ระงับสินค้าผิดกม.ได้กว่า 2.4 ล้านรายการ อย.- 4 บิ๊กมาร์เก็ตเพลสสร้าง'นิเวศออนไลน์'
อย.ผนึก 4 ยักษ์ใหญ่มาร์เก็ตเพลส สร้างนิเวศออนไลน์ที่ดี ป้องกัน-ปิดกั้นสินค้าผิดกฎหมาย ระงับได้กว่า 2.4 ล้านรายการ ปิดกั้นโฆษณากว่า 1.1 ล้านคำ ปัญหาลดกว่า 50 % พร้อมลุยส่งเสริมผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนเข้าวางจำหน่าย
KEY
POINTS
- อย. ร่วมมือกับ 4 แพลตฟอร์มมาร์เก็ตเพลสชั้นนำ (Lazada, Shopee, LINE MAN, Grab) สามารถระงับสินค้าสุขภาพที่ผิดกฎหมายบนโลกออนไลน์ได้แล้วกว่า 2.4 ล้านรายการ
- มีการใช้เทคโนโลยี API เพื่อเชื่อมข้อมูลการอนุญาตผลิตภัณฑ์ และใช้ระบบ AI ช่วยตรวจจับคำโฆษณาต้องห้ามและปิดกั้นการขายสินค้าที่ผิดกฎหมาย
- มีมาตรการลงโทษร้านค้าที่กระทำผิด เช่น การปิดบัญชีกว่า 5,600 บัญชี และมีนโยบายชดเชยความเสียหายให้ผู้บริโภคที่ได้รับสินค้าปลอม
- ความร่วมมือดังกล่าวยังมุ่งส่งเสริมและขยายช่องทางการตลาดให้กับผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนของไทยสู่ตลาดออนไลน์ระดับประเทศและสากล
เมื่อวันที่ 17 พ.ย.2568 ที่อาคาร OSSC ชั้น 10 สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา มีการลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) ระหว่างสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กับ แพลตฟอร์มอี-มาร์เก็ตเพลส (E-Marketplace) ชั้นนำในประเทศไทย ลาซาด้า (LAZADA)- ช้อปปี้ (SHOPEE)- ไลน์แมน (LINE MAN)-แกร็บ (GRAB) ภายใต้แคมเปญ “อย. Connect Marketplace” เพื่อยกระดับความปลอดภัยในการเลือกซื้อสินค้าออนไลน์ของผู้บริโภค เป็นการสร้างนิเวศออนไลน์ที่ดีและขยายช่องทางการตลาดของผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนไทยสู่ตลาดอีคอมเมิร์ซระดับประเทศและสากล
นายพัฒนา พร้อมพัฒน์ รมว.สาธารณสุข กล่าวในการเป็นประธานว่า อย. Connect Marketplace มีวัตถุประสงค์เพื่อขับเคลื่อนนโยบายสำคัญของกระทรวงสาธารณสุขร่วมกับแพลตฟอร์มอี-คอมเมิร์ซ 2 ด้านหลัก คือ
1. ด้านการป้องกันการโฆษณาและการลักลอบขายผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ไม่ได้รับอนุญาตในแพลตฟอร์มดิจิทัล เพื่อความปลอดภัยของสุขภาพ คนไทยทุกมิติ
2. ด้านการส่งเสริมเศรษฐกิจสุขภาพ ขยายโอกาสทางการตลาดให้แก่ผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนที่ผลิตโดยคนไทย สะท้อนเจตนารมณ์ในการคุ้มครองผู้บริโภคให้ก้าวทันโลกวิถีใหม่ โดยนำเทคโนโลยีที่มีประสิทธิภาพมาแก้ไขปัญหาสินค้าที่ละเมิดกฎหมาย สร้างสภาพแวดล้อมที่น่าเชื่อถือและปลอดภัยในการเลือกซื้อสินค้าออนไลน์ รวมไปถึงการส่งเสริมให้ผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนของไทยสามารถขยายตลาดผ่านช่องทาง การจำหน่ายบนแพลตฟอร์มอี-มาร์เก็ตเพลส (E-Marketplace) ออกไปสู่ตลาดโลก ภายใต้แนวคิด “From Local to Global”
เมื่อถามว่าปัจจุบันพบ การกระทำผิดในการขายของออนไลน์ ผ่านแพลตฟอร์มด้วยลักษณะใดมากที่สุด นายพัฒนา กล่าวว่า ส่วนใหญ่จะเป็นการจำหน่ายสินค้าปลอม สินค้าที่ไม่ผ่านการอนุญาตโดย อย. ซึ่งความร่วมมือครั้งนี้ จะช่วยสกัดกั้นปัญหาดังกล่าวได้ ผ่านการใช้ AI คอยตรวจจับทั้งภาพ และข้อความที่ใช้ในการขายสินค้า
"จะมีการร่วมมือกันระหว่าง อย. กับแพลตฟอร์ม เพื่ออัพเดทข้อมูล โดยเฉพาะข้อความที่ใช้ในการโฆษณาขายสินค้า เพื่อป้องกันไม่ให้มีการใช้คำแทนในการขายสินค้าที่ไม่ถูกต้อง อย่างไรก็ตาม ที่ผ่านมามีการเริ่มใช้ระบบตรวจสอบไปแล้ว พบว่า ปัญหาลดลงกว่า 50% โดยเฉพาะสินค้าที่มีการโฆษณาเกินความเป็นจริง"นายพัฒนากล่าว
นพ.สมฤกษ์ จึงสมาน ปลัดกระทรวงสาธารณสุข กล่าวว่า การร่วมมือกันนี้ถือเป็นก้าวสำคัญของการยกระดับกลไกการคุ้มครองผู้บริโภคในยุคดิจิทัลระหว่างภาครัฐและเอกชน โดยร่วมกันจัดทำระบบป้องกันและลดการโฆษณาขายผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ผิดกฎหมายบนแพลตฟอร์มออนไลน์ ซึ่งจะช่วยให้ประชาชนมั่นใจได้ว่า ผลิตภัณฑ์สุขภาพที่จำหน่ายบนแพลตฟอร์มออนไลน์เป็นสินค้าที่ได้รับอนุญาตอย่างถูกต้อง เชื่อถือได้
ควบคู่ไปกับการสนับสนุนให้ผู้ประกอบการผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนไทยได้มีช่องทางการจำหน่ายที่เข้าถึงผู้บริโภคได้อย่างสะดวก รวดเร็ว และขยายโอกาสของสินค้าไทยให้เติบโตและพร้อมเป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจของประเทศให้ก้าวหน้าไปอย่างมั่นคง มั่งคั่ง
ด้านภญ.สุภัทรา บุญเสริม เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา กล่าวเพิ่มเติมว่า นอกจากการขยายช่องทางการจำหน่ายผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนบนแพลตฟอร์มอี-มาร์เก็ตเพลส (E-Marketplace) อย. ได้จัดทำเว็บไซต์รวมข้อมูลผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนทั่วประทศ พร้อมระบบส่งต่อข้อมูลไปยังแพลตฟอร์ม อี-มาร์เก็ตเพลส (E-Marketplace) ต่าง ๆ เพื่อนำไปใช้จัดหมวดหมู่สินค้าให้ง่ายต่อการค้นหามากยิ่งขึ้น รวมถึง ประสานแพลตฟอร์มจัดโปรโมชั่นส่งเสริมการขายด้วย
สำหรับการยกระดับความปลอดภัยให้ผู้บริโภคนั้น อย.ร่วมกับแพลตฟอร์มดิจิทัลจัดทำระบบรับ-ส่ง ข้อมูลการอนุญาตผลิตภัณฑ์สุขภาพด้วยส่วนต่อประสานโปรแกรม ประยุกต์ (Application Programing Interface : API) เช่น ชื่อผลิตภัณฑ์ เลข อย. สถานะของผลิตภัณฑ์ เพื่อใช้ในการจัดทำระบบป้องกัน มิให้ร้านค้าลักลอบวางขายผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ไม่ได้รับอนุญาต
และจัดส่ง บัญชีดำ (Black List) รายการสินค้าและข้อความโฆษณาผิดกฎหมายให้แก่แพลตฟอร์มดิจิทัล เพื่อนำไปใช้พัฒนาระบบปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence: AI) ให้สามารถกวาดจับและปิดกั้นการขายผลิตภัณฑ์และการโฆษณาที่ผิดกฎหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพ บรรลุเป้าหมายตามวัตถุประสงค์ของความร่วมมือ
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ความร่วมมือระหว่างอย.และ4มาร์เก็ตเพลสนั้น ได้ส่งผลให้เกิดความปลอดภัยกับผู้บริโภค โดย 1.มาตรการด้านการป้องกันการจำหน่ายผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ผิดกฎหมาย ได้มีการห้ามร้านค้าออนไลน์ขายผลิตภัณฑ์สุขภาพต้องห้าม เช่น ยา ยาเสพติด วัตถุออกฤทธิ์ ผลิตภัณฑ์หรือโฆษณาที่ไม่ได้รับอนุญาต
ซึ่งมีการตรวจสอบผลิตภัณฑ์ก่อนวางขาย ผ่านระบบ API ที่เชื่อมข้อมูลการอนุญาตของอบ.มีการใช้งานแล้วกว่า 4.9 ล้านครั้ง ใช้AI ตรวจจับคำต้องห้ามและปิดกั้นโดยแพลตฟอร์มรวม 1.145 ล้านคำ และมีช่องทางให้อย.แจ้งระงับการโฆษณาและปิดกั้นการขายที่ผิดกฎหมาย ซึ่งแพลตฟอร์มนำลงหลังได้รับแจ้งเฉลี่ยภายใน 1-2 วัน ปิดกั้นแล้วกว่า 78,686 URL
2.มาตรการลงโทษร้านค้าเมื่อทำผิดกฎและชดเชยให้ผู้บริโภค มีการระงับสินค้าผิดกฎหมายรวมกว่า 2.4 ล้านรายการ ปิดบัญชี/ร้านค้าที่ละเมิดกว่า 5,600 บัญชี ,ตัดคะแนนร้านค้ากว่า 12,600 ร้าน ซึ่งจะมีผลต่อการมองเห็นสินค้าและการเข้าร่วมแคมเปญ ,มีนโยบายรับคืนสินค้าและคืนเงินชดเชยให้ผู้ซื้อ และจูงใจให้ผู้ซื้อแจ้งข้อมูลสินค้าปลอม เช่น LAZADA คืนเงินชดเชยให้ 2 เท่าหากผู้ซื้อได้รับสินค้าปลอม
และ3.มาตรการด้านการส่งเสริมผู้ประกอบการ ทั้ง 4 แพลตฟอร์มจัดตั้ง University/Knoeledge Center ให้ความรู้ผู้ขายเพื่อปฏิบัติถูกต้องตามกฎหมาย รวมถึง ส่งเสริมผลิตภัณฑ์สุขภาพชุมชนของไทยสู่ตลาดออนไลน์