อัลวิน ทอฟเลอร์ผู้ทำนาย ‘อนาคตช็อคโลก’ ก่อนใคร

 คนดังเพิ่งจากไปในวัย 87 ... ต้องจารึกไว้ว่าเขาคือตำนาน ที่พยากรณ์การเกิดของอินเทอร์เน็ต และพลังแห่งเทคโนโลยีต่อการเมือง สังคมและเศรษฐกิจอย่างกว้างไกลก่อนที่ใครๆ จะกล้าคิดว่าโลกจะผันแปรได้ถึงขนาดนี้

หนังสือ Future Shock ของเขาขายได้ถึง15 ล้านเล่ม ทำลายสถิติของหนังสือในยุคที่ผู้คนยังไม่รู้จักอินเทอร์เน็ต และไอโฟนเลยแม้แต่คนเดียว

ผมยังจำได้ว่าอ่าน Future Shock เมื่อปี 1960 แล้วก็ยังงง ๆ กับคำทำนายของเขาเพราะไม่อาจจะเชื่อว่าโลกจะเปลี่ยนแปลงได้หนักหน่วงถึงขนาดที่เขาทำนาย

พอ The Third Wave ของเขาออกมาในปี 1980 และทอฟเลอร์เสนอมโนทัศน์ว่าวันหนึ่งโลกจะมีอีเมล์อย่างกว้างขวาง และโลกสื่อสารมวลชนจะเข้าสู่การปฏิวัติครั้งใหญ่ ด้วยพลังแห่งดิจิทัลที่จะเขย่าโลกในระดับที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน

เมื่อเขาพยากรณ์ว่าวันหนึ่งมนุษย์จะสามารถพูดคุยกันออนไลน์ได้ที่เขาเรียก online chatroom ผมสรุปว่าปากกาคงพาเขาไปเรื่อย เป็นเรื่องเพ้อฝันเสียมากกว่ากระมัง

และเมื่อผมสามารถพูดคุยผ่านช่องทางออนไลน์เป็นครั้งแรก ผมคิดถึงหนังสือเล่มนี้จริง ๆ และจากวันนั้นก็ยังย้อนกลับไปอ่านอยู่เรื่อย ๆ เพราะมีความทึ่งในความสามารถพยากรณ์โลกออนไลน์ของเขาอย่างมาก

ประโยคหนึ่งที่ยังตราตรึงความทรงจำของผมถึงวันนี้คือที่ทอฟเลอร์เขียนว่า

“The illiterate of the 21st century will not be those who cannot read and write but those who cannot learn, unlearn and relearn…”

คนไร้การศึกษาของศตวรรษที่ 21 ไม่ใช่คนอ่านไม่ได้เขียนไม่ออก แต่เป็นคนที่ไม่สามารถจะเรียนรู้แล้วลบสิ่งที่เรียนรู้มาเพื่อเรียนรู้ใหม่นั่นเอง

แปลว่าใครที่ไม่พร้อมจะเปลี่ยนวิธีคิดและปรับทัศนคติของตัวเอง จากของเดิมย่อมจะกลายเป็นไดโนเสาร์ในยุคสมัยใหม่

อีกประโยคหนึ่งที่สะท้อนถึงสัจธรรมแห่งการตั้งรับความเปลี่ยนแปลง ด้วยวิธีคิดที่สอดคล้องกับความเป็นจริงก็คือการต้องตระหนักว่า “อนาคตมาเร็วเกินไปเสมอ... และมันมักจะไม่มาแบบเรียงตามลำดับที่ควรจะเป็นเสมอ”

แปลว่าอนาคตไม่เกรงใจใคร จะมาเมื่อไหร่ก็ไม่บอกล่วงหน้า และแม้เมื่อมามันก็จะไม่มาตามขั้นตอนหรือในจังหวะที่เราอยากให้มันมา

ที่ภาษาวันนี้เรียก Disruption หรือที่ผมแปลเองว่า “ป่วน!” สั้น ๆ ชัด ๆ นี่แหละ

เชื่อหรือไม่ว่าหลังจากที่ทอฟเลอร์แสดงความคิดเห็นเรื่องอนาคต ในหนังสือขายดีเป็นเทน้ำเทท่าของเขา ชื่อเสียงก็ขจรขจาย ถึงขั้นที่ผู้นำระดับโลกขณะนั้นเช่นนายกฯมิคะอิล โคบาชอฟแห่งสหภาพโซเวียต นายกฯจีนจ้าวขื่อหยางและกูรูธุรกิจและอภิมหาเศรษฐีเม็กซิกันคาร์ลอน สลิมต่างก็ต้องวิ่งมาหาเขาเพื่อขอคำแนะนำและคำอธิบายว่าอนาคตจะเป็นเช่นไร

ทำให้ผมอยากรู้จริง ๆ ว่าก่อนเขาจากไปเมื่อปลายเดือนที่ผ่าน ทอฟเลอร์มีความเห็นอย่างไรกับคำพยากรณ์อนาคตของ Price Water House Consulting (PwC) 10 ข้อที่หลายคนคงได้อ่านในระยะหลัง เช่นเรื่อง Fintech, Blockchain, เศรษฐกิจแบ่งปัน, หุ่นยนต์, Public Cloud, และ Artificial Intelligence (AI) หรือปัญญาประดิษฐ์

เหล่านี้ล้วนกำลังจะ “เขย่า” โลกครั้งใหญ่อีกรอบ... กูรูอย่างทอฟเลอร์คงจะเสียดายที่ไม่อยู่ในโลกนี้ยาวนานกว่านี้ เพื่อจะได้พิสูจน์ทฤษฎีอันน่าตื่นตาตื่นใจของเขาว่า

อนาคตมาเร็วเกินไปเสมอ (สำหรับคนไม่ปรับตัวกับความเปลี่ยนแปลง)!