รู้ที่นี่! แพทย์ชี้ "วัคซีนโควิด" เข็ม 4 ควรฉีดเมื่อไร เว้นห่างแค่ไหน?

เป็นไปตามที่คาด เมื่อโควิด-19 สายพันธุ์ "โอมิครอน" ระบาดหนักช่วงหลังเทศกาล "ปีใหม่ 2565" ล่าสุดวันนี้ (6 ม.ค. 65) ศบค. รายงานผู้ติดเชื้อรายใหม่มีจำนวน 5,775 ราย ทำให้หลายคนที่แม้ว่าจะฉีด "วัคซีนโควิด" เข็ม 1 2 3 ครบแล้ว แต่ก็ยังกังวลใจและอยากฉีดวัคซีนโควิดเข็ม 4 ซ้ำอีก แบบนี้ทำได้หรือไม่?

กรุงเทพธุรกิจออนไลน์ ได้รวบรวมความเห็นจากแพทย์หลากหลายท่าน ที่มีความเชี่ยวชาญเกี่ยวกับโรคระบาดและเชื้อไวรัส ออกมาให้คำแนะนำถึงการ "ฉีดวัคซีนเข็ม 4" ว่าควรฉีดหรือไม่? ต้องเว้นห่างจากเข็ม 3 นานแค่ไหน? มาหาคำตอบไปพร้อมกัน

 

 

• นพ.โอภาส ชี้ "วัคซีนโควิดเข็ม 4" ให้ด่านหน้า+กลุ่มเสี่ยงก่อน

นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมควบคุมโรค ชี้แจงถึงการฉีด "วัคซีนโควิดเข็ม 4" ว่า คณะอนุกรรมการเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน มีมติเห็นชอบการฉีดวัคซีนโควิด-19 เข็มที่ 4 เพื่อกระตุ้นภูมิคุ้มกันให้กับกลุ่มบุคลากรทางการแพทย์ เจ้าหน้าที่ด่านหน้า และผู้ป่วยกลุ่มโรคเรื้อรังที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ เป็นหลักก่อน โดยกลุ่มทั้งหมดดังกล่าวต้องได้รับวัคซีนเข็ม 3 แล้วเป็นเวลา 3 เดือนขึ้นไป

ข่าวที่เกี่ยวข้อง : 

• เริ่มปี 65 วัคซีนโควิด-19 เข็ม 4 ถึงคิวกลุ่มไหนต้องฉีด
• แนวทาง "ฉีดวัคซีนโมเดอร์นา" ใครฉีดเข็ม 1 2 3 ชนิดไหนมาบ้าง เช็คที่นี่!
• "ฉีดวัคซีนกระตุ้นเข็ม3" ป้องกัน "โอมิครอน" ต้องเว้นระยะห่างกี่เดือน
• ลงทะเบียนใช้งาน "หมอพร้อม" รับแจ้งเตือนฉีดวัคซีนเข็ม 3 ทำได้ง่ายๆ เช็คเลย

 

ส่วนประชาชนทั่วไป (ไม่ใช่แพทย์/ ไม่ใช่ จนท.ด่านหน้า/ ไม่ใช่กลุ่มโรคเรื้อรัง) ที่ฉีดครบ 3 เข็มแล้ว อาจยังไม่ต้องฉีด เข็ม 4 ในตอนนี้ แต่ทั้งนี้ก็ต้องดูสถานการณ์การระบาดของ "โอมิครอน" ประกอบกันไปด้วย

นพ.โอภาส บอกอีกว่าปัจจุบันทั่วโลกยังไม่มีใครฉีดเข็ม 4 และการเว้นระยะห่างของ "เข็ม3" และ "เข็ม4" ยังไม่สามารถบอกได้ 

จริงๆ แล้วหลักการในการฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้นนั้น หากฉีดในระยะเวลาติดๆ กับเข็มก่อนหน้า ภูมิคุ้มกันจะไม่ขึ้น หรือขึ้นไม่ดี แต่หากฉีดในระยะเวลาที่ห่างกัน ภูมิคุ้มกันจะเพิ่มขึ้นได้ดีกว่า ดังนั้นไม่ต้องไปฉีดติดๆ กัน ทั้งนี้สำหรับสูตรการ "ฉีดวัคซีนเข็ม 4" สำหรับแพทย์, จนท.ด่านหน้า, กลุ่มโรคเรื้อรัง มีดังนี้

• หากรับ ซิโนแวค 2 เข็ม ตามด้วยเข็ม 3 เป็นแอสตร้าฯ ก็ให้ฉีดเข็ม 4 เป็นแอสตร้าฯ หรือไฟเซอร์ ในกรณีที่แพ้แอสตร้าฯ
• หากรับ ซิโนแวค 2 เข็ม ตามด้วยเข็ม 3 เป็นไฟเซอร์ ก็ให้ฉีดเข็ม 4 เป็นไฟเซอร์

 

 

• ศ.นพ.ธีรพงษ์ ชี้ หากฉีด mRNA เป็นเข็ม 3 ไม่ต้องรีบฉีดเข็ม 4

ศ.นพ.ธีรพงษ์ ตัณฑวิเชียร อายุรแพทย์โรคติดเชื้อ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายว่า จากการศึกษากำหนดให้ฉีดวัคซีนโควิดห่างกัน 4 สัปดาห์ แต่หากฉีดวัคซีนเข็ม 3 เป็น mRNA พบว่าหลังจากฉีด 7 วันก็มีภูมิคุ้มกันขึ้นแล้วอย่างน้อย 3 เดือน ดังนั้นอาจยังไม่ต้องฉีดเข็ม 4

หากไปฉีดเข็ม 4 ในระยะเวลาที่เร็วกว่านั้น ถือว่าไม่ค่อยดี เพราะการกระตุ้นภูมิคุ้มกันถี่เกินไป หลักการสำคัญคือ ไม่ควรฉีดเข็มกระตุ้นโดยไม่จำเป็น เพราะทุกๆ เข็มที่กระตุ้น จะก่อให้เกิดผลข้างเคียง ดังนั้นหากจะฉีดเข็ม 4 ควรเว้นระยะห่าง 3-6 เดือนข้างหน้า (กรณีที่ไม่มีสายพันธุ์ใหม่ระบาด) แต่ทั้งนี้การเว้นระยะห่างเสี่ยงกับการติดเชื้อระหว่างทาง จึงไม่อยากให้ห่างมากนัก ซึ่งต้องดูสถานการณ์ของโรคควบคู่กันไป

 

• ศ.นพ.มานพ ย้ำ ฉีดวัคซีนเข็ม 4 อาจยังไม่จำเป็น

ศ.นพ.มานพ พิทักษ์ภากร อายุรแพทย์เวชพันธุศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ให้ข้อมูลว่า ประโยชน์ของการฉีด "วัคซีนโควิดเข็ม 4" ก็เพื่อใช้รับรองในการเดินทางไปต่างประเทศ แต่ข้อมูลวิทยาศาสตร์ยังไม่มีการยืนยันว่า วัคซีนกระตุ้นเข็ม 4 จำเป็น เพราะวัคซีนเข็ม 3 ก็กระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ดีมากแล้ว และภูมิอยู่ได้นาน

สำหรับบุคลากรทางการแพทย์แม้ว่าจะเป็นกลุ่มเสี่ยงสูง แต่ก็ยังไม่แนะนำให้ฉีดเข็ม 4 แม้จะยังไม่มีข้อมูลว่า เข็ม 3 จะคุ้มครองได้นานแค่ไหน

 

• สมาคมโรงพยาบาลเอกชน ยังไม่แนะนำ "วัคซีนโควิด เข็ม 4"

สำหรับประชาชนกลุ่มที่ได้รับวัคซีนโควิดครบ 2 เข็มและได้รับการกระตุ้นเข็ม 3 เรียบร้อยแล้ว ยังไม่มีแนวทางที่ชัดเจน สำหรับการฉีดวัคซีนเข็ม 4 ณ เวลานี้

ทั้งนี้ ให้ปรึกษาถึงความจำเป็นกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและโรงพยาบาลที่เข้ารับการฉีดวัคซีน