9 ข้อต้องรู้ “ปูเสฉวน” ช่วยเหลือเกื้อกูลชายหาดและ "ทะเลไทย" อย่างไร?

จากกรณียูทูบเบอร์ช่องหนึ่งจับ “ปูเสฉวน” จากธรรมชาติเอามาเลี้ยง ซึ่งอาจเป็นการเผยแพร่ค่านิยมผิดๆ ที่อาจทำให้วงจรชีวิตของสัตว์หน้าหาดและระบบนิเวศของธรรมชาติเปลี่ยนไปในอนาคต

กรุงเทพธุรกิจออนไลน์ ชวนดู 9 เรื่องต้องรู้เกี่ยวกับ “ปูเสฉวน” ในด้านบทบาทที่ช่วยเกื้อกูลชายหาดทะเลไทย พร้อมส่องภัยร้ายที่สร้างอันตรายให้ปูน้อยในเปลือกหอยเหล่านี้ มีอะไรบ้าง?

ข่าวที่เกี่ยวข้อง:

• ยูทูบเบอร์แจงแล้ว ดราม่า จับ "ปูเสฉวน" มาเลี้ยง
• 'ดร.ธรณ์' ชี้การเลี้ยงปูเสฉวน เท่ากับทำร้ายทะเลไทย
• ศิลปินญี่ปุ่นสร้างเปลือกหอยทรงแปลกให้ปูเสฉวน
• รัฐเร่งช่วย ‘ควายน้ำ’ ทะเลน้อยตายเกือบร้อยตัว

1. “ปูเสฉวน” ลักษณะเป็นอย่างไร?

• “ปูเสฉวน” เป็นสัตว์ที่ไม่มีกระดูกสันหลัง ทั่วโลกมีทั้งหมด 17 ชนิด 
• มีลักษณะก้ำกึ่งระหว่างปูและกุ้ง โตเต็มที่ไม่เกิน 0.5-5 นิ้ว 
• ส่วนขามีทั้งหมด 10 ขา (ขา 3 คู่แรกอยู่นอกเปลือก และ 2 คู่หลังยึดเปลือกหอยด้านใน) 
• ลำตัวมีความอ่อนนุ่ม ต้องอยู่ในเปลือกหอยเพื่อป้องกันตัวเอง
• ในประเทศไทยพบอย่างน้อย 3 ชนิด ได้แก่ สายพันธุ์ Coenobita brevimanus, สายพันธุ์ Coenobita violascens และสายพันธุ์ Coenobita rugosus

2. ความสำคัญของก้ามและบ้านของปูเสฉวน

• ปูเสฉวนจะมี “ก้าม” แต่ละข้างไม่เท่ากัน โดยก้ามจะทำหน้าที่เป็นอาวุธ และเป็นฝาปิดรูเปลือกหอยเพื่อป้องกันอันตรายภายนอก
• ส่วน “บ้าน” ของปูเสฉวน คือ “เปลือกหอย” หากอยู่นอกเปลือกหอย ปูอาจจะตายได้ใน 24 ชม. สำหรับเหตุผลที่ปูเสฉวนจะออกจากเปลือก มีด้วยกัน 2 ข้อ คือ เพื่อผสมพันธุ์และเพื่อเปลี่ยนเปลือกหอยใหม่เมื่อปูเติบโตจนมีขนาดตัวใหญ่ขึ้น

3. ปูเสฉวนหายใจใต้น้ำไม่ได้

ปูเสฉวนเป็นสัตว์ที่ไม่สามารถอยู่ในน้ำได้นาน เพราะระบบการหายใจถูกพัฒนามาให้รับออกซิเจนใต้น้ำได้โดยตรง ถ้าลงน้ำเป็นเวลานานก็ทำให้จมน้ำและตายได้

4. เป็นเทศบาลประจำชายหาด

ปูเสฉวนมีข้อดีตรงที่ สามารถช่วยกินซากพืช ซากสัตว์ สร้างให้ปุ๋ยกับดิน และทำความสะอาดชายหาดได้ จึงส่งผลดีต่อระบบนิเวศของชายหาดโดยรวม

5. ปูเสฉวนอยู่ไม่ห่างจากทะเล

ปูเสฉวนมักจะอยู่ในพื้นที่ป่าใกล้ชายฝั่ง เพราะต้องกินน้ำเค็มเพื่อเพิ่มแคลเซียมและเกลือแร่ให้ตัวเอง

6. การคุ้มครอง

ปัจจุบันปูเสฉวนยังไม่ได้รับการประกาศเป็นสัตว์ต้องถูกคุ้มครอง แม้ทางภาครัฐจะมีการพยายามผลักดันข้อกฎหมายมาตั้งแต่ปี 2542 (23 ปี)

7. การเพาะพันธุ์

ปูเสฉวนมักถูกจับมาเป็นสัตว์เลี้ยงอยู่เรื่อยๆ ทั้งที่เป็นสิ่งที่ไม่ควรทำ เพราะจะสร้างผลกระทบต่อระบบนิเวศในธรรมชาติ อีกทั้งปูเสฉวนเป็นสัตว์ที่ไม่สามารถเพาะพันธุ์เพื่อประโยชน์ทางพาณิชย์ได้

8. ภัยร้ายจากพลาสติก

มีข้อมูลรายงานว่าปูเสฉวนตายมากกว่า 500,000 ตัวในทุกๆ ปี เพราะถูกขังในขยะพลาสติก หากตายจะปล่อยกลิ่นสารเคมีออกมา ซึ่งทำให้ตัวอื่นๆ เข้ามาติดในขยะพลาสติกชิ้นนั้นไปด้วยและตายตามกันไป

9. สิ่งที่ต้องระวัง

ปัจจัยหนึ่งที่มีส่วนทำให้ปูเสฉวนไร้บ้านก็คือ การที่คนเราเก็บเปลือกหอยออกจากชายหาด พฤติกรรมนี้ส่งผลให้ปูเสฉวนหาเปลือกหอยขนาดที่เหมาะสมกับตนไม่ได้ จึงต้องไปอาศัยอยู่ในขยะพลาสติกต่างๆ แทน ซึ่งเป็นภาพน่าเศร้าที่พวกเราเห็นกันมาหลายต่อหลายปี

ก็ได้แต่หวังว่าปัญหาขยะทะเล ขยะชายหาด จะได้รับการแก้ไขอย่างจริงจังเสียที

----------------------------

อ้างอิง: สถาบันวิจัยและพัฒนาทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง