เช็กด่วน! มส. ออกหลักเกณฑ์ จัดการศาสนสมบัติวัด 3 แนวปฏิบัติบัญชีวัด

กรุงเทพธุรกิจ อัปเดตวันนี้ เช็กด่วน มหาเถรสมาคม มส. ออกหลักเกณฑ์จัดการศาสนสมบัติวัด ขั้นตอน 3 แนวปฏิบัติ เกี่ยวกับบัญชีวัด พระ เจ้าอาวาส ต้องรู้

สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ (พศ.) เปิดเผย ในการประชุมมหาเถรสมาคม ครั้งที่ ๑๙/๒๕๖๘ เมื่อวันที่ ๓๐ กรกฎาคม ๒๕๖๘ มีมติเห็นชอบตามที่เลขาธิการมหาเถรสมาคม เสนอว่า โดยที่ ศาสนสมบัติของวัด เป็นทรัพย์สินของพระพุทธศาสนา ซึ่งตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ.๒๕๐๕ และที่แก้ไขเพิ่มเติม 

วางหลักเกณฑ์ให้เจ้าอาวาสเป็นผู้มีหน้าที่ในการบริหารจัดการศาสนสมบัติของวัด ให้เป็นไปตามพระธรรมวินัย

อย่างไรก็ดี วัดมีขนาด และศักยภาพที่แตกต่างกัน ทั้งในด้านศาสนสมบัติ บริบทชุมชน และการบริหารจัดการ ดังนั้น เพื่อให้การจัดการศาสนสมบัติของวัดเป็นไปโดยความเรียบร้อย มีธรรมาภิบาล โปร่งใส

และเพื่อสนับสนุนการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าอาวาส โดยไม่ลดทอนอำนาจหรือการแทรกแซงกิจการของวัด ตามหลักการที่กฎหมายคณะสงฆ์บัญญัติ สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ จึงเห็นควรนำเสนอแนวปฏิบัติเพื่อมหาเถรสมาคมโปรดพิจารณา

๑. แนวปฏิบัติกลาง

ให้พระอารามหลวง และวัด ที่มีศาสนสมบัติจำนวนมาก หรือมีความพร้อมด้านบุคลากร และระบบการบริหาร ดำเนินการบริหารจัดการทรัพย์สินอย่างรัดกุม ตามแนวปฏิบัติกลางนี้ โดยให้เจ้าอาวาสพิจารณาแต่งตั้งคณะกรรมการบริหารศาสนสมบัติของวัด เพื่อทำหน้าที่ให้ข้อเสนอแนะ กลั่นกรอง วางแผน และส่งเสริมธรรมาภิบาลในการบริหารศาสนสมบัติของวัดให้เป็นไปด้วยดี โดยมีองค์ประกอบ ดังนี้

  (๑)  เจ้าอาวาส เป็นประธานกรรมการ

  (๒) เจ้าอาวาสอาจพิจารณาแต่งตั้งให้รองเจ้าอาวาส ผู้ช่วยเจ้าอาวาส หรือพระภิกษุอื่น  ตามจำนวนที่เห็นสมควร เป็นกรรมการ

  (๓) ผู้ทรงคุณวุฒิด้านการเงินหรือบัญชี อย่างน้อย ๑ คน เป็นกรรมการ

  (๔) ผู้แทนชุมชนซึ่งแต่งตั้งโดยเจ้าอาวาส จากผู้มีศรัทธามั่นคงในพระพุทธศาสนา มีจริยธรรม มีบทบาทเกื้อกูลกิจการของวัดโดยสุจริต หรือเป็นผู้ทรงคุณวุฒิในท้องที่

ทั้งนี้ อาจแต่งตั้งจากข้าราชการบำนาญ ข้าราชการประจำ เจ้าหน้าที่ของรัฐ หรือพุทธศาสนิกชน อย่างน้อย ๒ คน ตามที่เจ้าอาวาสเห็นสมควร โดยต้องเป็นผู้มีจริยธรรมดีงาม มีความประพฤติเรียบร้อยเป็นที่ประจักษ์ ไม่มีประวัติเสื่อมเสีย และไม่อยู่ในระหว่างต้องโทษหรือเคยต้องโทษคดีอาญา 

  (๕) ไวยาวัจกร เป็นกรรมการและเลขานุการ

เจ้าอาวาสอาจใช้ดุลพินิจกำหนดสัดส่วน และจำนวนองค์ประกอบของคณะกรรมการแตกต่างไปจากแนวปฏิบัติกลางได้ ภายใต้เงื่อนไขอันเหมาะสมกับบริบทของวัดโดยให้คณะกรรมการนี้ มีวาระการดำรงตำแหน่ง คราวละ ๒ ปี และอาจได้รับแต่งตั้งอีกได้ ในกรณีที่มีเหตุอันควร เจ้าอาวาสอาจมีคำสั่งให้กรรมการพ้นจากตำแหน่งก่อนครบวาระได้

ทั้งนี้ ให้คณะกรรมการมีหน้าที่ กลั่นกรอง ให้ข้อเสนอแนะเจ้าอาวาสในการวางแผน กำกับ ดูแล และจัดการศาสนสมบัติของวัดให้เป็นไปด้วยดี

 

 

 

 

 ๒. แนวปฏิบัติเฉพาะ

โดยหลักการทั่วไป ให้วัดทุกแห่งอนุวัตตามแนวทางในข้อ ๑ แต่หากวัดใดยังไม่มีศักยภาพเพียงพอในการดำเนินการครบถ้วน ให้วัดนั้นพิจารณาดำเนินการตามความพร้อมด้านบุคลากร ทรัพยากร ศักยภาพภายใน และบริบทของชุมชน โดยคงหลักการสำคัญในเรื่องความโปร่งใส การมีส่วนร่วม และการถ่วงดุลตามหลักธรรมาภิบาล โดยไม่กระทบกระเทือนต่ออำนาจหน้าที่ของเจ้าอาวาสตามพระธรรมวินัย และตามหลักการที่กฎหมายคณะสงฆ์บัญญัติ

จากข้อเท็จจริงที่ปรากฏเกี่ยวกับปัญหาการบริหารจัดการภายในวัด ทั้งในด้านการจัดเก็บข้อมูล การดำเนินงานด้านการเงิน และการบัญชี ตลอดจนการรายงานผลที่ยังไม่สมมาตรฐาน และความโปร่งใส จนส่งผลกระทบต่อภาพลักษณ์ของคณะสงฆ์ และความเชื่อมั่นของพุทธศาสนิกชน เจ้าอาวาสในฐานะผู้มีหน้าที่ตามกฎหมาย และพระธรรมวินัย จึงต้องพิจารณาดำเนินการตามแนวปฏิบัติตามมตินี้อย่างเต็มความสามารถ โดยสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ จะดำเนินการจัดให้มีแนวทาง และมาตรการสนับสนุน อาทิ การจัดอบรม การประชาสัมพันธ์ และการส่งเสริมให้มีระบบการตรวจสอบอย่างเหมาะสม

  อนึ่ง กรณีที่ความเห็นของกรรมการบริหารทรัพย์สินของวัดรายใด ซึ่งดำเนินการตามแนวปฏิบัติตามข้อ ๑ และข้อ ๒ ขัดหรือแย้งกับเจ้าอาวาส ให้ถือความเห็นของเจ้าอาวาสซึ่งเป็นผู้มีหน้าที่ ตามกฎหมาย และพระธรรมวินัยเป็นที่ยุติ 

หากวัดใดประสบปัญหาหรืออุปสรรคจนไม่สามารถดำเนินการตามแนวปฏิบัติข้างต้นได้ ให้เจ้าอาวาสปรึกษาเจ้าคณะพระสังฆาธิการผู้ปกครองเหนือตน หรือสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ หรือสำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัด เพื่อขอให้เข้าช่วยเหลือ แนะนำ หรือบูรณาการความร่วมมือกับภาคส่วนต่างๆ ให้สามารถดำเนินการได้ตามหน้าที่ และอำนาจของเจ้าอาวาส

 ๓. ระบบบัญชีวัด

ให้ทุกวัดดำเนินการตามมติมหาเถรสมาคม ครั้งที่ ๑๖/๒๕๖๘ มติที่ ๔๙๕/๒๕๖๘ เมื่อวันที่ ๒๐ มิถุนายน ๒๕๖๘ ตามแนวปฏิบัติการเปิดบัญชีเงินฝากธนาคาร การเบิกถอนเงินจากบัญชีเงินฝากธนาคารของวัด และแนวทางการจัดทำบัญชีรายรับ บัญชีรายจ่าย รายงานเงินคงเหลือของวัดหรือระบบบัญชีมาตรฐานของวัด โดยเร็ว

  อนึ่ง ตามที่สำนักงานตำรวจแห่งชาติ จัดให้มีการประชุมคณะกรรมการป้องกัน และปราบปรามภัยคุกคาม และเสริมสร้างความมั่นคงในพระพุทธศาสนา เมื่อวันที่ ๒๔ กรกฎาคม ๒๕๖๘ นั้น ที่ประชุมมีมติ ขอให้ทุกวัดเปิดเผยข้อมูล และส่งแบบรายงานบัญชีรายรับ บัญชีรายจ่ายของวัด และยอดเงินคงเหลือของวัด ต่อสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ หรือสำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัด แล้วแต่กรณีตามรอบการรายงาน ตามมติมหาเถรสมาคม ที่ ๔๙๕/๒๕๖๘ โดยเคร่งครัดทุกวัด ส่วนบัญชีธนาคารซึ่งเป็นบัญชีส่วนบุคคลนั้น เจ้าหน้าที่ของรัฐอาจขอความร่วมมือในการตรวจสอบได้เฉพาะในกรณีเจ้าของบัญชียินยอม ยกเว้นกรณีที่มีการกระทำความผิดทางอาญา เจ้าหน้าที่ของรัฐผู้มีอำนาจตามกฎหมายย่อมมีอำนาจตรวจสอบหรืออายัดบัญชี หากได้ดำเนินการโดยชอบตามกระบวนการทางกฎหมายแล้ว

อ้างอิง มส.

พิสูจน์อักษร....สุรีย์  ศิลาวงษ์