เปี่ยมพระเมตตา เปิดเรื่องราวคนไข้ในพระบรมราชานุเคราะห์ "สมเด็จพระพันปีหลวง" 

น้อมรำลึกพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้ใน สมเด็จพระพันปีหลวง (สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง) ผู้ทรงเป็นดั่งที่พึ่งพิงยามเจ็บไข้ ทรงเห็นความทุกข์ของราษฎรเสมือนญาติ และทรงบุกเบิก 'หน่วยแพทย์พระราชทาน' เพื่อให้ประชาชนทุกพื้นที่เข้าถึงการรักษาที่ดีที่สุด

เมื่อความยากจน นำมาซึ่งการขาดโอกาสรักษาความป่วยเจ็บ

ทุกครั้งที่ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรตามภูมิภาคต่างๆ สิ่งที่ทรงพบเห็นอยู่เสมอคือภาพของราษฎรจำนวนมากที่ป่วยเจ็บด้วยโรคต่างๆ มาเฝ้าฯ รับเสด็จ ความเจ็บป่วยที่มักเริ่มต้นจากความยากจนและขาดโอกาสในการเข้าถึงการรักษาพยาบาลที่ดี เป็นสิ่งที่ประจักษ์แก่สายพระเนตรอันเปี่ยมด้วยพระเมตตาของพระองค์เสมอมา

พระองค์ทรงเป็นผู้มีน้ำพระทัยอ่อนโยนเปี่ยมด้วยพระเมตตา จึงมีพระราชประสงค์ที่จะบรรเทาทุกข์ให้แก่ราษฎรเหล่านั้น ดังบทกลอนที่กล่าวถึงพระมหากรุณาธิคุณนี้ไว้ว่า 

"ความป่วยเจ็บที่เริ่มจากความยากจน...
ครั้นทรงเอื้อพระหัตถ์อุ่นละมุนละไม
กำลังใจจะหยัดยืนจึงคืนคง"

พระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้ ทรงย้ำ "ดูแลถึงที่สุดจนกว่าจะหาย"

ด้วยพระเมตตาอันลึกซึ้งนี้เอง พระองค์จึงทรงมีพระราชดำริและพระราชกรณียกิจในการดูแลสุขภาพของประชาชนอย่างเป็นระบบ และมีหน่วยงานต่างๆ ตามเสด็จด้วย ได้แก่ 

แพทย์ประจำตามเสด็จ: ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้แพทย์ที่ตามเสด็จ ช่วยตรวจรักษาและจ่ายยา ให้แก่ราษฎรที่มาเฝ้าฯ ทันที

ส่งตัวรักษาเฉพาะทาง: หากคนไข้จำเป็นต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล จะโปรดเกล้าฯ ให้ดำเนินการส่งตัวเข้าโรงพยาบาลในภาคนั้นๆ หรือหากเป็นโรคที่ต้องการแพทย์เฉพาะทางที่ไม่มีในจังหวัดนั้นๆ ก็จะให้นำตัวส่งเข้ากรุงเทพฯ เพื่อให้ได้รับการรักษาพยาบาลอย่างดีที่สุด จนกว่าคนไข้จะหายเป็นปกติ

นอกจากนี้ ในบางครั้งที่เสด็จฯ ทรงเยี่ยมราษฎร และทรงได้รับรายงานว่ามีคนไข้ที่จำเป็นต้องส่งตัวไปโรงพยาบาลเป็นการด่วน พระองค์ถึงกับ ทรงขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ให้เครื่องบินเฮลิคอปเตอร์รีบนำคนไข้เข้าเมืองไปส่งโรงพยาบาลเพื่อช่วยชีวิตไว้ ซึ่งเป็นสิ่งที่แสดงถึงความเร่งด่วนในพระราชหฤทัยที่จะช่วยเหลือชีวิตราษฎรอย่างแท้จริง

การก่อตั้ง 'หน่วยแพทย์พระราชทาน' ผู้บุกบิกเข้าพื้นที่ห่างไกล

ในบางพื้นที่ที่เสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมราษฎร มีจำนวนคนป่วยมากจนแพทย์ตามเสด็จไม่สามารถจะตรวจได้ทันในเวลาอันจำกัด พระองค์จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัด 'หน่วยแพทย์พระราชทาน' โดยเฉพาะขึ้น โดยมีจุดเด่นคือ "การปฏิบัติการเชิงรุก" ซึ่งหน่วยแพทย์ฯ มีนายแพทย์ดนัย สนิทวงศ์ฯ เป็นหัวหน้า พร้อมด้วยข้าราชบริพาร เช่น นางสนองพระโอษฐ์ และเจ้าหน้าที่กองราชเลขานุการฯ ที่ไปช่วยกันหยิบยา เขียนหน้าซอง และอธิบายวิธีกินยาอย่างละเอียด

คณะแพทย์ชุดนี้ จะเดินทางไปให้การตรวจรักษาตามจุดต่างๆ โดยเฉพาะ บางครั้งทางรถยนต์ บางครั้งต้องใช้ เครื่องบินเฮลิคอปเตอร์ เพื่อเข้าถึงพื้นที่ห่างไกลตามภูมิประเทศ

ต่อมาเมื่อหมู่บ้านที่ห่างไกลเหล่านี้มีถนนตัดไปถึง และระบบสาธารณสุขได้ขยายงานออกไปโดยรอบแล้ว ทำให้หน่วยแพทย์พระราชทานเฉพาะจุดแบบนี้ก็หมดความจำเป็นลงไป แต่ความร่วมมือกับสาธารณสุขจังหวัดและโรงพยาบาลประจำจังหวัดในการจัดแพทย์ไปสมทบกับคณะตามเสด็จฯ เพื่อตรวจรักษาล่วงหน้าก็ยังคงดำเนินต่อไป

ความห่วงใยประดุจญาติ "จากวังสู่เตียงคนไข้"

สำหรับคนไข้ที่โปรดเกล้าฯ ให้นำตัวมารักษาที่โรงพยาบาลต่างๆ ในกรุงเทพฯ สมเด็จพระพันปีหลวง ทรงเป็นห่วงมาก จะทรงจดจำและทรงสอบถามถึงอาการอยู่เสมอ หากมีคนไข้ที่อาการไม่ค่อยดี

มีการดูแลใกล้ชิดเป็นรายวัน โดยพระองค์ทรงโปรดเกล้าฯ ให้จัดนางสนองพระโอษฐ์และอาสาสมัคร เวียนกันไปเยี่ยมเยียนคนไข้เหล่านี้ตามโรงพยาบาลต่าง ๆ ทุกวัน อีกทั้งทรงมีพระราชเสาวนีย์ให้เจ้าหน้าที่ ทำตัวประดุจญาติของเขา ที่เขาจะไว้ใจบอกเล่าทุกข์สุขอะไรให้ได้ เผื่อจะสามารถปัดเป่าบรรเทาความทุกข์ของเขาได้

ความห่วงใยนี้เป็นความห่วงใยอย่างลึกซึ้ง โดยมีเจ้าหน้าที่ฝ่ายคนไข้ในพระบรมราชานุเคราะห์ คอยติดตามความคืบหน้าของการรักษาพยาบาลจนกว่าคนไข้จะหายเจ็บ

ในขณะที่ หากมีผู้ป่วยที่แพทย์ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ พระองค์ก็มิได้ทรงทอดทิ้ง แต่ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระมหากรุณาธิคุณแก่ครอบครัว เพื่อให้พวกเขาดำเนินชีวิตต่อไปได้อย่างมีคุณภาพ เช่น พระราชทานการศึกษา แก่บุตรหรือคนใดคนหนึ่งของครอบครัว และพระราชทานงานศิลปาชีพ เพื่อช่วยเหลือรายได้ของครอบครัว ให้พวกเขามีอาชีพที่ยั่งยืน เป็นต้น 

พระราชกรณียกิจด้าน คนไข้ในพระบรมราชานุเคราะห์ นี้ แสดงให้เห็นถึงพระเมตตาและพระอุตสาหะอันยิ่งใหญ่ของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่ทรงตระหนักถึงความทุกข์ยากของราษฎรเสมือนเป็นความทุกข์ของพระองค์เอง

แม้ในวันนี้ พระองค์จะเสด็จสู่สวรรคาลัยแล้ว แต่ความห่วงใยที่ทรงมีต่อสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดีของประชาชน ยังคงสืบสานผ่านโครงการต่างๆ พระราชกรณียกิจเหล่านี้เป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ถึงความรักยที่มั่นคงของพระองค์ และพระเมตตาที่ยังคงสถิตอยู่ในดวงใจของพสกนิกรชาวไทยตลอดไป ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้

อ้างอิง: Royaloffice, พระลาน