เอไอ ความยั่งยืนและงานอนาคต | ธราธร รัตนนฤมิตศร

งานยุคใหม่นี้ถูกกำหนดโดยการก้าวขึ้นมาของปัญญาประดิษฐ์ (AI) การเปลี่ยนผ่านสู่ความยั่งยืน (Green Transformation) และความท้าทายที่เกิดจากโลกที่ถอยห่างออกจากโลกาภิวัตน์ (Deglobalization)

ผลของการระบาดใหญ่ของโควิด-19 ประกอบกับความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์และความผันผวนทางเศรษฐกิจโลก ได้ทิ้งร่องรอยบาดแผลไว้ในตลาดแรงงานของประเทศต่างๆ รายงานวิจัยชี้ว่า 1 ใน 4 ของตำแหน่งงานทั้งหมดทั่วโลกจะมีการเปลี่ยนแปลงในอีก 5 ปีข้างหน้า

การเปลี่ยนแปลงสำคัญเริ่มจากการถือกำเนิดของ Generative AI ที่ซึ่งองค์กรกำลังถอด รื้อ ปรับ รับกันใหม่กับความท้าทายในงานของตน การก้าวกระโดดทางเทคโนโลยีนี้ทำให้เกิดความท้าทาย 2 ประการ ได้แก่ การแทนที่งานแบบเดิมๆ และการสร้างโอกาสใหม่ๆ 

ในงานที่ขับเคลื่อนด้วย AI งานในอนาคตต้องใช้ทักษะทางเทคโนโลยีขั้นสูงและการรู้เท่าทัน AI งานอย่างพนักงานธนาคารและเสมียนจึงมีแนวโน้มจะลดลง แต่ผู้เชี่ยวชาญเอไอและการเงินบนบล็อกเชนจะสูงขึ้น

อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ไม่ใช่หายนะ แต่เป็นโอกาสให้กับคนทำงานที่สามารถปรับตัวได้และควรจะลงแรงปรับตัว ให้เชี่ยวชาญด้านการคิดวิเคราะห์ คิดสร้างสรรค์ และคล่องเทคโนโลยีเพิ่มขึ้น ซึ่งช่วยทั้งตัวคนทำงานเองที่จะทำให้แสวงหาค่าตอบแทนสูงขึ้นและช่วยยกระดับขีดความสามารถให้กับประเทศโดยรวมไปพร้อมกัน 

สำหรับประเทศไทยโดยรวม หมายถึงการจัดลำดับความสำคัญใหม่ของโปรแกรมการศึกษาและการฝึกอบรมที่จะต้องเน้นการคิดเชิงวิเคราะห์ ความสามารถด้านดิจิทัล และความคิดสร้างสรรค์

นอกจากนี้ เมื่อโลกกำลังเผชิญกับแรงกดดันสู่ความยั่งยืนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ประเทศไทยเองก็อยู่บนทางแยกที่สำคัญ ซึ่งประเทศไทยมีศักยภาพที่จะเป็นผู้นำในด้านงานที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมได้ เนื่องจากพื้นที่ของประเทศไทยยังคงเป็นแหล่งทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญของโลก มีความหลากหลายทางชีวภาพที่รุ่มรวย และมีเกษตรกรรมที่เป็นเสาหลักหนึ่งของคนไทย

ประเทศไทยจึงอยู่ในจุดพิเศษสำหรับการผลักดันให้เกิดการเติบโตในภาคพลังงานหมุนเวียน เกษตรกรรมที่ยั่งยืน และการปกป้องทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

การลงทุนในเทคโนโลยีที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและการขับเคลื่อนแนวการปฏิบัติที่ยั่งยืนจะสามารถฟื้นฟูและปรับเปลี่ยนอุตสาหกรรมแบบเดิมและสร้างเส้นทางอาชีพใหม่ให้กลายเป็นงานที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมได้

ตัวอย่างเช่น วิศวกรพลังงานหมุนเวียน ผู้เชี่ยวชาญด้านการติดตั้งพลังงานแสงอาทิตย์ และผู้เชี่ยวชาญด้านความยั่งยืน ซึ่งจะมีความต้องการสูงในอนาคต

ในภาคเกษตรกรรม ซึ่งหยั่งรากลึกในโครงสร้างเศรษฐกิจไทย ก็เฝ้ารอที่จะถึงเวลาที่จะก้าวกระโดดได้ในการเปลี่ยนแปลงยุคใหม่หากได้รัฐบาลที่มีความตั้งใจและมีความสามารถพอที่จะปฏิรูปภาคเกษตรอย่างจริงจัง

ความต้องการของผู้บริโภคที่เปลี่ยนไปต่อผลิตภัณฑ์และอาหารที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและยั่งยืนมากขึ้น การบูรณาการเทคโนโลยีใหม่และแนวปฏิบัติด้านการเกษตรที่ยั่งยืน เป็นปัจจัยที่จะช่วยเติมชีวิตชีวาให้กับภาคส่วนนี้และสร้างงานจำนวนมาก

บทบาทของรัฐบาลไทยในช่วงเปลี่ยนผ่านของงานอนาคตนี้จึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง โดยเฉพาะการส่งเสริมนวัตกรรมและการควบคุมเทคโนโลยีใหม่ให้เกิดความปลอดภัยและการใช้งานอย่างมีจริยธรรม

อีกทั้งมีความจำเป็นเร่งด่วนในการลงทุนจำนวนมากในด้านการศึกษาและระบบการเรียนรู้ตลอดชีวิต เพื่อเตรียมกำลังคนให้พร้อมสำหรับความต้องการของตลาดงานในอนาคต

ในฝั่งธุรกิจก็ต้องลงทุนในโปรแกรมการปรับทักษะใหม่และยกระดับทักษะของคนที่อยู่ในตลาดแรงงานเช่นกัน เพราะนอกจากจะเป็นประโยชน์ต่อพนักงานแล้วยังมีส่วนช่วยในการเติบโตและความสามารถในการปรับตัวของบริษัทด้วย

สำหรับนักศึกษาและคนทำงานในประเทศไทยในปัจจุบัน อนาคตของการทำงานจำเป็นต้องมีทักษะชุดใหม่และกรอบความคิดที่มุ่งสู่การเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง นักศึกษาจะต้องเตรียมพร้อมที่จะมีส่วนร่วมในวิชาอันหลากหลาย เน้นเป็นพิเศษในการพัฒนาขีดความสามารถด้านการวิเคราะห์และเทคโนโลยี

สำหรับคนทำงาน โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในสาขาที่ประสบปัญหาความเสื่อมถอยหรือการเปลี่ยนแปลง จำเป็นต้องมีทักษะใหม่และลงทุนปรับเปลี่ยนตัวเอง คนทำงานยุคใหม่มีโอกาสได้มาซึ่งทักษะอย่างรวดเร็ว และมีแพลตฟอร์มการเรียนรู้ออนไลน์จำนวนมากที่ช่วยให้เข้าถึงการศึกษาได้อย่างเท่าเทียมกัน 

ในอีกด้าน สถาบันการศึกษาจะต้องปรับหลักสูตรให้สอดคล้องกับความต้องการของเศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยี ในขณะที่บุคคลทั่วไปจำเป็นต้องยอมรับการเรียนรู้ตลอดชีวิตเป็นรากฐานสำคัญของการพัฒนาอาชีพ

อนาคตของงานในประเทศไทย กำลังอยู่ท่ามกลางคลื่นแห่งเอไอ ความยั่งยืน และการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจโลก ซึ่งมีทั้งโอกาสและความท้าทายต่อประเทศและบุคคล การโอบรับและปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ จะช่วยให้ทุกคนมีที่ยืนบนโลกของงานในอนาคต