รู้จักกลุ่มติดอาวุธ ISIS-K กลุ่มที่กราดยิงในรัสเซีย และเป็นคู่แค้น 'ปูติน'
กลุ่มรัฐอิสลาม ISIS ไม่ได้มีแค่ในซีเรีย-อิรัก และศัตรูของไอซิสก็ไม่ได้มีแค่สหรัฐ แต่ยังรวมถึง 'รัสเซีย' พาไปรู้จัก 'ISIS-K' กลุ่มติดอาวุธที่ก่อเหตุกราดยิงสะเทือนขวัญครั้งร้ายแรงสุดในรอบกว่าสิบปีที่รัสเซีย
ภายหลังเกิดเหตุสะเทือนขวัญเมื่อกลุ่มมือปืนได้เปิดฉากกราดยิงขึ้นภายในฮอลล์ที่กำลังมีการจัดแสดงคอนเสิร์ต ชานกรุงมอสโก เมื่อคืนวันศุกร์ที่ 22 มี.ค. ตามเวลาท้องถิ่น จนมีผู้เสียชีวิตแล้วถึง 60 ราย และบาดเจ็บอีกนับร้อยคนนั้น กลุ่มที่อ้างตัวว่าเป็น "กลุ่มรัฐอิสลาม" (ISIS) ก็ได้ประกาศอ้างความรับผิดชอบเป็นผู้ลงมือทันที ผ่านช่องทางสื่อสารของกลุ่มบนแพลตฟอร์มเทเลแกรม
สำนักข่าวกรองกลางสหรัฐ (CIA) ได้ยืนยันแล้วว่ากลุ่มไอซิสเป็นผู้ก่อเหตุโจมตีดังกล่าวในรัสเซียจริง แต่ก็มาพร้อมคำถามของคนทั่วไปว่า ทำไมไอซิสถึงมาก่อเหตุโจมตีรัสเซีย กลุ่มรัฐอิสลามมีกรณีขัดแย้งอะไรกับประเทศนี้ และอะไรคือเบื้องหลังของเหตุโจมตีสะเทือนขวัญครั้งใหญ่ที่สุดในรอบหลายสิบปีที่รัสเซียครั้งนี้
กลุ่ม ISIS-K คือใคร
ISIS-K หรือชื่อเต็มว่า กลุ่มรัฐอิสลามแห่งโคราซาน (Islamic State Khorasan) เป็นกลุ่มย่อยภายใต้ร่มธงของกลุ่มติดอาวุธรัฐอิสลาม (ISIS) แต่เป็นหนึ่งในกลุ่มย่อยที่มีการเคลื่อนไหวมากที่สุด ขณะที่โคราซาน เป็นชื่อของภูมิภาคในเอเชียกลางซึ่งในอดีตเคยมีพื้นที่อยู่ในหลายประเทศทั้ง อิหร่าน เติร์กเมนิสถาน และอัฟกานิสถาน
กลุ่ม ISIS-K ก่อตั้งขึ้นในปี 2014 โดยเป็นการแยกตัวของสมาชิกกลุ่มก่อการร้ายตาลีบันในปากีสถาน (Tehrik-e Taliban Pakistan: TTP) ที่หันไปเข้าร่วมกับกลุ่มไอซิส ซึ่งมีความสุดโต่งทางแนวคิดมากกว่าตาลีบัน และมาตั้งเป็นกลุ่ม ISIS-K ในพื้นที่ทางตะวันออกของอัฟกานิสถาน และเริ่มเป็นที่รู้จักในฐานะกลุ่มก่อการร้ายที่มีแนวคิดสุดโต่งที่สุดกลุ่มหนึ่ง จนกระทั่งมาถึงจุดพีกที่สุดในปี 2018 ก่อนที่จะค่อยๆ อ่อนแอลงจากการรบกับทั้งสหรัฐและตาลีบัน
สหรัฐเคยระบุเอาไว้ก่อนหน้านี้ว่า การถอนทหารสหรัฐออกจากอัฟกานิสถานเมื่อปี 2021 เป็นปัจจัยที่ทำให้การหาข่าวกรองของสหรัฐต่อกลุ่ม ISIS-K และกลุ่มติดอาวุธอื่นๆ ในอัฟกานิสถาน มีศักยภาพลดลง
ISIS-K มีลักษณะการลงมือแบบใด
กลุ่มนี้มีประวัติการก่อเหตุโจมตีในหลายรูปแบบ ซึ่งรวมถึงการลงมือโจมตีมัสยิดของศาสนาอิสลามเอง ทั้งในและนอกประเทศอัฟกานิสถานด้วย ในขณะที่เมื่อช่วงต้นปีนี้ ข่าวกรองสหรัฐสามารถยืนยันได้ว่า ISIS-K คือกลุ่มที่เป็นผู้ลงมือก่อเหตุโจมตี 2 ครั้งซ้อนในอิหร่าน ในงานวันครบรอบการเสียชีวิตของนายพลคนดังจนทำให้มีผู้เสียชีวิตมากถึงเกือบ 100 คน
เมื่อเดือน ก.ย. 2022 กลุ่ม ISIS-K อ้างความรับผิดชอบว่าเป็นผู้ลงมือก่อเหตรุระเบิดฆ่าตัวตายที่สถานทูตรัสเซีย ในกรุงคาบูล และย้อนกลับไปในปี 2021 ทางกลุ่มอ้างตัวเป็นผู้โจมตีสนามบินนานาชาติคาบูล ซึ่งทำให้มีใทหารสหรัฐเสียชีวิตถึง 13 นาย
ในขณะที่เมื่อช่วงต้นเดือน มี.ค. ปีนี้ ผู้บัญชาการทหารของสหรัฐในตะวันออกกลาง ได้เตือนว่ากลุ่ม ISIS-K มีแผนที่จะลงมือโจมตีผลประโยชน์ของสหรัฐและชาติตะวันตกนอกอัฟกานิสถานภายใน 6 เดือน และอาจไม่มีสัญญาณเตือนบ่งชี้ล่วงหน้า
ทำไมถึงโจมตี 'รัสเซีย'
บรรดานักวิเคราะห์มองว่า แม้การก่อเหตุกราดยิงเมื่อคืนวันศุกร์ที่ผ่านมาจะเป็นเหตุสะเทือนขวัญครั้งใหญ่ แต่ปัญหาระหว่าง ISIS-K กับรัสเซียไม่ใช่เพิ่งจะเกิดขึ้น และกลุ่มนี้ก็มีท่าทีต่อต้านประธานาธิบดี "วลาดิมีร์ ปูติน" ของรัสเซีย มาตลอดช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา
โคลิน คล๊าก จากสถาบันวิจัยซูฟาน เซ็นเตอร์ ในสหรัฐ กล่าวว่า กลุ่ม ISIS-K เล็งเป้าไปที่รัสเซียมาตลอดช่วง 2 ปีที่ผ่านมา และมักกล่าวโจมตีประธานาธิบดีปูตินในเรื่องการโฆษณาชวนเชื่อของรัสเซีย
หนึ่งในเหตุผลของการโจมตีอาจเป็นเพราะรัสเซียเป็นประเทศที่สนับสนุนรัฐบาลซีเรีย ในการทำสงครามต่อต้านกลุ่มไอซิสในซีเรีย โดยมีการส่งทั้งอาวุธและกำลังทหารไปช่วยรัฐบาลประธานาธิบดีบาชาร์ อัล อัสซาด แห่งซีเรีย มาตลอดช่วงหลายปีที่ผ่านมา ซึ่งช่วยให้รัสเซียยังมีอิทธิพลอยู่ในภูมิภาคตะวันออกกลางด้วย
ขณะที่ไมเคิล คูเกลแมน จากสถาบันคลังสมองวิลสัน เซ็นเตอร์ กล่าวว่า กลุ่ม ISIS-K มองว่ารัสเซียมีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงกับการกดขี่ชาวมุสลิมเป็นปกติ และกลุ่มนี้ยังได้ชื่อว่าเป็นกลุ่มติดอาวุธกลุ่มหนึ่งในเอเชียกลางที่เป็นศัตรูกับรัฐบาลมอสโก โดยสมาชิกของกลุ่มก็มาจากเอเชียกลางที่เคยมีประวัติการสู้รบ ร่วมมือ ไปจนถึงหักหลังกับรัสเซียมาตลอด
