใครจะคิดว่า “แกะ” จะเป็นตัวช่วยสำคัญที่ช่วยให้ “โซลาร์ฟาร์ม” ได้ผลผลิตที่ดีมากยิ่งขึ้น

แนวคิดการพัฒนาพื้นที่เพื่อการผลิตไฟฟ้าด้วยแสงอาทิตย์ ร่วมกับการใช้งานเชิงเกษตรกรรม หรือที่เรียกว่า “อะกริวอลเทอิกส์” (Agrivoltaics) ได้รับความนิยมมากยิ่งขึ้น นอกจากจะช่วยแก้ปัญหาด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศและพลังงานไปพร้อม ๆ กันแล้วกัน พืชพรรณต่าง ๆ จะป้องกันไม่ให้น้ำฝนไหลบ่าและการกัดกร่อนมาปนเปื้อนแหล่งน้ำ แต่ก็ต้องควบคุมเช่นกัน

ต้นไม้ใบหญ้าที่เริ่มสูงอาจเริ่มบังแสงแดดให้กับแผงโซลาร์เซลล์ จนทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ แต่สิ่งที่น่ากังวลมากกว่าคือ การไฟไหม้จากหญ้าแห้ง ครั้นจะคอยตัดหญ้าบ่อย ๆ ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายอีก เพราะมีความเสี่ยงที่เครื่องตัดหญ้าจะไปโดนเสาและแผงโซลาร์เซลล์

ดังนั้น จึงเกิดแนวคิด “ปศุสัตว์พลังงานแสงอาทิตย์” (Solar Grazing) เป็นวิธีการนำสัตว์ที่เลี้ยงไว้ในโซลาร์ฟาร์ม ซึ่งโดยส่วนใหญ่แล้วเป็น “แกะ” แต่ก็ยังมีสัตว์แทะเล็มชนิดอื่น ๆ ที่ถูกเลี้ยงด้วยเช่นกัน เพราะพวกมันสามารถเข้าไปจัดการกับหญ้าที่อยู่ตามซอกหลืบเล็ก ๆ และแทะกินได้ไม่ว่าสภาพอากาศจะเป็นอย่างไร

แนวคิดนี้กำลังได้รับนิยมในสหรัฐ เนื่องจากจำนวนแกะในสหรัฐกำลังลดลง ปัจจุบันมีจำนวนประมาณ 5 ล้านตัว เมื่อเทียบกับจำนวนสูงสุด 50 ล้านตัวในปี 1947 อุตสาหกรรมแกะกำลังประสบปัญหา และลูกแกะประมาณสองในสามของประเทศเป็นสินค้านำเข้า

สมาคมปศุสัตว์พลังงานแสงอาทิตย์แห่งอเมริกาประมาณการว่า ปัจจุบันมีแกะราว 80,000 ตัว ถูกเลี้ยงในโซลาร์ฟาร์ม 500 แห่งใน 27 รัฐ คิดเป็นพื้นที่กว่า 2,500,000 ไร่ ซึ่งเพิ่มขึ้นเป็นสิบเท่าในเวลาเพียง 2 ปี แม้แนวคิดนี้จะกำลังได้รับความนิยมอย่างมากในสหรัฐ แต่ในยุโรปเกิดแนวคิดนี้มากสักระยะแล้ว

เมื่อปี 2023 Iberdrola บริษัทผลิตพลังงานสะอาด ประกาศว่าได้ปล่อยฝูงแกะ 300 ตัวในฟาร์มพลังงานแสงอาทิตย์ในโปรตุเกส โดยบริษัทระบุว่า วิธีนี้ช่วยรักษาระบบนิเวศของพื้นดินและลดความเสี่ยงต่อการเกิดไฟไหม้ ขณะที่สัตว์ก็ยังมีอาหาร และมีร่มเงาจากแผงโซลาร์เซลล์เป็นที่กำบังจากแสงแดด ฝน และลมอีกด้วย

ขณะที่ โครงการฟาร์มโซลาร์ขนาด 1GW ในนอตทิงแฮมเชียร์ สหราชอาณาจักร จะแบ่งพื้นที่ประมาณ 10,000 ไร่ให้กับฝูงแกะจำนวน 4,000 ตัว และคาดว่าจะเพิ่มเป็น 9,000 ตัว เมื่อเริ่มตกลูก และช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายในการตัดหญ้าได้ราว 6.12 ล้านดอลลาร์ตลอดอายุการใช้งาน 40 ปี

Enel Green Power บริษัทผลิตพลังงานหมุนเวียน ได้ใช้แกะเล็มหญ้าในโซลาร์ฟาร์ม มาตั้งแต่ 2016  ส่วนโซลาร์ฟาร์มในฝรั่งเศสเริ่มใช้แกะดูแลแผงโซลาร์เซลล์มาตั้งแต่ปี 2015 

‘เลี้ยงแกะ’ ใต้ ‘แผงโซลาร์เซลล์’ กำลังบูมใน ‘สหรัฐ’ เพิ่มผลผลิต ลดต้นทุนเกษตรกร

แกะและแผงโซลาร์เซลล์พึ่งพาอาศัยกัน

การที่แกะกินหญ้าใต้แผงโซลาร์เซลล์ไม่เพียงแต่ส่งผลดีต่อฟาร์มโซลาร์เซลล์เท่านั้น แต่ยังส่งผลดีต่อแกะด้วย โทนี่ อินเดอร์ เกษตรกรในออสเตรเลีย ระบุว่า ตั้งแต่มีการติดตั้งฟาร์มโซลาร์เซลล์บนที่ดินของเขา การผลิตขนแกะจากแกะที่กินหญ้าใต้แผงโซลาร์เซลล์เพิ่มขึ้น 15%

ผลการวิจัยที่ตีพิมพ์ใน Applied Animal Behaviour Science ในปี 2022 พบว่าแกะที่อยู่ในโซลาร์ฟาร์มใช้เวลาในการกินหญ้ามากกว่าแกะที่ไม่มีแผงโซลาร์เซลล์ นักวิจัยเชื่อว่าสาเหตุส่วนหนึ่งเป็นเพราะแผงโซลาร์เซลล์ช่วยให้แกะได้รับร่มเงา

รายงานในปี 2018 พบว่าที่กำบังจากแผงโซลาร์เซลล์ยังช่วยเพิ่มความชื้นในดินอีกด้วย เพราะการควบแน่นและน้ำฝนที่ไหลบ่าจะช่วยเพิ่มความชื้นในดิน ทำให้ได้อาหารที่มีโปรตีนสูง อีกทั้งเมื่อแกะเดินไปมาในทุ่ง พวกมันจะเหยียบย่ำเศษพืชเก่า ๆ ลงในดิน ทำให้ดินได้รับปุ๋ยและฟื้นฟู นอกจากจะช่วยเสริมคุณภาพของอาหารสัตว์แล้ว ยังได้รับการพิสูจน์แล้วว่าสามารถปรับปรุงสุขภาพดินในระยะยาว โดยเพิ่มการกักเก็บคาร์บอนและสารอาหาร

SolarPower Europe องค์กรด้านพลังงานแสงอาทิตย์ พบว่าดินที่เลี้ยงสัตว์ด้วยแผงโซลาร์เซลล์สามารถกักเก็บคาร์บอนได้มากกว่าถึง 80% นอกจากนี้ยังช่วยกักเก็บน้ำได้ 20-30% และบริษัทพบว่ามีแมลงผสมเกสรเพิ่มขึ้น 60%

เกษตรกรทั่วโลกต้องดิ้นรน เพื่อให้มีชีวิตรอดต่อไปได้ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ ต้นทุนที่สูงขึ้น และตลาดที่ผันผวน การนำโซลาร์เซลล์มาติดพร้อมกับปล่อยสัตว์แทะเล็มสามารถสร้างประโยชน์ได้หลายทาง อย่างแรกเลยคือค่าเช่าในการติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์ และรายได้จากการขายสัตว์ที่เลี้ยงไว้ โดยการวิจัยของมหาวิทยาลัยคอร์เนลล์แนะนำว่า เกษตรกรสามารถหารายได้ได้ 300-500 ดอลลาร์ ต่อ 2.5 ไร่ต่อปี

Lightsource BP ผู้พัฒนาพลังงานแสงอาทิตย์กล่าวว่า “สิ่งที่เกษตรกรเป็นกังวลมากที่สุด คือการใช้ประโยชน์จากที่ดินและปริมาณผลผลิตที่ได้ การวิจัยจากสหรัฐพบว่า ปศุสัตว์พลังงานแสงอาทิตย์สามารถกระตุ้นการเจริญเติบโตของพืชผลและปรับปรุงความเป็นอยู่ของปศุสัตว์ได้อย่างมาก”

การศึกษาของโจชัว เพียซ ศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยเวสเทิร์น พบว่ารูปแบบธุรกิจปศุสัตว์พลังงานแสงอาทิตย์สามารถสร้างกำไรมหาศาล พร้อมแนะนำว่าโซลาร์ฟาร์มที่มีอยู่ทั้งหมด ควรมีแกะไว้เล็มหญ้า เพราะจะช่วยเพิ่มผลผลิตแกะในท้องถิ่น และลดต้นทุนของฟาร์ม ทั้งนี้ต้องพิจารณาความเสี่ยงและค่าใช้จ่ายอื่น ๆ ด้วย เช่น น้ำดื่มสำหรับแกะ การจัดการเลี้ยงสัตว์ และปัญหาแกะติดโรคหรือถูกนักล่าฆ่า

ปศุสัตว์พลังงานแสงอาทิตย์ช่วยลดคาร์บอนนั้นชัดเจน ไม่ว่าจะเลี้ยงแกะหรือสัตว์แทะเล็มอื่น ๆ นอกจากนี้ อะกริวอลเทอิกส์ ยังสามารถปลูกพืชได้หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นบรอกโคลี ข้าวโพด ผักกาดหอม มันฝรั่ง ผักโขม มะเขือเทศ และแม้แต่ข้าวสาลี


ที่มา: AP NewsEuro NewsThe Conversation