‘ผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชน’ โตเท่าตัว ส่งออก 'จิ้งหรีด -ผำ-ข้าวเกรียบ' ดาวเด่น 

สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ดำเนินการเชิงรุกขับเคลื่อนผลิตภัณฑ์สุขภาพไทยสู่ตลาดโลก ภายใต้แนวคิด "From Local to Global" มีเป้าหมายเพื่อ "นำผลิตภัณฑ์สุขภาพของไทยออกไปสู่ตลาดโลก" และต่อยอดการพัฒนา สร้างความเชื่อมั่น สร้างตลาดต่างประเทศโดยเฉพาะอย่างยิ่ง “ผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชน” ซึ่งมีทิศทางการเติบโต
จากปี 2566  อย. ร่วมกับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด(สสจ.) ดำเนินการส่งเสริมและอนุญาตผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชน จำนวน  1,151 รายการ เป็นอาหาร 968 รายการ

สมุนไพร 14 รายการ เครื่องสำอาง 161 รายการ วัตถุอันตราย 8 รายการ  มีมูลค่าราว 1,163 ล้านบาท ขณะที่ในปี  2568 เพิ่มขึ้นเท่าตัว เป็น 2,342 รายการ ประกอบด้วยผลิตภัณฑ์อาหาร 1,926 รายการ เครื่องสำอาง 351 รายการ ผลิตภัณฑ์สมุนไพร 47 รายการ และวัตถุอันตราย 18 รายการ คิดเป็นมูลค่าทางเศรษฐกิจรวมประมาณทั้งสิ้น 2,900 ล้านบาท

 6 มาตรการ Local to Global

ภญ.สุภัทรา บุญเสริม เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา  ให้สัมภาษณ์ว่า  อย. มีนโยบายสำคัญเรื่องการส่งเสริมเศรษฐกิจสุขภาพ และการ From Local to Global หรือสินค้าสุขภาพจากไทยสู่สากล ทั้งนี้ผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนถือเป็นส่วนหนึ่งของ "Local" ที่ต้องการส่งเสริมให้ก้าวสู่ตลาดสากลให้ได้ โดยอย. จะไม่ได้เป็นเพียงผู้กำกับดูแล (Regulator) เท่านั้น แต่จะเป็น ผู้สนับสนุน (Supporter) และผู้ส่งเสริม (Promoter) ด้วย 

“อย.ร่วมกับสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด(สสจ.)ทั่วประเทศ ในการค้นหาเพื่อให้ผลิตภัณฑ์ ชุมชนได้มีโอกาสเกิดและเปิดตลาดกว้างขึ้น เพราะเพียงแค่ของมีคุณภาพอย่างเดียวไม่พอ แต่จะต้องจำหน่ายได้ โดยอย.จะเข้าไปส่งเสริมและช่วยโปรโมทสินค้าด้วย”ภญ.สุภัทรากล่าว

สำหรับมาตรการสำคัญเพื่อขับเคลื่อนผลิตภัณฑ์สุขภาพไทยให้ก้าวสู่ระดับสากล มี 6 มาตรการ  เริ่มจากการสร้างความร่วมมือกับ platform e-marketplace ได้แก่ ช้อปปี้ ลาซาด้า แกร็บ ไลน์แมน เพื่อเปิดช่องทางจำหน่ายสินค้าให้แก่ผู้ประกอบการ โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชน

รวมถึง การจัดทำ e-catalog รวบรวมผลิตภัณฑ์สุขภาพที่มีศักยภาพในการส่งออก ,การนำเสนอเรื่องราวของผลิตภัณฑ์ผ่านแนวคิด "จากดินสู่ดาว" ซึ่งเป็นการนำเสนอ journey หรือที่มาของผลิตภัณฑ์สุขภาพไทยในรูปแบบใหม่

อย. จัดมหกรรมผลิตภัณฑ์สุขภาพไทย เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้ประกอบการได้แสดงสินค้า โดยมีการจัดมหกรรม "อย. ขับเคลื่อนผลิตภัณฑ์ชุมชน เพื่อคนไทยห่างไกล NCDs" ซึ่งมีการรวบรวมผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนจากทั่วประเทศกว่า 100 บูธ เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้ซื้อทั้งในและต่างประเทศ  

นอกจากนี้ มีแผนที่จะสร้างสัญลักษณ์ "อย. ติดดาว" สำหรับผลิตภัณฑ์ที่ได้รับการประเมินว่ามีศักยภาพในการแข่งขัน และการส่งเสริมและพัฒนาผู้ประกอบการที่มีศักยภาพ โดยการดำเนินการจับคู่คู่ค้า (Matching) ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐและเอกชน รวมถึงการ จับมือกับคู่ค้าที่มีช่องทางจำหน่ายในต่างประเทศ

 “การขับเคลื่อนเหล่านี้เป็นการต่อยอดและขยายผล จากโครงการต้นแบบที่ได้ดำเนินการในเขตสุขภาพที่ 5 โดยมีการทำความตกลงร่วมกับ บริษัทดองกิ (ประเทศไทย) จำกัด เพื่อคัดเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีศักยภาพมาจ้างผลิตภายใต้แบรนด์ดองกิ และสามารถส่งออกไปยังร้านจำหน่ายในเครือดองกิทั้งในประเทศและต่างประเทศได้จริง”ภญ.สุภัทรากล่าว 

Quick Win เพิ่มอนุมัติ 500 รายการ

ทั้งนี้ แผนงานเร่งรัด (Quick Win)  เป้าหมายที่สำคัญคือการเพิ่มจำนวน ผลิตภัณฑ์สุขภาพเป้าหมาย โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์ชุมชนให้ได้รับการอนุมัติ อนุญาต เพิ่มเติมอย่างน้อย 500 รายการทั่วประเทศ ซึ่งการดำเนินงานทั้งหมดนี้เป็นไปตามวิสัยทัศน์ของ อย. ที่ต้องการสร้างผู้บริโภคปลอดภัย ผู้ประกอบการพัฒนาไกล ระบบคุ้มครองสุขภาพไทยยั่งยืน  

ผลิตภัณฑ์อาหารแชมเปี้ยน

ขณะที่ ดร.สุชาติ จองประเสริฐ ผู้ทรงคุณวุฒิ อย. กล่าวว่า ในรอบ 3 ปีที่ผ่านมา ได้มีการช่วยให้เกิดการขึ้นทะเบียนผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเริ่มต้นจากประมาณ 970 กว่ารายการในรอบแรก และล่าสุดมีประมาณ 2,300 กว่ารายการ มูลค่าทางเศรษฐกิจอยู่ที่เกือบ 3,000 ล้านบาท

ซึ่งเป็นการสะท้อนภาวะปกติของการวางขายหน้าร้านในปัจจุบัน ทั้งนี้ ประมาณ 80 %  ของผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนที่ได้รับการอนุญาตเป็น ผลิตภัณฑ์อาหาร เนื่องจากมีความหลากหลายสูงมาก นอกจากนี้ ต่างประเทศยังสนใจผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวกับสมุนไพรและเครื่องสำอางด้วย

สำหรับอาหารที่ได้รับความสนใจสูงจากต่างประเทศและมีศักยภาพในการส่งออก คือ อาหารที่เป็นลักษณะของ "อาหารอนาคต" (Future Food) เช่น จิ้งหรีด ผำ รวมถึงผลิตภัณฑ์ที่ประเทศไทยมีความเก่งเฉพาะทาง อาทิ ข้าวเกรียบปลา และผลิตภัณฑ์แปรรูปจากขิง ซึ่งผลิตภัณฑ์เหล่านี้ได้รับความสนใจและมีการนำไปจำหน่ายยังต่างประเทศอย่างต่อเนื่อง ทั้งในสิงคโปร์และญี่ปุ่น

“อาหารยังคงเป็นแชมเปี้ยนในการส่งออก นอกจากนี้บางผลิตภัณฑ์ที่สามารถไปสู่ต่างประเทศได้เร็ว เนื่องมาจากมีคนไทยในต่างประเทศเปิดร้านค้าแล้วนำเข้าสินค้าเหล่านี้ไปจำหน่ายด้วย”ภก.ดร.สุชาติกล่าว

 เป้าเพิ่มปริมาณผลิตภัณฑ์ 10%

ภก.ดร.สุชาติ กล่าวด้วยว่า  อย.มีเป้าหมายที่จะพัฒนาโดยการเพิ่มลักษณะความเป็นนวัตกรรมและความสร้างสรรค์ให้กับผลิตภัณฑ์ชุมชนมากขึ้น รวมถึงการเปิดตลาด (marketplace) และการส่งเสริมไปยังต่างประเทศ การขับเคลื่อนนี้เป็นการขับเคลื่อนจากฐานราก ซึ่งจะนำมาซึ่งความมั่นคงในระยะยาว

ปีนี้ตั้งเป้าหมายที่จะเพิ่มปริมาณผลิตภัณฑ์ลงไปอีกประมาณ 10% จากที่ทำได้ในปีก่อน คาดว่าจะมีผลิตภัณฑ์ประมาณ 2,600 กว่ารายการ และเชื่อมั่นว่าจะสามารถขับเคลื่อนมูลค่าทางเศรษฐกิจได้มากกว่า 3,000 ล้านบาท เนื่องจากเน้นพัฒนาให้ผลิตภัณฑ์มีมูลค่าสูงมากยิ่งขึ้นและส่งเสริมไปยังตลาดต่างประเทศมากขึ้น