เจอรายแรกของโลก! ‘ไข้หวัดนก H5N5’ ติดสัตว์สู่คน เสียชีวิต

เมื่อวันที่ 23 พ.ย. 2568 พญ.จุไร วงศ์สวัสดิ์ นายแพทย์ทรงคุณวุฒิ โฆษกกรมควบคุมโรค กล่าวถึงกรณี สหรัฐอเมริกามีรายงาน โรคไข้หวัดนกสายพันธุ์ H5N5 รายแรกของโลก ว่า ไข้หวัดนกสายพันธุ์ H5N5 ปกติจะเป็นโรค ที่ติดจากสัตว์สู่สัตว์ ไม่ใช่โรคติดต่อจากสัตว์สู่คน กรณีดังกล่าวถือเป็นการติดเชื้อไข้หวัดนก สายพันธุ์ H5N5 จากสัตว์สู่คนและเสียชีวิตรายแรกของโลก

ทางศูนย์ควบคุมโรคสหรัฐ อยู่ระหว่างการสอบสวน โดยเบื้องต้นพบว่า ผู้เสียชีวิตเป็นผู้สูงอายุ มีโรคประจำตัว  ถือเป็นกลุ่มเสี่ยงที่จะเกิดการติดเชื้อและอาการรุนแรงได้ไม่ว่าจะเป็นเชื้ออะไรก็ตาม ยิ่งในรายนี้ยังมีปัจจัยเสี่ยงจากการเลี้ยงสัตว์ปีกไว้หลังบ้าน อย่างไรก็ตาม ทางศูนย์ควบคุมโรคสหรัฐก็ได้มีการตรวจติดตามผู้สัมผัสใกล้ชิดยังไม่พบว่ามีใครติดเชื้อแต่อย่างใด

“การเจอในคนถือเป็นรายงานครั้งแรกของโลก ที่ไข้หวัดนกสายพันธุ์ H5N5 มีการแพร่เชื้อเข้าสู่มนุษย์ ส่วนการแพร่จากคนสู่คนจึงแทบจะไม่ปรากฏหลักฐาน เช่นเดียวกับไข้หวัดนกสายพันธุ์ H5N1 แต่กรณีที่มีการข้ามมาติดในมนุษย์ อาจจะแปลว่าได้ว่าเชื้อไวรัสมีการปรับตัว”พญ.จุไรกล่าว 

สำหรับการติดเชื้อจากสัตว์สู่สัตว์ที่ผ่านมามีการรายงานที่แคนาดาในกลุ่มสัตว์ปีก และแมวน้ำ ที่ประเทศอังกฤษแต่ไม่เคยมีรายงานพบในคนมาก่อน ดังนั้น เคสนี้อาจจะบอกได้ว่าเชื้อไข้หวัดนกในสัตว์ปีกสามารถข้ามมาติดสู่คนได้ หากไปสัมผัสกับสัตว์ปีกป่วยโดยไม่มีการป้องกัน

ทั้งนี้ ไข้หวัดนก สายพันธุ์ H5N5  กับ สายพันธุ์ H5N1 แตกต่างกันตรงที่โปรตีน N ซึ่งมีหลายสายพันธุ์ แต่ในแง่ของการระบาด ป้องกัน และรักษา ทั้งสองสายพันธุ์เหมือนกัน  ส่วนความรุนแรงในการก่อโรคในคน ก็ต้องบอกว่าไข้หวัดนกสายพันธุ์ H5N5 ยังมีข้อมูลทางคลินิกค่อนข้างน้อย เพราะยังไม่เคยมีรายงานในคนมาก่อน

ฉะนั้น เคสนี้เป็นเคสแรกของโลกและเป็นคนที่มีความเสี่ยง คือเป็นผู้สูงอายุและเป็นผู้มีโรคประจำตัว จึงบอกได้ยากว่าหากไข้หวัดนกสายพันธุ์ H5N5 มีการติดเชื้อในคนทั่วไปหรือติดเชื้อในเด็กจะทำให้ความรุนแรงของโรคเป็นอย่างไรบ้าง ต้องมีการติดตามอย่างใกล้ชิด

ขณะที่สายพันธุ์ H5N1 ยังมีสายพันธุ์ย่อยลงไปอีกโดยเฉพาะตัวที่ระบาดที่สหรัฐอเมริกา โดยเฉพาะเมื่อปีที่ผ่านมา ส่วนใหญ่จะติดต่อมาจากสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ในฟาร์มปศุสัตว์ อาการไม่รุนแรง ยกเว้น 1 รายที่เสียชีวิตซึ่งก็เป็นผู้สูงอายุ และมีโรคประจำตัวเช่นกัน

รวมถึงสายพันธุ์ย่อยในกัมพูชา ค่อนข้างรุนแรงกว่าสายพันธุ์ย่อยที่เจอในสหรัฐอเมริกา ล่าสุดสายพันธุ์ที่ระบาดในกัมพูชามีเด็กเสียชีวิตเพิ่ม ที่กรุงพนมเปญโดยเป็นผู้มีปัจจัยเสี่ยง สัมผัสกับสัตว์ปีกที่ป่วยตาย  ขอย้ำว่า ไข้หวัดนกไม่ว่าจะเป็นสายพันธุ์ใดก็ตามจะทำอันตรายกับกลุ่มเสี่ยง ผู้สูงอายุหรือมีโรคประจำตัว

พญ.จุไร กล่าวอีกว่า ในส่วนของประเทศไทยยังไม่มีรายงานผู้ป่วยติดเชื้อแต่อย่างใด ซึ่งคำแนะนำคือในช่วงปลายปีซึ่งเป็นช่วงที่พบไข้หวัดนกหรือโรคติดต่อระบบทางเดินหายใจ เพราะสภาพอากาศเย็น ช่วงนี้จึงต้องระมัดระวังเรื่องสัตว์ปีก นกป่า หรือฟาร์มนก โดยเฉพาะฟาร์มเปิด กลุ่มผู้เลี้ยงคือกลุ่มเสี่ยง อาจต้องเพิ่มความระมัดระวัง

หากพบสัตว์ป่วยตาย ต้องรีบรายงานปศุสัตว์ในพื้นที่ หากมีการสัมผัสสัตว์ปีกหรือแม้กระทั่งสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ต้องสวมอุปกรณ์ป้องกัน ทั้งหน้ากากอนามัยและถุงมือ หรือสวมชุดกาวน์ป้องกันเมื่อต้องสัมผัสซากสัตว์ปีก ล้างมือ หากมีไข้ไอน้ำมูกในช่วง 2 อาทิตย์หลังไปสัมผัส ต้องแจ้งประวัตินี้กับแพทย์ที่ทำการรักษาด้วย

นอกจากนี้ การฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ในคน นอกจากป้องกันการป่วยไข้หวัดใหญ่แล้วสิ่งหนึ่งหากพบไข้หวัดนก วัคซีนนี้ก็จะช่วยป้องกัน เพราะบางครั้งถ้าไวรัส 2 ตัวนี้มาเจอกันอาจจะทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนสารพันธุกรรมและกลายเป็นไข้หวัดนกปรับตัว ที่สามารถแพร่สู่คนได้ง่ายขึ้น