‘ค่ายผู้นำเยาวชนด้านสุขภาพ’ พลังแห่งการเปลี่ยนแปลงเยาวชนไทย
เยาวชนร่วมออกแบบแก้ปัญหาสุขภาพในชายแดนใต้ ผลลัพท์ของ ‘ค่ายผู้นำเยาวชนด้านสุขภาพ’ คือพลังแห่งการเปลี่ยนแปลงเยาวชนไทย
ในสามจังหวัดชายแดนใต้ของประเทศไทย เช่น ยะลา ปัตตานี และนราธิวาส เด็ก และเยาวชนต้องเผชิญกับความท้าทายที่มากกว่าปัญหาในห้องเรียน ตั้งแต่ภาวะทุพโภชนาการ ไปจนถึงวิกฤตสุขภาพจิต
งานวิจัยจากสำนักงานสถิติแห่งชาติร่วมกับ องค์การยูนิเซฟ ระบุว่า เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีในพื้นที่เหล่านี้มีอัตราเตี้ยแคระแกร็นจากการขาดสารอาหารสูงถึงร้อยละ 20 เมื่อเทียบกับค่าเฉลี่ยระดับประเทศที่ประมาณร้อยละ 13
ขณะเดียวกัน ปัญหาสุขภาพจิต เช่น ภาวะซึมเศร้าและความวิตกกังวล ก็กำลังแพร่หลายและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น โดยที่หลายคนไม่รู้ว่าจะขอความช่วยเหลือจากที่ไหน
ในเดือนตุลาคม 2567 เยาวชนจำนวน 60 คน จากศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้ระดับอำเภอ 6 แห่งในสามจังหวัดชายแดนใต้ได้รวมตัวกันที่จังหวัดสงขลาเพื่อเข้าร่วม ค่ายผู้นำเยาวชนด้านสุขภาพ (Youth Health Champions Camp)
ค่ายนี้ได้รับการสนับสนุนจาก องค์การยูนิเซฟ ประเทศไทย และ จัดโดย มูลนิธิคีนันแห่งเอเชีย โดยเปิดพื้นที่ให้เยาวชนอายุระหว่าง 15–24 ปีร่วมกันพัฒนาแนวทางปฏิบัติเพื่อแก้ปัญหาสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับคนในวัยเดียวกัน
แม้เยาวชนจำนวนมากในกลุ่มนี้จะเคยต้องออกจากระบบการศึกษาเนื่องจากหลายเหตุผล แต่พวกเขาก็แสดงให้เห็นถึงศักยภาพที่น่าทึ่ง
ก่อนเริ่มค่าย ผู้เข้าร่วมได้ทำการวิจัยในพื้นที่ โดยพบกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในชุมชน รวมถึงตัวแทนจากองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) เพื่อประเมินปัญหาสุขภาพที่ชุมชนของตนกำลังเผชิญ
ในวันที่สองของค่าย ผู้เข้าร่วมต้องตื่นแต่เช้าตรู่เพื่อร่วมกิจกรรมบนชายหาด คือ การฝึกศิลปะป้องกันตัวปันจักสีลัต ซึ่งเป็นศิลปะมวยพื้นเมืองของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จากนั้นเข้าสู่เวิร์กชอปพัฒนาแนวคิดของตนให้ชัดเจนขึ้น และกำหนดขั้นตอนต่อไปสำหรับโครงการ
สำหรับผู้เข้าร่วมหลายคน นี่คือโอกาสครั้งแรกที่พวกเขาได้ก้าวออกจากกรอบของระบบการศึกษาแบบดั้งเดิมที่จัดการเรียนการสอนแต่ในห้องเรียน และได้หันมาสนใจประเด็นที่ส่งผลต่อชีวิตของตนเองในระยะยาว เช่น โภชนาการ สุขภาพจิต และความเป็นอยู่ของชุมชน
และร่วมกันหาทางแก้ไข เราต้องการให้พวกเขามีพื้นที่ในการพูดคุยเกี่ยวกับปัญหาเหล่านี้อย่างเปิดเผย และได้รับแรงบันดาลใจในการร่วมกันสร้างโครงการที่มีผลกระทบเชิงบวกต่อชุมชน”
ภายในค่ายนี้ ปัญหาที่เยาวชนหยิบยกขึ้นมานั้นมักเกี่ยวข้องกับชีวิตพวกเขาโดยตรง โดยมีปัญหาโภชนาการและพฤติกรรมการบริโภคที่ไม่เหมาะสมเป็นประเด็นหลัก “พวกเขาตระหนักว่าตนเองบริโภคอาหารที่มีโซเดียม และน้ำตาลสูงอยู่บ่อยครั้ง แต่ไม่รู้ว่าจะปรับปรุงอย่างไร”
รอฮีมะห์ เหะหมัด ผู้จัดเวิร์กชอปจาก มูลนิธิคีนันแห่งเอเชีย สาขาปัตตานี อธิบายว่าเวิร์กชอปช่วยเติมเต็มช่องว่างด้วยความรู้ และเครื่องมือที่ช่วยให้เยาวชนสามารถลงมือทำ
เยาวชนกลุ่มหนึ่งเสนอแนวคิดการจัดตั้ง ชมรมโภชนาการ เพื่อร่วมมือกับร้านค้าในท้องถิ่นในการส่งเสริมอาหารที่ดีต่อสุขภาพสำหรับนักเรียน
แวซูไฮณี จะปะกิยา คุณครูจากอำเภอยะรัง จังหวัดยะลา เล่าถึงการมีส่วนร่วมของนักเรียนว่า “นี่เป็นครั้งแรกที่พวกเขาได้เข้าร่วมกิจกรรมนอกกรอบวิชาการ และได้แสดงความเห็นพร้อมร่วมออกแบบโครงการเพื่อชุมชนของตนเอง”
เขาได้รับแรงบันดาลใจจากค่ายและเสนอแนวคิดในการจัดตั้งสถานที่ออกกำลังกายที่เหมาะสมกับชุมชนของตนเอง “พื้นที่ของผมต้องการการเปลี่ยนแปลงในทางบวก” เขากล่าว
ในทำนองเดียวกัน อริสรา พิมพาภรณ์ วัย 18 ปี จากอำเภอรามัน จังหวัดยะลา ซึ่งเคยเผชิญปัญหาสุขภาพจิตและออกจากโรงเรียนเมื่อตอนอยู่ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ก่อนจะกลับมาเรียนอีกครั้งเมื่อปีที่แล้ว เธอและกลุ่มได้ออกแบบโครงการการเต้นรำแบบดั้งเดิมสำหรับผู้สูงอายุ โดยใช้ไม้เท้า
“การเต้นนี้จะช่วยให้ผู้สูงอายุได้ออกกำลังกาย และยังฟื้นฟูศิลปะการทำไม้เท้าของชุมชนอีกด้วย” เธอกล่าว
“พวกเขาได้เรียนรู้ว่า ครูพร้อมจะฟังพวกเขา” เธอกล่าว พร้อมย้ำว่าประสบการณ์นี้ทำให้เยาวชนรู้สึกถึงคุณค่ในตัวเองมากขึ้น
เมื่อผู้นำเยาวชนเหล่านี้กลับสู่ชุมชน พวกเขาไม่ได้กลับไปพร้อมเพียงแค่แนวคิดใหม่ ๆ เท่านั้น แต่ยังมีความรู้สึกของความรับผิดชอบและพลังในการเปลี่ยนแปลง โครงการที่พวกเขาเริ่มต้น ไม่ว่าจะเน้นที่โภชนาการ การออกกำลังกาย หรือการอนุรักษ์วัฒนธรรม ล้วนมีเป้าหมายในการแก้ไขปัญหาด้านสุขภาพและความเป็นอยู่ของคนในพื้นที่
‘อริสรา’ สรุปสาระสำคัญของค่ายได้อย่างชัดเจนว่า “คนที่ใช้ชีวิตอยู่กับปัญหา คือคนที่เข้าใจดีที่สุด และสามารถช่วยออกแบบแนวทางแก้ไขที่เป็นรูปธรรมได้ดีที่สุด”
