เช็กเลย! 'ธาตุเจ้าเรือน'ของคุณคืออะไร? ดูแลสุขภาพตามดิน น้ำ ลม ไฟ

องค์ความรู้ตามทฤษฎีการแพทย์แผนไทย อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ ตั้งแต่เริ่มก่อตัวในครรภ์ โดยอ้างอิงคัมภีร์ปฐมจินดา ว่ารูปร่างกายมนุษย์เกิดจากมูลปฏิสนธิของบิดาและมารดา ระคนกันก่อเกิดธาตุต่างๆ จนครบทั้ง 4 คือ ดิน น้ำ ลม และไฟ(รูปธรรม = ร่างกาย) และต่อมาเกิดเวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ (นามธรรม = จิตใจ) เรียกรวมว่า “ขันธ์ 5” ธาตุเหล่านี้ได้รับอิทธิพลจากธรรมชาติและพลังงานจากดวงดาว ทำให้มนุษย์แต่ละ

คนมี "ธาตุเจ้าเรือน” หรือ "ธาตุกำเนิด" ที่แตกต่างกันไปซึ่งอาจเปลี่ยนแปลงได้ตามพฤติกรรมและสิ่งแวดล้อมในภายหลัง นับเป็นข้อมูลสำคัญที่แพทย์แผนไทยสามารถนำมาใช้วิเคราะห์เรื่องภาวะสมดุลของธาตุ ร่วมกับการตรวจ วินิจฉัย บำบัด รักษา หรือป้องกันโรค หรือการส่งเสริมและฟื้นฟูสุขภาพได้

ข่าวที่เกี่ยวข้อง:

สมุนไพร - แพทย์แผนไทย 'Soft Power' ตลาดศักยภาพสูง

‘แพทย์แผนไทยฯ’ ลุย AI Doctor ขานรับนโยบายรัฐบาล เสริมแกร่งระบบสาธารณสุข

รู้จัก "ธาตุเจ้าเรือน" ดูแลสุขภาพตามธาตุ

สามารถแบ่งได้ 2 ลักษณะ คือ

1. ธาตุเจ้าเรือนที่เป็นไปตามวัน เดือน ปีเกิด
2. ธาตุเจ้าเรือนปัจจุบัน ซึ่งเปลี่ยนแปลงไปจากธาตุเจ้าเรือนเดิมที่ติดตัวมา ตามสภาพแวดล้อมและปัจจัยในการใช้ชีวิตต่าง ๆ ทั้งอายุ ที่อยู่ ฤดูกาลที่กระทบทำให้เปลี่ยนแปลงไป จึงสามารถพิจารณาธาตุเจ้าเรือนปัจจุบันจากบุคลิก ลักษณะอุปนิสัย

ธาตุเจ้าเรือนทางการแพทย์แผนไทย แบ่งเป็น ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม และธาตุไฟ โดยมีลักษณะทั่วไปและสภาวะสุขภาพที่แตกต่างกัน  ซึ่งหากปรับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพและเลือกรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ

"ธาตุดิน น้ำ ลม ไฟ" เลือกรับประทานอาหาร ปรับสมดุล

โดยเน้นเลือกรับประทานอาหารถูกรสกับธาตุตามแต่ละธาตุเจ้าเรือน จะช่วยปรับสมดุลธาตุในร่างกาย และทำให้สุขภาพแข็งแรงมากขึ้น ดังต่อไปนี้

ธาตุดิน

• ลักษณะทั่วไปของผู้ที่อยู่ในธาตุดิน :รูปร่างสูงใหญ่ กล้ามเนื้อข้อต่อแข็งแรง กระดูกใหญ่ ผมดกดำ เสียงดังฟังชัด
• สภาวะสุขภาพ :คนธาตุดินมักเจ็บป่วยด้วยโรคของอวัยวะโครงสร้างหลักของร่างกาย เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน ริดสีดวงทวาร เป็นต้น
• การรับประทานอาหารที่เหมาะสม :รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ โดยเน้นเมนูอาหารที่มีรสฝาด หวาน มัน เค็ม พอประมาณ
• ตัวอย่างผักผลไม้ :ผักกูด มังคุด ฝรั่งดิบ ฟักทอง เผือก มันเทศ ถั่วต่างๆ งา เงาะ กล้วยดิบ ยอดมะม่วงหิมพานต์ ยอดมะยม สมอไทย สะตอ ผักโขม โสน ดอกขจร ยอดฟักทอง น้ำนม อ้อย เกลือ เป็นต้น
• ตัวอย่างเมนูอาหาร :แกงป่า สะตอผัดกุ้ง ดอกงิ้วทอดไข่ ผักกูดผัดน้ำมันงา ฟักทองผัดไข่ ข้าวอบธัญพืช
• ตัวอย่างเมนูอาหารว่าง :วุ้นกะทิ กล้วยบวชชี แกงบวดฟักทอง ตะโก้
• ตัวอย่างเครื่องดื่ม :น้ำอ้อย น้ำมะพร้าว น้ำมะตูม น้ำฝรั่ง น้ำลูกเดือย น้ำข้าวโพด น้ำฟักทอง น้ำเต้าหู้
• อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง :อาหารที่ย่อยได้ยาก และดูดซึมยาก เช่น ของทอด

ธาตุน้ำ 

• ลักษณะทั่วไปของผู้ที่อยู่ในธาตุน้ำ :รูปร่างสมบูรณ์ อวบ ผิวขาว ตาโต พูดช้า เสียงไพเราะ เคลื่อนไหวช้า ผมละเอียดสวย ผมดกดำ ชอบนอน ใจเย็น
• สภาวะสุขภาพ :คนธาตุน้ำมักเจ็บป่วยด้วยโรคทางเดินหายใจ เช่น น้ำมูก เสมหะ ภูมิแพ้ ระบบทางเดินอาหาร น้ำย่อยในกระเพาะอาหารและลำไส้ น้ำดี และระบบขับถ่ายอุจจาระปัสสาวะ เป็นต้น
• การรับประทานอาหารที่เหมาะสม :รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ โดยเน้นเมนูอาหารที่มีรสเปรี้ยว และรสขม พอประมาณ
• ตัวอย่างผักผลไม้ :มะนาว ส้ม มะขามป้อม มะยม ดอกแค มะเขือเทศ มะกรูด ใบมะขามอ่อน มะระ
• ตัวอย่างเมนูอาหาร :แกงส้มดอกแค ห่อหมกใบยอ ยำผลไม้ แกงจืดมะระ มะระผัดไข่ น้ำพริกมะระขี้นก แกงขี้เหล็ก
• ตัวอย่างเมนูอาหารว่าง :มะยมเชื่อม สับปะรดกวน กระท้อนลอยแก้ว มะม่วงน้ำปลาหวาน
• ตัวอย่างเครื่องดื่ม :น้ำมะนาว น้ำส้ม น้ำมะขามป้อม น้ำมะเขือเทศ น้ำสับปะรด น้ำกระเจี๊ยบ
• อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง :อาหารที่ทำจากนมเนย และอาหารรสเค็มหรือมีปริมาณโซเดียมสูงอย่างอาหารกระป๋อง หรือไส้กรอก

ธาตุลม

• ลักษณะทั่วไปของผู้ที่อยู่ในธาตุลม :รูปร่างโปร่ง ผอม ผมบาง ผิวหนังแห้งง่าย ข้อกระดูกลั่นเมื่อเคลื่อนไหว นอนไม่ค่อยหลับ เป็นคนช่างพูด ทนหนาวไม่ค่อยได้
• สภาวะสุขภาพ :คนธาตุลมมักเจ็บป่วยด้วยอาการของระบบประสาท การไหลเวียนของโลหิต เช่น อาการวิงเวียนศีรษะ หน้ามืด อ่อนเพลีย ปวดเมื่อยได้ง่าย
• การรับประทานอาหารที่เหมาะสม :รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ โดยเน้นเมนูอาหารที่มีรสเผ็ดร้อน พอประมาณ
• ตัวอย่างผักผลไม้ :ขิง ข่า ตะไคร้ พริกไทย โหระพา ยี่หร่า กระเทียม กระเพรา
• ตัวอย่างเมนูอาหาร :ต้มข่าไก่ ต้มยำกุ้ง กะเพราไก่ หมูผัดพริกขิง ผัดขี้เมาทะเล
• ตัวอย่างเมนูอาหารว่าง :มันต้มขิง บัวลอยน้ำขิง เต้าฮวยน้ำขิง
• ตัวอย่างเครื่องดื่ม :น้ำขิง น้ำตะไคร้ น้ำกะเพรา
• อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง :อาหารที่มีความหวานหรือมันมาก

ธาตุไฟ 

• ลักษณะทั่วไปของผู้ที่อยู่ในธาตุไฟ :มักขี้ร้อน ทนร้อนไม่ค่อยได้ หิวบ่อย กินเก่ง ผมหงอกเร็ว มักหัวล้าน ผิวหนังย่น ผม ขน และหนวดค่อนข้างนิ่ม ไม่ค่อยอดทน ใจร้อน ข้อกระดูกหลวม
• สภาวะสุขภาพ :คนธาตุไฟมักเจ็บป่วยด้วยอาการไข้ ตัวร้อน เป็นแผลร้อนใน เป็นสิว ท้องผูก
• การรับประทานอาหารที่เหมาะสม :รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ โดยเน้นเมนูอาหารอาหารรสขม เย็น จืด โดยเฉพาะเมนูที่มีสมุนไพรรสเย็นจะช่วยลดความร้อนในร่างกาย
• ตัวอย่างผักผลไม้ :แตงโม แตงกวา ขี้เหล็ก มะระ หัวไชเท้า มะเขือม่วง กะหล่ำปลี ตำลึง
• ตัวอย่างเมนูอาหาร :ผัดผักบุ้ง แกงจืดตำลึง แตงกวาผัดไข่ บวบผัดไข่ แกงขี้เหล็ก ข้าวแช่
• ตัวอย่างเมนูอาหารว่าง :ซาหริ่ม ไอศกรีม น้ำแข็งใส ลอดช่องแตงไทย
• ตัวอย่างเครื่องดื่ม :น้ำแตงโม น้ำเก๊กฮวย น้ำรากบัว น้ำใบบัวบก น้ำย่านาง
• อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง :ไม่ควรกินอาหารรสหวานจัด เผ็ดจัด เปรี้ยวจัด เค็มจัด เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ชา กาแฟ

จะเห็นได้ว่า การรับประทานอาหารให้ตรงกับธาตุเจ้าเรือนของตนเองที่กล่าวมา โดยใช้รสและสรรพคุณของอาหารเป็นยา เพื่อส่งเสริมสุขภาพและปรับสมดุลธาตุของร่างกาย เป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการดูแลสุขภาพตามศาสตร์การแพทย์แผนไทยซึ่งเหมาะสมกับทุกเพศทุกวัย และสามารถนำมาใช้ได้จริงในชีวิตประจำวัน

8 พฤติกรรมการใช้ชีวิต ส่งผลต่อสุขภาพ

สุขภาพร่างกายของคนเรานั้น นอกจากโรคทางพันธุกรรมแล้ว การก่อให้เกิดโรคที่สำคัญ คือ พฤติกรรมการใช้ชีวิต ดังนั้นหลักการแพทย์แผนไทย จึงกล่าวถึงมูลเหตุของการเกิดโรคตามหลักการแพทย์แผนไทยนั้นมี 8 ประการ ได้แก่

1.การรับประทานอาหารไม่ตรงเวลา การรับประทานอาหารที่มากหรือน้อยเกินไป หรืออาหารที่ตนเองไม่คุ้นชิน

2.การนั่งทำงานนานๆ โดยไม่เปลี่ยนอิริยาบท ทำให้กล้ามเนื้อ เส้นเอ็น เส้นประสาทและหลอดเลือด ทำงานไม่ปกติ

3.ปล่อยให้ร่างกายกระทบความร้อนเย็น เช่น การอยู่ในห้องแอร์แล้วเดินออกไปตากแดด

4.การอดข้าว อดน้ำ และอดนอน ทำให้ร่างกายรับสารอาหาร น้ำ และพักผ่อนไม่เพียงพอ ก็จะก่อให้เกิดการเจ็บป่วยได้

5.กลั้นอุจจาระ กลั้นปัสสาวะ จะทำให้ธาตุในร่างการแปรปรวนและเจ็บป่วยได้

6.ทำงานเกินกำลังที่จะรับได้

7.เกิดความเศร้าโศกเสียใจ โดยปราศจากการปล่อยวาง จิตใจหดหู่ นอนไม่หลับ จะทำให้ร่างกายเสื่อมและถดถอย

8.เกิดโทสะหรือมีความโกรธตลอดเวลา ทำให้เกิดการไม่ระวังตัวจนเกิดอุบัติเหตุ หรือเกิดการทำร้ายร่างกายตนเองและผู้อื่น

ทั้งหมดนี้ล้วนเป็นมูลเหตุของการเกิดโรคทั้งสิ้น ดังนั้น  จึงควรหลีกเลี่ยงมูลเหตุการเกิดโรคทั้ง 8 ประการนี้ รวมถึงควรรู้วิธีส่งเสริมสุขภาพของตนเองตามศาสตร์การแพทย์แผนไทย ซึ่งศาสตร์การแพทย์แผนไทยแบ่งธาตุเจ้าเรือนของคนเราเป็น 4 ธาตุ คือ ดิน น้ำ ลม ไฟ 

อ้างอิง: ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์ ,สถาบันการแพทย์แผนไทย