AI กับการวางแผนกลยุทธ์ | มองมุมใหม่

จนเกิดคำถามว่าสุดท้ายแล้วหน้าที่ในการคิดและวางแผนกลยุทธ์สามารถมอบให้ AI ดำเนินการแทนได้หรือไม่?

ได้มีงานศึกษาและวิจัยหลายชิ้นที่ศึกษาถึงบทบาทและผลกระทบของ AI ต่อการวางแผนกลยุทธ์ พบว่า AI มีประโยชน์และสามารถเข้ามาช่วยผู้บริหารในการวางแผนกลยุทธ์ในด้านต่างๆ ดังนี้

1. การวิเคราะห์ทางกลยุทธ์ โดยถ้าบริษัทมีข้อมูลอยู่ AI จะสามารถวิเคราะห์ข้อมูลต่างๆ เหล่านั้นได้รวดเร็วและครบถ้วนมากขึ้น

2. การมองภาพไปในอนาคต จากข้อมูลที่มี AI สามารถช่วยในการคาดการณ์หรือพยากรณ์ถึงความเป็นไปได้ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต รวมทั้งการสร้างฉากทัศน์ (Scenario) ของความเป็นไปได้ที่อาจจะเกิดขึ้น ซึ่ง AI จะช่วยในการมองภาพในอนาคตได้รวดเร็วและครอบคลุมมากขึ้น

3. การกำหนดทางเลือกทางกลยุทธ์ AI จะสามารถช่วยคิดทางเลือกต่างๆ ทางกลยุทธ์ได้อย่างครบถ้วนและรวดเร็ว ทางเลือกต่างๆ ที่ AI คิดออกมาให้นั้น ไม่ได้ใหม่หรือแตกต่างจากที่มนุษย์สามารถคิดได้ แต่ก็ช่วยประหยัดเวลาและคิดได้ครอบคลุมกว่า

โดยสรุปจากงานศึกษาในต่างประเทศ AI จะเหมาะสมและมีประสิทธิผลที่สุดในขั้นตอนแรกๆ ของกระบวนการวางแผนกลยุทธ์ โดย AI จะทำได้ดีสำหรับการวิเคราะห์สภาวะแวดล้อมภายนอก การวิเคราะห์ SWOT การวิเคราะห์คู่แข่งขัน

รวมถึงการนำข้อมูลที่มีอยู่มาใช้ในการคาดการณ์แนวคิด ความเป็นไปได้ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต อีกทั้งยังช่วยในการเสนอทางเลือกทางกลยุทธ์ต่างๆ ได้ไม่แตกต่างกับคน เพียงแต่อาจจะรวดเร็วและครอบคลุมมากกว่า

นอกจากการศึกษาได้ต่างประเทศแล้ว ผู้เขียนได้มีการให้นิสิตปริญญาตรี ชั้นปีที่ 4 จำนวน 50 คนที่กำลังเรียนวิชากลยุทธ์ธุรกิจที่คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี จุฬาฯ ได้ใช้ AI ในการจัดทำแผนกลยุทธ์สำหรับการสร้างธุรกิจใหม่

และให้นิสิตได้วิจารณ์ถึงข้อดีและข้อเสียของการนำ AI มาช่วยในการจัดทำแผนกลยุทธ์ รวมทั้งความเป็นไปได้ในอนาคต ที่จะนำ AI มาช่วยในการวางแผนกลยุทธ์

ผลออกมาพบว่า ข้อดีของ AI ต่อการวางแผนกลยุทธ์นั้นคือ การเป็นผู้ช่วยในการวางแผนกลยุทธ์ในเบื้องต้น เนื่องจากสามารถหาและวิเคราะห์ข้อมูลได้อย่างรวดเร็ว ช่วยในการประมวลและสรุปข้อมูลเบื้องต้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยในการจุดประกายไอเดียใหม่ๆ ที่นิสิตอาจจะไม่เคยนึกถึง ช่วยในการร่างแนวคิดเบื้องต้นของกลยุทธ์ได้ในเวลาอันสั้น ช่วยแนะนำทางเลือกของกลยุทธ์ที่หลากหลาย และช่วยเปรียบเทียบทางเลือกเชิงกลยุทธ์ ที่สำคัญคือ AI ช่วยประหยัดเวลาและแรงงานในการวิเคราะห์และคิดเชิงกลยุทธ์

ถึงแม้ AI จะมีประโยชน์ แต่นิสิตเห็นพ้องกันว่าการใช้งานจะต้องมีสติในการวิเคราะห์และตรวจสอบด้วย โดยไม่ฝากความหวังทั้งหมดไว้ที่ AI เนื่องจาก AI ก็มีข้อจำกัด คือ การขาดความลึกซึ้งในรายละเอียดของกลยุทธ์ การขาดความเข้าใจในบริบททางธุรกิจที่ซับซ้อนและเฉพาะเจาะจง

การที่ข้อมูลไม่เป็นปัจจุบันไม่ทันต่อธุรกิจจริง AI ไม่สามารถทดแทนความคิดสร้างสรรค์ของมนุษย์ได้ และที่สำคัญคือยังมีความเสี่ยงเรื่องของข้อมูลที่บิดเบือนและไม่ถูกต้อง รวมทั้งความกังวลในด้านการเปิดเผยข้อมูลที่เป็นความลับ

ผลออกมาว่าไม่มีนิสิตคนใดเลือกพึ่งพา AI 100% ในการวางแผนกลยุทธ์ ส่วนใหญ่คิดว่าจะใช้ AI ระหว่าง 30-60% ขึ้นอยู่กับ ความซับซ้อนของแผน ความชำนาญของผู้ใช้ ความชัดเจนของโจทย์และ prompt ที่ตั้งไว้ โดยอาจจะใช้ AI เพื่อจุดประกายแนวคิดตอนเริ่มต้น และหลังจากนั้นใช้ความคิดของตนเองเป็นหลัก

สรุปว่า AI สามารถใช้เป็นเครื่องมือในการวางแผนกลยุทธ์ (โดยเฉพาะในขั้นแรกๆ) แต่การวิเคราะห์เชิงลึก การตัดสินใจ และการตีความบริบทเฉพาะธุรกิจ ยังต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์ มุมมองของมนุษย์ และวิจารณญาณ ที่ AI ยังไม่สามารถแทนที่ได้