Gen Y ป่วยโรคซับซ้อน เสียชีวิตกะทันหันมากขึ้น  สาเหตุที่พบบ่อย

นพ.นิพัฒน์ กุหลาบขาว ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท โรงพยาบาลวิมุต โฮลดิ้ง จำกัด กล่าวว่า โรคหัวใจและหลอดเลือด ยังคงเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของโลกและประเทศไทย นับเป็นโรคซับซ้อนที่ต้องอาศัยทั้งความชำนาญเฉพาะทางและเทคโนโลยีขั้นสูง ปัจจุบันพบว่ากลุ่มวัยทำงาน โดยเฉพาะ Gen Y มีอัตราการป่วยจากโรคนี้เพิ่มขึ้น จากทั้งความเครียด การทำงานหนัก และพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ทำลายสุขภาพ 

รพ.วิมุต จึงเปิดศูนย์หัวใจและหลอดเลือดเป็นการลงทุนเชิงกลยุทธ์ เพื่อยกระดับการดูแลโรคหัวใจอย่างครอบคลุม ตั้งแต่การป้องกัน การคัดกรองความเสี่ยง การวินิจฉัย ไปจนถึงการรักษาที่ผสานเทคโนโลยีทางการแพทย์ ข้อมูลสุขภาพเชิงลึก และการดูแลที่ปรับให้ตอบโจทย์เฉพาะบุคคล (Personalized Care) 

สาเหตุโรคหัวใจ ในวัยทำงาน

ในอดีตโรคหัวใจและภาวะหัวใจวายมักพบในผู้สูงอายุ แต่ปัจจุบันแนวโน้มกลับเปลี่ยนไปอย่างน่ากังวล American College of Cardiology ระบุว่า 1 ใน 5 ของผู้ป่วยหัวใจวายมีอายุต่ำกว่า 40 ปี และระหว่างปี 2000–2016 อัตราการเกิดหัวใจวายในคนอายุ 20–30 ปีเพิ่มขึ้นเฉลี่ยปีละ 2% ปรากฏการณ์นี้สะท้อนว่าคนวัยทำงานตอนต้นกำลังเผชิญปัญหาหัวใจเร็วกว่าที่เคย 
แม้อยู่ในวัยทำงานที่ร่างกายยังแข็งแรง แต่ด้วยภาระงาน ความเครียดจากการหาเงินเลี้ยงครอบครัวและการดูแลผู้สูงอายุในบ้าน ก็เป็นปัจจัยทำให้หัวใจทำงานหนัก เกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะหรือหลอดเลือดแข็งตัวได้ง่ายขึ้น ประกอบกับพฤติกรรมเสี่ยง เช่น การนั่งทำงานต่อเนื่องวันละหลายชั่วโมงโดยแทบไม่ขยับตัว การรับประทานอาหารที่มีเกลือ น้ำตาล ไขมันทรานส์ และคอเลสเตอรอลสูง ไปจนถึงอาหารสำเร็จรูป

รวมถึง ภาวะน้ำหนักเกินและอ้วนลงพุง ปัจจัยเหล่านี้ เมื่อบวกกับพฤติกรรมอันตรายอย่างการสูบบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า และการใช้สารเสพติดบางชนิด ล้วนเร่งให้หัวใจและหลอดเลือดเสื่อม และเพิ่มโอกาสเกิดหัวใจวายได้แม้ในคนอายุน้อย ซึ่งหากคนในครอบครัวมีประวัติโรคหัวใจ ความเสี่ยงก็ยิ่งทวีคูณ

ที่น่ากังวลคือ อาการในคนอายุน้อยมักไม่ชัดเจน เช่น แน่นหน้าอก หายใจติดขัด อ่อนเพลีย หรือเวียนศีรษะ ซึ่งมักถูกเข้าใจผิดว่าเป็นอาการทั่วไปจากความเครียด ทำให้พลาดโอกาสรักษาตั้งแต่ระยะเริ่มต้น และเพิ่มความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตกะทันหัน

โรคหัวใจพบบ่อยในวัย 30-40 ปี

นพ.สุวาณิช เตรียมชาญชูชัย ผู้อำนวยการโรงพยาบาล และอายุรแพทย์ผู้ชำนาญการโรคหัวใจ โรงพยาบาลวิมุต กล่าว่วา ผู้ป่วยโรคหัวใจในวัยทำงาน โดยเฉพาะกลุ่ม Gen Y นับเป็นความท้าทายใหม่ไม่ใช่เฉพาะในวงการแพทย์เท่านั้น แต่เป็นวาระสำคัญของสังคมที่ทุกฝ่ายต้องหันมาดูแล คนวัยทำงาน ซึ่งเป็นกำลังหลักของประเทศ กำลังเผชิญความเครียดสะสม และมีพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ทำลายสุขภาพหัวใจ

โรคหัวใจที่พบบ่อยและเป็นสาเหตุการเสียชีวิตสูงในคนวัยทำงาน โดยเฉพาะช่วงอายุ 30–40 ปี ได้แก่

• โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ (Coronary Artery Disease – CAD) อันเกิดจากการสะสมของคราบไขมันหรือพลัคในผนังหลอดเลือดหัวใจ ทำให้หลอดเลือดตีบแคบและเลือดไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจไม่เพียงพอ อาการที่พบบ่อยคือเจ็บแน่นหน้าอกโดยเฉพาะเวลาออกแรง เหนื่อยง่าย และหายใจสั้น ซึ่งหากปล่อยไว้ อาจนำไปสู่กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันได้

• โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ (Arrhythmia) เกิดจากความผิดปกติของระบบไฟฟ้าหัวใจ ทำให้หัวใจเต้นเร็วไป ช้าไป หรือเต้นไม่สม่ำเสมอ โดยสาเหตุอาจมาจากความเครียด การดื่มแอลกอฮอล์หรือคาเฟอีนมาก ภาวะไทรอยด์ผิดปกติ และการพักผ่อนไม่เพียงพอ อาการที่ควรสังเกต ได้แก่ ใจสั่น เวียนศีรษะ เหนื่อยง่าย หน้ามืด หรือหมดสติในบางราย
• โรคหัวใจล้มเหลว (Heart Failure) เกิดจากกล้ามเนื้อหัวใจอ่อนแรงหรือแข็งเกินไป ทำให้การบีบและคลายตัวของหัวใจไม่เต็มประสิทธิภาพ สาเหตุอาจมาจากโรคหลอดเลือดหัวใจ ความดันโลหิตสูง โรคกล้ามเนื้อหัวใจ หรือภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ ปัจจัยเสี่ยงสำคัญคือโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันสูง ซึ่งอาการที่สังเกตได้ เช่น เหนื่อยง่ายโดยเฉพาะเมื่อนอนราบ ขาบวม น้ำหนักขึ้นเร็วจากการคั่งของน้ำ และหายใจลำบาก
   

4 ลด 4 เลิก ป้องกันโรคหัวใจ

รศ.นพ.ปิยะ สมานคติวัฒน์ ศัลยศาสตร์หัวใจและทรวงอก โรงพยาบาลวิมุต กล่าวว่า ความท้าทายในการรักษาโรคหัวใจในปัจจุบัน  มาจากการดูแลผู้ป่วยที่มักมีหลายโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และไขมันในเลือดสูง ซึ่งล้วนเพิ่มความซับซ้อนในการรักษา สิ่งเหล่านี้ทำให้การรักษาโรคหัวใจต้องอาศัยทั้งความชำนาญเฉพาะทาง การทำงานร่วมกันของทีมสหสาขา และเทคโนโลยีทางการแพทย์ขั้นสูง

แม้เทคโนโลยีการรักษาจะก้าวหน้าเพียงใด การป้องกันโรคด้วยการปรับพฤติกรรมการกิน ออกกำลังกายเป็นประจำ และตรวจสุขภาพประจำปีก็ยังคงเป็นวิธีที่ดีกว่าและได้ผลยั่งยืนที่สุด โดยเฉพาะในผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไปหรือในกลุ่มที่มีปัจจัยสี่ยงเช่น สูบบุหรี่ และผู้ที่มีสมาชิกในครอบครัวเป็นโรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง และเบาหวาน 

“โรคหัวใจส่วนใหญ่ป้องกันได้ผ่านการเลิกพฤติกรรมเสี่ยง เช่น การสูบบุหรี่ การรับประทานอาหารที่ไม่เหมาะสม การไม่ออกกำลังกาย และการดื่มแอลกอฮอล์เกิน และเมื่อทำควบคู่กับการตรวจสุขภาพ เราก็จะพบสัญญาณเสี่ยงได้ไว เพื่อจะได้รีบรักษาและปรับพฤติกรรมได้ทันท่วงที”รศ.นพ.ปิยะกล่าว 

รพ. วิมุต นำเสนอแนวทางการดูแลสุขภาพ "4 ลด – 4 เลิก" สำหรับ Gen Y และทุกเจนที่ต้องการดูแลหัวใจให้แข็งแรง  ได้แก่ 4 ลด ปัจจัยเสี่ยงสะสม ลดอาหารไขมันสูงและหวานจัด ลดโซเดียม 

ลดน้ำหนักและรอบเอว ลดความเครียดเรื้อรัง  และ4 เลิก พฤติกรรมทำร้ายหัวใจ  เลิกสูบบุหรี่และบุหรี่ไฟฟ้า เลิกนอนดึก–นอนน้อย เลิกใช้ชีวิตแบบไม่ออกกำลังกาย เลิกละเลยการตรวจสุขภาพประจำปี 

เมดพาร์คลุยโปรแกรมป้องกัน  Sudden Death

ขณะที่นพ.พงษ์พัฒน์ ปธานวนิช กรรมการผู้จัดการโรงพยาบาลเมดพาร์ค กล่าวว่า  ภายในปีนี้รพ.เมดพาร์คจะให้บริการโปรแกรมสุขภาพ เกี่ยวข้องกับการป้องกันภาวะ Sudden Death เพื่อการรักษาและการป้องกันโรคไม่ให้เจ็บป่วยหนัก หรือการป้องกันการเจ็บป่วยร้ายแรง เนื่องจาก ตอนนี้พบคนอายุไม่มากเสียชีวิตกะทันหัน หรือ  Sudden Death จำนวนมาก คำถามสำคัญ คือ สามารถรู้ล่วงหน้าได้หรือไม่  ซึ่งสาเหตุหลักของ Sudden Death มักเกิดจากไม่กี่โรค อาทิ

• ความผิดปกติของเส้นเลือดในบางพื้นที่สำคัญ เช่น ในสมอง ก้านสมอง หรือเส้นเลือดใหญ่ในช่องท้อง/ช่องอก สิ่งเหล่านี้สามารถตรวจพบได้ล่วงหน้า แม้จะต้องใช้เครื่องมือซับซ้อนและมีค่าใช้จ่ายสูง

• เส้นเลือดอุดตัน เช่น ในสมอง หรือหัวใจ จากลิ่มเลือด สิ่งเหล่านี้ก็สามารถวินิจฉัยได้ล่วงหน้าจากการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และใช้เครื่องมือตรวจเส้นเลือดต่างๆ

• โรคแฝงอื่น ๆ  เช่น การอดนอน เบาหวาน หรือโรคเมตาบอลิกต่างๆ ที่เป็นปัจจัยเสี่ยง

“เคยมีประสบการณ์ที่คนไข้รายหนึ่งบังเอิญตรวจพบเส้นเลือดโป่งพองในสมองขณะตรวจด้วย MRI และได้รับการรักษาป้องกันก่อนที่จะเกิดการแตก สามารถช่วยชีวิตเขาไว้ได้ ซึ่ง การตรวจวินิจฉัยโรคที่เป็นสาเหตุของ Sudden Death น่าจะเป็นประโยชน์อย่างมาก แม้ค่าใช้จ่ายจะสูง แต่คุ้มค่ามากกับการป้องกันชีวิต โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่มีกำลังทรัพย์ที่เก็บเงินไว้มาก ควรนำมาใช้เพื่อลงทุนในสุขภาพของตัวเองก่อน”นพ.พงษ์พัฒน์กล่าว