'อภัยภูเบศร' เจาะตลาดญี่ปุ่น-รัสเซีย เผยผลิตภัณฑ์สมุนไพรตัวฮิต

ภญ.ผกากรอง ขวัญข้าว  ผู้ช่วยผู้อำนวยการด้านการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก รพ.เจ้าพระยาอภัยภูเบศร ให้สัมภาษณ์ระหว่างการร่วมจัดนิทรรศการชั่วคราว บริเวณไทยแลนด์ พาวิลเลียน ในงานเอ็กซ์โป 2025 โอซากา ประเทศญี่ปุ่นว่า ยอดขายส่วนใหญ่ของผลิตภัณฑ์สมุนไพรอภัยภูเบศรมาจากตลาดภายในประเทศเป็นหลัก

โดยคิดเป็นสัดส่วนสูงถึง 90%ของยอดขายรวมทั้งหมด ผลิตภัณฑ์ที่มียอดขายโดดเด่นที่สุด คือ กลุ่มยา โดยมียาน้ำแก้ไอมะข้ามป้อมเป็นผลิตภัณฑ์ที่ขายดีที่สุดนอกจากนี้ ยาอื่นๆ เช่น ยาฟ้าทะลายโจร และสเปรย์บางชนิด เช่น มัสคูล สเปรย์ ก็มียอดขายเพิ่มขึ้นเช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19

ทั้งนี้ ช่วงก่อนหน้าการระบาดของโควิด-19 ผลิตภัณฑ์กลุ่มเครื่องสำอางเคยเป็นกลุ่มสินค้าที่มียอดขายนำ แต่เมื่อสถานการณ์โควิด-19 ได้ส่งผลให้โครงสร้างสัดส่วนยอดขายเปลี่ยนไปอย่างชัดเจน โดยยอดขายผลิตภัณฑ์กลุ่มยามีการเติบโตและแซงหน้าเครื่องสำอางหลายรายการ

“ในช่วงโควิด ตลาดมียอดขายเติบโตสูงเป็นตัวเลขสองหลัก แต่หลังจากสถานการณ์คลี่คลาย ตลาดเริ่มซบเซาลง ทำให้การเติบโตโดยรวมของยอดขายในปีที่ผ่านมาค่อนข้างจำกัด อยู่ที่ประมาณ  2-3% เท่านั้น และปีนี้ก็ยังคงได้รับผลกระทบจากภาวะตลาดที่ซบเซาเช่นกัน”ภญ.ผกากรองกล่าว

ข้อจำกัดยากขยายตลาดต่างประเทศ

ในส่วนของตลาดต่างประเทศ  ยอดขายยังคงมีสัดส่วนไม่มากนัก และมีแนวโน้มลดลงเล็กน้อยในปีที่ผ่านมา เมื่อเทียบกับปี 2023  ความท้าทายหลักที่สำคัญในการขยายตลาดต่างประเทศ คือข้อจำกัดด้านกฎระเบียบและการขึ้นทะเบียนสินค้าที่แตกต่างกันอย่างมากในแต่ละประเทศ ปัญหานี้ทำให้ แม้จะมีผู้ประกอบการต่างชาติจำนวนมากให้ความสนใจและติดต่อเข้ามาขอจำหน่ายสินค้าของอภัยภูเบศร เช่น จากประเทศจีน หรือเกาหลี

แต่ก็ไม่สามารถนำสินค้าเข้าไปจำหน่ายได้โดยง่าย เนื่องจากส่วนประกอบบางอย่างในผลิตภัณฑ์ อาจมีปริมาณเกินกว่าที่ประเทศนั้นๆ กำหนด หรือข้อกำหนดในการขึ้นทะเบียนแตกต่างกันโดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มเครื่องสำอาง ซึ่งเป็นกลุ่มที่โดยปกติแล้วส่งออกได้ง่ายที่สุด กลับต้องมีการปรับสูตรเฉพาะใหม่ ให้ตรงกับข้อกำหนดของแต่ละประเทศ ยกเว้นภายในกลุ่มประเทศอาเซียนด้วยกันเอง ทว่า ในกลุ่มประเทศอาเซียนเอง การส่งออกสินค้าสมุนไพรก็ยังคงเป็นไปได้ยาก เนื่องจากประเทศอื่นในอาเซียน ก็มีผลิตภัณฑ์สมุนไพรเช่นกัน

อภัยภูเบศร เจแปน สูตรเฉพาะเพื่อตลาดญี่ปุ่น

อย่างไรก็ตาม อภัยภูเบศรยังสามารถเจาะตลาดต่างประเทศได้ โดยมีตลาดที่น่าสนใจและมีการดำเนินงานอยู่แล้ว ได้แก่

ประเทศญี่ปุ่น มีผู้ประกอบการชาวญี่ปุ่นเป็นตัวแทนจำหน่ายสินค้าของอภัยภูเบศรอย่างถูกต้องตามกฎหมายมาเป็นเวลาเกือบ 10 ปีแล้ว  ตัวแทนจำหน่ายรายนี้ เริ่มต้นจากการนำเข้าผลิตภัณฑ์ชา และได้ขยายการนำเข้าสู่กลุ่มเครื่องสำอาง ปัจจุบันสินค้าหลักที่จำหน่ายในญี่ปุ่นมี 2 กลุ่มใหญ่ คือ ชา และเครื่องสำอาง โดยผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางบางรายการ เช่น แชมพูและสบู่ เป็นสูตรเฉพาะที่พัฒนาขึ้นสำหรับตลาดญี่ปุ่นโดยเฉพาะ ซึ่งใช้สูตรแตกต่างจากของไทย

ตัวแทนจำหน่ายในญี่ปุ่นมีร้านค้าอยู่ที่โตเกียวและช่องทางจำหน่ายออนไลน์ นอกจากนี้ ยังมีการขยายธุรกิจโดยนำผลิตภัณฑ์ เช่น น้ำมันนวดและชา ไปใช้ในสปา และมีแผนที่จะเปิดคาเฟ่เพิ่มเติม โดยใช้แนวคิดคล้ายกับอภัยภูเบศรคาเฟ่ในไทย เพื่อสร้างการรับรู้และดึงดูดลูกค้า ซึ่งกลุ่มลูกค้าเป้าหมายในญี่ปุ่นในระยะแรก คือ กลุ่มชาวญี่ปุ่นที่เคยมีประสบการณ์ในประเทศไทย เช่น เคยเดินทางมาท่องเที่ยวหรือทำงาน รวมถึงกลุ่มผู้ที่รักสินค้าออร์แกนิกและใส่ใจสุขภาพ

“วัฒนธรรมญี่ปุ่นค่อนข้างเปิดรับและยอมรับการใช้สมุนไพรได้ดี และมีความผูกพันกับวัฒนธรรมไทย ซึ่งอภัยภูเบศรอนุญาตให้ตัวแทนจำหน่ายในญี่ปุ่น สามารถออกแบบบรรจุภัณฑ์หรือแบรนด์เองได้ เพื่อให้หน้าตาแตกต่างจากแบรนด์อภัยภูเบศรในไทย แต่ยังคงบอกเล่าเรื่องราวและความเป็นสมุนไพรไทยได้”ภญ.ผกากรองกล่าว

รัสเซียต้องการสมุนไพรรูปลักษณ์เป็นไทย

ประเทศรัสเซีย  ตลาดรัสเซียมีความต้องการสินค้าที่แตกต่างจากญี่ปุ่น โดยชาวรัสเซียต้องการสินค้าที่ยังคงมีรูปลักษณ์แบบไทย แต่มีฉลากภาษาท้องถิ่นอธิบาย  เพราะมีความต้องการให้มั่นใจว่าเป็นสินค้าจากประเทศไทย  ซึ้งผลิตภัณฑ์ที่ขายดีในตลาดรัสเซีย ได้แก่ ยาสีฟัน ครีมพญายอสำหรับโรคผิวหนัง และครีมบัวบกสำหรับลดรอยแผลเป็น ลูกค้าในรัสเซียมีทั้งชาวรัสเซียที่เคยเดินทางมาเที่ยวประเทศไทย และผู้ประกอบการชาวรัสเซียที่นำสินค้าไปจำหน่ายต่อในรัสเซีย

แผนการขยายตลาดต่างประเทศ

สำหรับนโยบายการส่งออกและการดำเนินงานในตลาดต่างประเทศโดยรวม ภญ.ผกากรอง กล่าวว่า อภัยภูเบศรไม่ได้มีนโยบายรับจ้างผลิต (OEM) ให้กับแบรนด์อื่น แต่จะเน้นที่การทำตลาดภายใต้แบรนด์ของตนเอง โดยอนุญาตให้ผู้ประกอบการต่างประเทศที่นำสินค้าไปจำหน่าย สามารถออกแบบบรรจุภัณฑ์ หรือสร้างแบรนด์ของตนเองได้ เพื่อคงอัตลักษณ์และความเป็นแบรนด์สมุนไพรไทย และให้ผู้ประกอบการต่างชาติสามารถนำเรื่องราว (story) ของสมุนไพรไทยไปเล่าต่อได้ ซึ่งเป็นจุดแข็งของผลิตภัณฑ์ที่ใช้วัตถุดิบจากเกษตรอินทรีย์

แม้ที่ผ่านมาการขยายตลาดต่างประเทศส่วนใหญ่ จะเป็นการที่ผู้ประกอบการต่างชาติเห็นสินค้าแล้วติดต่อเข้ามา แต่ในปีนี้ อภัยภูเบศรได้เริ่มมีแผนที่จะดำเนินการเชิงรุกมากขึ้น โดยจะเริ่มออกไปค้นหาและพบปะกับผู้ประกอบการต่างชาติที่สนใจนำสินค้าไปจำหน่ายด้วยตนเอง อย่างไรก็ตาม การระบุตลาดเป้าหมายที่ชัดเจนยังคงเป็นเรื่องที่ต้องพิจารณาและศึกษาต่อไป เนื่องจากปัญหาด้านกฎระเบียบยังคงเป็นอุปสรรคสำคัญที่ต้องใช้เวลาในการทำความเข้าใจและดำเนินการ

อภัยภูเบศรยังคงพึ่งพิงยอดขายจากตลาดภายในประเทศเป็นหลัก โดยมีกลุ่มผลิตภัณฑ์ยาเป็นตัวขับเคลื่อนสำคัญ ในขณะที่ตลาดต่างประเทศยังคงเป็นความท้าทาย ที่ต้องใช้ความพยายามในการฝ่าฟันอุปสรรคด้านกฎระเบียบที่ซับซ้อน ซึ่งเป็นปัจจัยหลักที่ฉุดรั้งการขยายตลาด แม้จะมีความสนใจจากผู้ประกอบการต่างชาติจำนวนมาก แต่ก็จะขยายการรับรู้และช่องทางจำหน่ายในตลาดต่างประเทศต่อไปในระยะยาว