ดื่มแค่ไหนถึง 'เป็นพิษ'? รู้ทัน 'แอลกอฮอล์เป็นพิษ'ความสนุกระวังดับ

คนไทยเป็นคนรักความสนุกสนาน  ไม่ว่าจะเทศกาล งานประเพณีอะไร คนไทยก็จัดให้เป็นงานรื่นเริงทั้งสิ้น และการจะทำให้สนุกสนาน นอกจากความบันเทิงจากวงดนตรี กิจกรรมต่างๆ แล้ว “การดื่ม” เป็นอีกสิ่งที่พลาดไม่ได้ คนไทยพร้อมดื่มแอลกอฮอล์เพื่อเพิ่มความสนุกสนาน

แต่รู้หรือไม่ว่า การดื่มในปริมาณที่มากเกินไปอาจนำไปสู่ภาวะ "แอลกอฮอล์เป็นพิษ" ซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพอย่างร้ายแรง!

“เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เหล้า เบียร์” เมื่อดื่มเข้าสู่ร่างกาย จะถูกดูดซึมและกระจายไปทุกส่วนของร่างกายภายในเวลา 5 นาที ออกฤทธิ์กดระบบประสาทส่วนกลาง เกิดพิษต่อระบบต่างๆ ของร่างกาย  เช่น ทำให้สมองเสื่อม ความคิดความจำบกพร่อง เกิดไขมันสะสมในตับ ตับอักเสบ และเกิดภาวะตับแข็งตามมา เกิดแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้ เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ

โดยพิษแบบเฉียบพลัน จะทำให้ขาดสติ ควบคุมตัวเองไม่ได้ อาจเป็นสาเหตุของการเกิดอุบัติเหตุหรือทะเลาะวิวาทได้

ข่าวที่เกี่ยวข้อง:

'เคล็ดลับ' ดื่มแล้วรอด เพราะห้ามไม่ได้จึงสอน 'ดื่มมาตรฐาน'

แอลกอฮอล์เข้าสู่ยุคเสื่อม? เมื่อเบียร์-เหล้า-ไวน์แบบไร้แอลกอฮอล์โตแรง

แอลกอฮอล์เป็นพิษ คืออะไร?

การดื่มแอลกอฮอล์ช่วงแรก จะทำให้ร่างกายมีระดับแอลกอฮอล์ในเลือดอยู่ที่ประมาณ 50 มิลลิกรัมเปอร์เซ็นต์ เมื่อมากกว่า 200 มิลลิกรัมเปอร์เซ็นต์ จะทำให้ผู้ดื่มเกิดอาการสับสน มากกว่า 300 มิลลิกรัมเปอร์เซ็นต์ จะทำให้เกิดอาการง่วง สับสน ซึม มึนงง และถ้ามากกว่า 400 มิลลิกรัมเปอร์เซ็นต์ขึ้นไป อาจทำให้สลบ ซึ่งปริมาณแอลกอฮอล์ในเลือดที่สูงในระดับนี้ สามารถกดสมองส่วนที่เกี่ยวข้องกับการหายใจ การรู้สึกตัวของผู้ที่ดื่มและทำให้เสียชีวิตได้

แอลกอฮอล์เป็นพิษ (Alcohol Poisoning) คือภาวะที่เกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากเกินไปในระยะเวลาอันสั้น จนร่างกายไม่สามารถกำจัดแอลกอฮอล์ได้ทัน ส่งผลให้ระดับแอลกอฮอล์ในเลือดสูงจนเป็นอันตรายต่อระบบต่าง ๆ ในร่างกาย เช่น ระบบประสาท ระบบการหายใจ และระบบไหลเวียนโลหิต ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะหมดสติหรือร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิต

สาเหตุและปัจจัยเสี่ยงแอลกอฮอล์เป็นพิษ

การดื่มของมึนเมาจนมีระดับแอลกอฮอล์ในเลือด 400 มิลลิกรัมเปอร์เซ็นต์ขึ้นไป  เสี่ยงต่อการเกิดภาวะนี้สูงมาก ซึ่งขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เหล่านี้

• ปริมาณแอลกอฮอล์: การดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมากและรวดเร็วภายในระยะเวลาอันสั้น
• ความเร็วในการดื่ม: การดื่มอย่างรวดเร็วทำให้ร่างกายดูดซึมแอลกอฮอล์เข้าสู่กระแสเลือดได้เร็วขึ้น
• น้ำหนักตัว: ผู้ที่มีน้ำหนักตัวน้อยจะมีระดับแอลกอฮอล์ในเลือดสูงขึ้นเร็วกว่าผู้ที่มีน้ำหนักตัวมาก
• เพศ: ผู้หญิงโดยทั่วไปจะมีปริมาณน้ำในร่างกายน้อยกว่าผู้ชาย ทำให้แอลกอฮอล์กระจายตัวได้น้อยกว่า จึงมีผลกระทบต่อร่างกายมากกว่า
• การดื่มร่วมกับยาอื่นๆ: การดื่มแอลกอฮอล์ร่วมกับยาบางชนิด เช่น ยานอนหลับ ยากล่อมประสาท อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะแอลกอฮอล์เป็นพิษ

กลไกการเกิดแอลกอฮอล์เป็นพิษ

เมื่อดื่มแอลกอฮอล์เข้าไป ร่างกายจะดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดและถูกนำไปยังตับเพื่อทำการย่อยสลาย แต่หากดื่มในปริมาณมาก ตับจะไม่สามารถทำงานได้ทัน ทำให้แอลกอฮอล์สะสมอยู่ในเลือดและส่งผลกระทบต่อระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น

• ระบบประสาท: สับสน มึนงง คลื่นไส้ อาเจียน ชัก หมดสติ
• ระบบหายใจ: หายใจช้าลง หายใจลำบาก
• ระบบหัวใจ: หัวใจเต้นผิดจังหวะ ความดันโลหิตต่ำ
• อุณหภูมิร่างกาย: อุณหภูมิร่างกายลดลง

แอลกอฮอล์เป็นพิษมีอาการอย่างไร ?

การสังเกตอาการเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อสามารถช่วยเหลือผู้ป่วยได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย เพราะหากปล่อยไว้โดยไม่ได้รับการช่วยเหลืออาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรงได้ หากพบเห็นคนใกล้ตัวมีอาการดังต่อไปนี้ ควรรีบนำส่งโรงพยาบาลทันที

• สับสน
• พูดไม่ชัด ไม่รู้เรื่อง
• หมดสติ หรือไม่ตอบสนองต่อสิ่งรอบข้าง
• รูม่านตาขยาย การเคลื่อนไหวของดวงตาเร็วกว่าปกติ
• หายใจช้า หรือไม่สม่ำเสมอ (น้อยกว่า 8 ครั้งต่อนาที)
• อาเจียนมากผิดปกติ และอาจสำลัก
• ผิวซีดหรือเย็น อุณหภูมิร่างกายลดต่ำลง (ภาวะ Hypothermia)
• หัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือเต้นช้าลงจนเป็นอันตราย
• ชัก หรือมีอาการเกร็งกล้ามเนื้อ
• เกิดภาวะกึ่งโคม่า ไม่สามารถตอบสนองได้
• หัวใจวายเฉียบพลัน

ภาวะแทรกซ้อนเมื่อแอลกอฮอล์เป็นพิษ

• การเสียชีวิต: ภาวะแอลกอฮอล์เป็นพิษที่รุนแรงอาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้
• ความเสียหายต่ออวัยวะภายใน: แอลกอฮอล์อาจทำลายเซลล์สมอง ตับ และอวัยวะอื่นๆ
• ภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาท: อาจเกิดความเสียหายถาวรต่อระบบประสาท เช่น ความจำเสื่อม

วิธีปฐมพยาบาลผู้ป่วยภาวะแอลกอฮอล์เป็นพิษ

เมื่อพบผู้ที่มีอาการแอลกอฮอล์เป็นพิษเฉียบพลัน การปฐมพยาบาลที่ถูกต้องสามารถช่วยชีวิตผู้ป่วยได้ก่อนที่แพทย์จะมาถึง โดยทำตามคำแนะนำดังนี้

1. ให้ดื่มน้ำเปล่า (ถ้าผู้ป่วยยังรู้สติ) เพื่อช่วยให้ร่างกายขับแอลกอฮอล์ออกทางปัสสาวะ
2. โทรแจ้งหน่วยกู้ชีพ 1669
3. จัดท่าผู้ป่วยให้อยู่ในท่าที่ปลอดภัย หากผู้ป่วยยังมีสติ ให้จัดให้นอนตะแคงข้างเพื่อป้องกันการสำลักอาเจียน
4. รักษาความอบอุ่นของร่างกาย ใช้ผ้าห่มคลุมร่างกายเพื่อป้องกันภาวะ Hypothermia
5. ห้ามปล่อยให้นอนหลับโดยไม่มีคนดูแล เพราะผู้ป่วยอาจหมดสติหรือหยุดหายใจโดยไม่รู้ตัว
6. หลีกเลี่ยงการกระตุ้นให้ผู้ป่วยอาเจียน การกระตุ้นให้อาเจียนอาจทำให้สำลักและเกิดอันตรายมากขึ้น
7. ทำการกู้ชีพ CPR หากหยุดหายใจ

ดื่มอย่างรู้ทัน! เพื่อป้องกันแอลกอฮอล์เป็นพิษ

แม้ว่าการดื่มแอลกอฮอล์จะเป็นเรื่องปกติในงานสังสรรค์ แต่เราสามารถลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะแอลกอฮอล์เป็นพิษได้ด้วยการปฏิบัติตามแนวทางป้องกัน ดังนี้

1. ดื่มอย่างมีสติ จำกัดปริมาณการดื่มในแต่ละวัน และหลีกเลี่ยงการดื่มติดต่อกันหลายแก้วในเวลาสั้น ๆ
2. ไม่ดื่มแอลกอฮอล์ขณะท้องว่าง การรับประทานอาหารก่อนดื่มช่วยชะลอการดูดซึมแอลกอฮอล์เข้าสู่กระแสเลือด
3. หลีกเลี่ยงการดื่มเพื่อแข่งขันหรือกดดันจากสังคม การดื่มอย่างรีบเร่งหรือดื่มเพื่อโชว์ว่าดื่มเก่ง สามารถดื่มได้ปริมาณมาก อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะเป็นพิษ
4. รู้ลิมิตของตัวเอง แต่ละคนมีความสามารถในการเผาผลาญแอลกอฮอล์แตกต่างกัน รู้จักขีดจำกัดของตัวเองและหยุดดื่มเมื่อถึงจุดที่เหมาะสม

แอลกอฮอล์เป็นพิษไม่ใช่เรื่องไกลตัว โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลหรือการสังสรรค์ หากคุณหรือคนรอบข้างมีอาการเสี่ยง ควรรีบดำเนินการช่วยเหลือและติดต่อแพทย์ทันที การดื่มอย่างมีสติและรับผิดชอบต่อสุขภาพของตัวเองและผู้อื่นเป็นสิ่งสำคัญที่สุด เพื่อให้การเฉลิมฉลองเต็มไปด้วยความสุขและปลอดภัยสำหรับทุกคน

อ้างอิง: โรงพยาบาลวิมุต ,โรงพยาบาลพริ้นซ์ อุทัยธานี