ตั๋วเครื่องบินแห่งอนาคต

ขณะที่เทรนการเดินทางท่องเที่ยวด้วยตัวเองกำลังมาแรงในทั่วโลก ขอดีของโลว์คอสแอร์ไลน์ก็คือเปิดโอกาสให้คนที่ไม่คิดว่าชาตินี้จะได้เดินทางไปเที่ยวต่างประเทศเริ่มมีความหวัง วางแผนที่จะเดินทาง กล้าที่จะออกเดินทางด้วยตัวเอง เพราะการเดินทางคือความสุข สร้างแรงบันดาลใจได้อย่างหน้ามหัศจรรย์

ตั๋วโปรฯ คือ ความสุข & ความท้าทาย

ใครมีประสบการณ์จองตั๋วโปรโมชั่นย่อมมองภาพออกว่ากิจกรรมนี้มีความท้าทายขนาดไหน นับแต่วินาทีแรกแห่งการเริ่มต้น คลิกเข้าไปกรอกข้อมูล ใส่รหัสบัตรเครดิต หากมีอะไรผิดพลาดเพียงนิดเดียว การจองล้มเหลว คุณต้องกลับไปเริ่มต้นที่จุดสตาร์ท บางคนมุ่งมั่นนั่งหน้าจอตั้งแต่ 5 ทุ่ม ถึง ตี 4 เพื่อความสำเร็จนี้

ชญาภา บุณยโสภณ บรรณาธิการอำนวยการ นิตยสาร a World Connect นักเดินทางเซียนตั๋วโปรโมชั่น เล่าว่าเธอเริ่มเข้าสู่วงการจองตั๋วโปรโมชั่น ในวันที่คิดว่าจะเดินทางท่องเที่ยวโดยไม่พึ่งทัวร์ โดยเข้าไปหาข้อมูลท่องเที่ยวที่ ห้องบลูแพลนเน็ต พันธุ์ทิพย์ และสายการบินที่คนส่วนใหญ่พูดถึงก็คือสายการบินโลว์คอสชื่อดัง

"เชื่อไหมว่าจองตั๋วไปเที่ยวพม่า 5 วัน จ่ายแค่ 1,250 บาท จากนั้นก็ไปมาเก๊า ฮานอย ในราคา 1,800 บาท ไปเชียงใหม่ 560 บาท บางทีเจอตั๋วถูกก็เลยไป แต่บางทีของถูกอาจไม่มีความหมายเลยนะ ถ้าคุณไม่ได้ใช้จริงๆ จ่ายแพงอาจจะคุ้มค่ากว่า ก็แล้วแต่ความเหมาะสมของแต่ละคน ช่วงนี้มีหลายสายการบินทำโปรโมชั่นแบบนี้ ก็เป็นเรื่องที่สะดวกดี ผู้บริโภคได้เปรียบ ทุกวันนี้ต้องยอมรับว่าช่องทางการจองทางออลไลน์อำนวยความสะดวกจริงๆ ถ้าเซิร์ฟเวอร์สายการบินนั้นๆ รองรับทราฟฟิคได้ดีนะ บางทีจองแล้วไม่ได้ไปเพราะติดธุระก็มี เรียกได้ว่าทิ้งไป 20 % ก็ยังถือว่าคุ้มค่า "

เธอว่าการซื้อทัวร์เพื่อท่องเที่ยวเป็นคนละโจทย์กับการเดินทางด้วยตัวเอง มีความสุขทุกครั้งที่จองตั๋วได้ จากนั้นก็วางแผนหาที่พัก ดีไซน์การท่องเที่ยว ซึ่งค่าใช้จ่ายอาจจะพอๆกับซื้อทัวร์ แต่เป็นความสุขคนละแบบ สมัยก่อนพูดถึงพม่า ย่างกุ้ง พุกาม มัณฑเลย์ นึกไม่ออกเลยว่าจะไปยังไง พักที่ไหน อาหารเป็นอะไร ปัจจุบันมีข้อมูลในโลกออนไลน์ให้ศึกษา ความสุขอีกอยางคือ การหาข้อมูลในโลกออนไลน์

กาญจนา หงษ์ทอง กูรูนักเที่ยวผู้แบกเป้เดินทางทั่วโลกเล่าว่า มีประสบการณ์หาตั๋วเครื่องบินราคาถูก เช่นในเว็บขายตั๋วเครื่องบินมือสอง อย่าง www.Thaisecondhand.com และ www.Pantipmarket มีคนเข้ามาปล่อยขายตั๋วถูก เพราะซื้อแล้วเดินทางไม่ได้ บ้างได้ตั๋วรางวัล จับฉลากได้ แล้วนำมาปล่อยขาย

“ถ้าขยันคลิกเข้าไปดูเว็บนี้เผลอๆอาจโชคดี ครั้งหนึ่งเคยได้ตั๋วไปญี่ปุ่น 4,000 บาท เป็นสายการบินปกติด้วยนะ เคยได้ตั๋วไปมัลดีฟ 5,000 บาท คนที่รักจะเที่ยวต้องขยันหาข้อมูล หมั่นคลิกเข้าไปดู การซื้อตั๋วเครื่องบินทางออนไลน์ จะถูกกว่าเอเย่น สายการบินทุกสายกำลังลดคอร์ส ไม่ต้องใช้คนขายตั๋ว ถ้าไปซื้อตั๋วในเว็บจะได้ถูกกว่า ”

กูรูสาวนักเที่ยวแนะว่า การเดินทางท่องเที่ยวเอง ต้องหาข้อมูลและวางแผนให้รัดกุม เช่นต้องการไปเทร็คกิ้งหิมาลัย เนปาล 10 วัน ควรร่างงบประมาณก่อน เช่น ค่าตั๋วเครื่องบิน ค่าอาหาร โรงแรม ค่าเข้าพิพิธภัณฑ์ ค่าช้อปปิง ฯลฯ คำนวนแล้ว 10 วันเช่น 18,000 บาท มีเวลา 6 เดือนเพื่อเก็บเงิน เดือนละ 3,000 บาท เธอเชื่อว่าถ้าวางแผนดีแล้ว ทุกอย่างจะเรียบร้อย

กับดักของโลว์คอส

แม้ราคาค่าตั๋วเครื่องบินจะมีโปรโมชั่น 0 บาท ทว่าสิ่งที่เราควรและไม่ควรจ่ายนั้นมีอะไรบ้าง ? กูรูนักเที่ยว และเซียนจองตั๋วโปรฯ มีประสบการณ์มาบอกเล่า ชญาภา บุญยโสภณ ว่าแรกๆ นักจองมือใหม่อาจจะพลาดพลั้งกันได้

“ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจก่อนว่า โปรโมชั่น 0 บาท เฉพาะค่าตั๋ว แต่ค่าภาษีสนามบิน เราต้องจ่ายเอง ขึ้นเครื่องก่อนต้องจ่ายเพิ่ม มีค่าน้ำหนักกระเป๋า สัมภาระ ดูว่าเราควรจ่ายไหม ค่าจองอาหารล่วงหน้า ค่าประกัน ซึ่งค่าประกันบางทีเราไม่จ่ายก็ได้ ถ้าเราสามารถเคลียร์ตรงนี้ออกไปได้ เราถึงจะได้โปร 0 บาทอย่างคุ้มค่าจริงๆ ก่อนหน้านั้นเคยได้ยินคนพูดแนวประชดๆ ว่า ตั๋วโปรเหรอ? จองชาตินี้บินชาติหน้านะสิ มันก็จริงนะสำหรับบางคนจองแล้วพอถึงเวลาติดธุระ ก่อนตะครุบตั๋วถูก ต้องคิดก่อนว่าถึงเวลานั้นเราจะบินไปได้จริงๆไหม และคุณต้องคิดให้ได้ว่า ณ วันนั้นปีหน้า จะกินอะไรบนเครื่อง ข้าวมันไก่ หรือผัดกะเพรา เพราะถ้าจองอาหารก่อนล่วงหน้าได้ลดราคา 20 เปอร์เซ็นต์ ซื้อตั๋วราคาถูกก็ต้องแบกรับความเสี่ยงว่า ถึงเวลานั้นจริงๆ เราจะเป็นยังไง ”

นักจองตั๋วโปรรายนี้เล่าว่า หากถึงวันนั้น เดินทางไม่ได้จริงๆ สามารถขอคืนเงินภาษีสนามบินได้ สมัยก่อนขั้นตอนการขอคืนแสนยุ่งยาก ทำเรื่องเสร็จจะคืนเป็นเครดิตเชลล์ ไว้ใช้สำหรับบินครั้งต่อไป ไม่ได้คืนเป็นเงินสด แต่ปัจจุบันนี้สามารถคืนเป็นเงินสดได้

“อีกอย่างที่ต้องทำใจ เพราะเป็นไปไม่ได้ที่เราจะจองตั๋วโปรฯได้ในวันหยุดสุดสัปดาห์ หรือช่วงเวลาดีๆ เช่นดอกซากุระบาน หรืเทศกาลต่างๆ ช่วงนั้นเขาจะไม่ปล่อยโปรฯมาหรอก ทันทีที่มีตั๋วโปรเราต้องวางแผนอย่างรวดเร็วว่า เราจะไปทำอะไรที่นั่น ข้อมูลต้องพร้อมทั้งชื่อเราและชื่อเพื่อน ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ เลขที่บัตรประชาชน วันเดือนปีเกิด วันที่บัตรหมดอายุ ต้องรีบกรอกข้อมูลทั้งหมด ทำธุรกรรมให้เสร็จสิ้นภายใน 9 นาที พิมพ์ช้าอาจหลุดจองไม่ได้ ต้องเข้าใหม่ เน็ตคุณต้องพร้อม ถ้าเน็ตหลุดก็ต้องเริ่มใหม่ เหมือนเป็นนาทีทอง หลุดเมื่อไหร่คนอื่นๆเสียบทันที แต่ถ้ารีบเร่งเกินไปอาจพิมพ์ข้อมูลผิดพลาด เคยเกิดปัญหา กรอกข้อมูลเรียบร้อยไม่แน่ใจว่ารูดการ์ดผ่านหรือเปล่า รูดซ้ำๆ ก็เกิดปัญหาอีก ”

กาญจนา หงษ์ทอง เล่าว่า โลว์คอสในอเมริกา ยุโรป บังคับให้เชคอินออนไลน์ แล้วพริ้นท์บอร์ดดิ้งพาสออกมาโชว์ที่เคาน์เตอร์ ถ้าไม่ต้องเสียค่าปรับ เธอเคยนั่งรถไฟในประเทศสเปน จาก มาดริก ไปบาร์เซโลน่า ค่าตั๋วรถไฟ 60 ยูโร ขณะที่ตั๋วเครื่องบิน 10 ยูโร ทว่ามีรายละเอียดยิบย่อย เช่นถ้าไม่เช็คอินล่วงหน้า ไม่ Print บอร์ดดิ้งพาส กระเป๋าน้ำหนักเกิน ฯลฯ บางทีตั๋วเครื่องบินราคาถูกก็ต้องคิดหน้าคิดหลังให้ดีก่อนจอง

“ยิ่งนิสัยคนไทยไม่ค่อยอ่านละเอียด เขามีช่องให้ติ๊ก yes ติ๊ก ok ก็ติ๊กๆๆ ในที่สุดก็จ่ายเพิ่มมากมาย ทั้งๆที่มีช่องหนึ่งที่เขียนว่า No Thank แค่จองเว็บไทยยังตกหลุมพลางได้ ไปเจอเว็บต่างประเทศ ยิ่งงงไปใหญ่ อย่างบางทีมีช่องให้ติ๊กว่า ท่านมีสัตว์เลี้ยง หมาแมวมาด้วยหรือเปล่า เราก็เผลอไปติ๊ก yes ก็ต้องจ่ายเพิ่ม การรูดบัตรก็เหมือนกัน จ่ายด้วยบัตรเครดิตจะชาร์ตเพิ่ม 5 เปอร์เซ็นต์ ถ้าบัตรเดบิตไม่เสีย ในไทยเช่นสายการบินแอร์เอเซีย โอนเงินผ่านไทยพาณิชย์จะไม่มีค่าธรรมเนียม ต้องหาข้อมูลเยอะๆ เพื่อประโยชน์สุงสุด เผลอๆบางทีตั๋วธรรมดาไม่โลว์คอร์สอาจเหมาะกับเรามากกว่าก็ได้ เห็นโปรฯแล้วต้องมีสติอย่าเพิ่งเตลิด ซึ่งแต่ละสายการบิน ตั๋วแต่ละประเภท มีเงื่อนไขที่ไม่เหมือนกัน ผู้บริโภคควรศึกษาให้ดี อ่านเงื่อนไขให้เข้าใจก่อนคลิกตกลง "

โชติช่วง ศูรางกูร รองกรรมการผู้จัดการบริษัทหนุ่มสาวทัวร์ ให้บริการมานาน 35 ปี มองว่าการมีตั๋วโปรฯ หลากหลายสายการบินไม่มีผลกระทบต่อทางบริษัทฯ เพราะบางคนซื้อตั๋วโปรฯ แต่ให้ทางบริษัททัวร์ช่วยจองโรงแรม จองตั๋วดีสนีย์แลนด์ ฯลฯ ยังมีนักท่องเที่ยวที่นิยมเดินทางไปกับทัวร์ เพราะถือว่าสะดวกสบาย มีคนคอยดูแล กลุ่มลูกค้าส่วนใหญ่จะเป็นคนวัยทุกงานอายุ 30-40 ปี หรือมากกว่านั้น ซึ่งบางครั้งลูกหลานอาจจะพาไปเที่ยวเอง พอลูกหลานไม่ว่างเพราะทำงาน ก็ต้องซื้อทัวร์ไปเที่ยวเองกับเพื่อนๆ

สันติสุข คล่องใช้ยา ผู้อำนวยการฝ่ายการพาณิชย์ สายการบินไทยแอร์เอเชีย กล่าวว่า โปรโมชั่นตั๋วราคาประหยัดถือเป็นจุดเด่นของแอร์เอเชีย ซึ่งทำตลาดในไทยเมื่อ 10 ปีที่แล้ว โดยเฉพาะโปรฯ ราคา 0 บาท ที่ลูกค้าจ่ายเฉพาะค่าภาษีสนามบินเท่านั้น เป็นอีกโปรโมชั่นที่ผู้โดยสารตั้งตารอคอย ด้วยนโยบายเปิดโอกาสให้คนหลากหลายกลุ่มมีโอกาสเดินทางด้วยเครื่องบิน

" แนวคิดคือเรามองเห็นว่าในบางเที่ยวบินจะมีที่นั่งว่างอยู่แล้ว เปรียบง่ายๆ เหมือนโรงหนังแถวหน้าที่จะมีที่ว่างอยู่ เราจึงนำที่นั่งส่วนนี้มาจัดโปรโมชั่นราคาประหยัด เพื่อให้ผู้เดินทางได้ลองใช้บริการ และทำให้สายการบินมี Capacity ล่วงหน้า ตั๋วราคาถูกได้จำหน่ายออกไป และสามารถทำราคาขั้นต่อๆ ไปได้ตามกลไกตลาด นอกจากนี้เมื่อผู้โดยสารมาบิน อาจจะมีการซื้อบริการเสริมอื่นๆ เช่น อาหารบนเครื่อง ที่นั่งต่างๆ เราก็จะมีรายได้ในส่วนนี้ หรือหากผู้โดยสารที่ประทับใจ ก็มีแนวโน้มจะกลับมาใช้บริการซ้ำและบอกต่อคนอื่นๆ ด้วย ก็เป็นโอกาสทางการตลาด โดยเราจะออกโปรโมชั่นในทุกสัปดาห์ เพื่อกระตุ้นการเดินทางตลอดทั้งปี"

เนื่องจากสายการบินนี้เน้นการบริหารต้นทุนให้ไม่สูง ถือว่าได้เปรียบกับการทำโปรโมชั่นในลักษณะนี้ ขณะที่สายการบิน Full Service ซึ่งมีต้นทุนการบริหารจัดการสูงกว่า ไม่สามารถทำได้ การทำโปรโมชั่นลักษณะนี้ถือว่าประสบความสำเร็จ สังเกตจากยอดจองเต็มเกือบทุกครั้งที่ออกโปรโมชั่น บางครั้งมีที่นั่งโปรโมชั่นถึง 2 ล้านที่นั่ง ก็มียอดจองจนเต็มเกือบหมดในเวลาเพียงไม่กี่วัน เมื่อผู้โดยสารมาใช้บริการก็มีแนวโน้มจะทดลองซื้อบริการเสริมต่างๆ ช่วยเพิ่มยอดขายในส่วนของบริการเสริม

"เรามองว่าการออกโปรโมชั่น ถือว่าเป็นข้อดี ในด้านผู้บริโภคได้ประโยชน์จากราคาที่ประหยัด หลายคนมีโอกาสได้เดินทางด้วยเครื่องบิน ในส่วนสายการบินเราได้มีการกระตุ้นตลาด ช่วงโปรโมชั่นความต้องการเดินทางจะสูงขึ้น เนื่องจากมี Demand หรือผู้บริโภคใหม่ๆ เกิดขึ้นในตลาด ตลาดจะเติบโตขึ้น จำนวนผู้เดินทางก็มีมากขึ้น ในช่วง Low Season โปรโมชั่นก็จะช่วยกระตุ้นให้เกิดความต้องการในการเดินทางได้ง่ายขึ้น ในส่วนของข้อเสีย ก็ยอมรับว่าอาจจะทำให้เกิดการแข่งขันด้านราคา แต่เราเชื่อว่าผู้ประกอบการจะมีระดับราคาที่ต้องรักษาไว้ รูปแบบของสายการบินบางแห่ง ก็อาจจะไม่เอื้ออำนวยต่อการทำราคาที่ถูกมากๆ หรือบางแห่งก็จับ Segment ตลาดที่ต่างกัน จึงยังไม่น่าเป็นห่วงว่าจะเป็นปัญหา"

สันติสุข มองว่า ปัจจุบันมีสายการบินใหม่ๆ เกิดขึ้นค่อนข้างมาก การแข่งขันย่อมมีมากขึ้น มองด้านหนึ่งนับเป็นโอกาสที่ดีของผู้บริโภคที่จะมีตัวเลือกมากขึ้น การแข่งขันก็จะช่วยยกระดับการบริการในราคาที่เป็นประโยชน์กับผู้บริโภค จึงเน้นพัฒนาด้านการบริการ เรื่องการตรงต่อเวลา แถมยังได้รับรางวัลสายการบินราคาประหยัดที่ตรงต่อเวลาที่สุดในโลก จากการจัดอันดับของ Flightstats อีกด้วย