ญี่ปุ่น 'พาวิลเลียน' มีชีวิตที่กินขยะ No.1 เอ็กซ์โป 2025 โอซากา

เอ็กซ์โป 2025 จัดขึ้นที่เกาะยูเมะชิมะ เมืองโอซากา ภูมิภาคคันไซ ประเทศญี่ปุ่น  Expo 2025 Osaka, Kansai, Japan จัดขึ้นระหว่างวันที่ 13 เม.ย.- 13 ต.ค. 2568 ภายใต้แนวคิด "Designing Future Society for Our Lives การออกแบบสังคมแห่งอนาคตเพื่อชีวิตที่ดี" ซึ่ง 158 ประเทศที่เข้าร่วมต่างนำความโดดเด่นของประเทศตามแนวคิดหลักของเอ็กซ์โปมาจัดแสดงผ่านพาวิลเลียน  

จากที่มีโอกาสเข้าเยี่ยมชมพาวิลเลียน 5 มหาอำนาจโลก ทั้งญี่ปุ่น(เจ้าภาพ) จีน  สหรัฐอเมริกา  ฝรั่งเศส และซาอุดิอาระเบีย (เจ้าภาพครั้งหน้า) ขอยกให้ “ญี่ปุ่นพาวิลเลียน”เป็นนัมเบอร์ 1

ญี่ปุ่นมองทุกอย่างเป็น “วัฎจักร”

พาวิลเลียนญี่ปุ่น ชูแนวคิด "ระหว่างชีวิต" เน้นวัฎจักรและความยั่งยืน พร้อมสถาปัตยกรรมไม้รีไซเคิลและระบบ "กินขยะ"

แนวคิดหลักคือ "ระหว่างชีวิต" (Between Lives) และคำสำคัญคือ "JUNKAN" หมายถึง "วงจร" แนวคิดนี้มองว่าเมื่อสิ่งต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นสัตว์ พืช สิ่งของ หรือแม้แต่สังคม ใกล้จะหมดบทบาทในหน้าที่ของมัน ส่วนหนึ่งจะถูกส่งต่อไป เปลี่ยนแปลง และรับบทบาทใหม่ ทุกคนมีชีวิตอยู่ผ่านการเชื่อมโยงเหล่านี้ โลกนี้ประกอบขึ้นจากวงจรเล็กๆ นับไม่ถ้วน

สถาปัตยกรรมของพาวิลเลี่ยนญี่ปุ่นมีโครงสร้างแบบวงกลม สะท้อนถึงวงจรชีวิต วงกลมขนาดใหญ่ที่สร้างจากแผ่นไม้จำนวนมาก ส่วนใหญ่เป็นไม้ CLT (Cross-Laminated Timber) ซึ่งได้รับการออกแบบให้สามารถถอดประกอบได้ง่ายเพื่อนำกลับไปใช้ซ้ำในอาคารต่างๆ ทั่วประเทศญี่ปุ่นหลังจบงาน Expo

 

ภายในจึงแบ่งการนำเสนอเป็น  3 ส่วน คือ พืช(Plant)  ฟาร์ม(Farm) และ โรงงาน (Factory) เป็นการแสดงให้เห็นถึงวัฎจักรหรือ "การหมุนเวียน" (Circulation) ของสิ่งต่างๆมีการเชื่อมร้อยกัน ไม่มีจุดเริ่มต้นและไม่มีจุดสิ้นสุด

รูปแบบการนำเสนอ มีการใช้เทคนิคที่ทำให้ตื่นตาตื่นใจ ผสมผสานทั้งเทคโนโลยีที่นำมาใช้  อย่างเช่น ภาพเคลื่อนไหวแสดงให้เห็นพืชที่งอกงาม กลายเป็นต้นไม้ ไม้ถูกเปลี่ยนเป็นเก้าอี้ เก้าอี้หักและสลายกลายเป็นดิน เป็นวัฎจักร ประหนึ่งว่า ภายในพาวิลเลียนมีการเคลื่อนไหว เติบโตอยู่ตลอดเวลา 

แม้แต่การนำเสนอง่ายๆ อย่างการจัดแสดงสิ่งของธรรมดาๆ แต่ “ชิ้นงาน”ที่นำมาบอกเล่า กลับสร้างความน่าสนใจได้ อาทิ การจัดแสดงลูกฟุตบอลที่แกะประกอบได้และใช้งานได้จริง ซึ่งได้แนวคิดมาจาก “การสร้างอ่างน้ำไม้แบบโบราณของญี่ปุ่น” หรือ การบอกเล่าเรื่องราว ผ่าน 1 หน้าหนังสือการ์ตูนโดราเอมอน  หรือ “การ์ตูนคิตตี้สีเขียว” ในรูปแบบต่างๆ เช่น คิตตี้สาหร่ายทะเล  คิดตี้วากาเมะ และคิตตี้บาซิลลาเรีย เป็นต้น

อีกจุดเด่นเฉพาะของญี่ปุ่นพาวิลเลียน อยู่ตรงที่ด้านนอกที่เป็นการ  “สร้างโรงกำจัดขยะขนาดเล็ก” จุลินทรีย์จะย่อยสลายขยะที่เกิดขึ้นภายในบริเวณงาน Expo เปลี่ยนเป็นก๊าซชีวภาพ  นำพลังงานจากโรงงานก๊าซชีวภาพของตัวเองมาใช้ภายในพาวิลเลียน

จีนเชื่อมโยงอดีตสู่สมัยใหม่ 

พาวิลเลียนจีน แนวคิดหลัก "สร้างประชาคมชีวิตเพื่อมนุษย์และธรรมชาติ (Building a Community of Life For Man And Nature) ตัวสถาปัตยกรรม การออกแบบได้รับแรงบันดาลใจจาก แผ่นไม้ไผ่ (bamboo slips) ซึ่งเป็นวัสดุและรูปแบบการบันทึกที่สำคัญในประวัติศาสตร์จีน และมีรูปทรงโดยรวมคล้ายม้วนไม้ไผ่พู่กันจีนแบบดั้งเดิมที่คลี่ออก สื่อถึงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมจีนได้อย่างชัดเจน

ส่วนเนื้อหา เน้นย้ำถึง ปรัชญาจีนที่ว่า “มนุษย์ต้องเคารพธรรมชาติ ทำตามวิถีของธรรมชาติ และอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างกลมกลืน”

ภายในพาวิลเลียน นำเสนอเนื้อหาที่เชื่อมโยงจีนยุคโบราณมาสู่จีนยุคสมัยใหม่ ผ่านเทคโนโลยีการนำเสนอที่มีลูกเล่นสร้างความตื่นเต้น  ส่วนแรกที่จัดแสดง “วัตถุโบราณ”ของจีน มีการจัดแสดงภาพในจอทัชสกรีน เมื่อต้องการรู้เกี่ยวกับของชิ้นไหน สามารถแต่สัมผัสแล้วของชั้นนั้นจะโดดเด่นออกมาก สามารถทัชสกรีนหมุนชมได้รอบตัววัตถุ  หรือ การให้คนเข้าไปทดลองอยู่ในพื้นที่แล้วเสมือนว่าอยู่ใน “เรือดำน้ำ” กำลังดำดิ่งลงสู่ใต้มหาสมุทร  เป็นต้น

อเมริกา โดดเด่นที่ทยานสู่อวกาศ

ขณะที่พาวิลเลียนอเมริกา ภายใต้แนวคิด  "จินตนาการสิ่งที่เราสร้างสรรค์ร่วมกันได้ (Imagine What We Can Create Together)" เนื้อหชูาความเป็นผู้นำของสหรัฐอเมริกา ในหลากหลายเรื่อง ได้แก่ เทคโนโลยี การสำรวจอวกาศ การศึกษา วัฒนธรรม และการเป็นผู้ประกอบการส่วนรูปแบบการนำเสนอไม่ได้มีความโดดเด่นมากนัก เป็นนิทรรศการแบบ immersive

การออกแบบและเนื้อหาทั้งหมดของพาวิลเลี่ยนสหรัฐฯ มุ่งหวังที่จะนำเสนอวิสัยทัศน์แห่งอนาคตที่ขับเคลื่อนด้วยนวัตกรรมและความร่วมมือ โดยแสดงศักยภาพและความก้าวหน้าของสหรัฐอเมริกา
ส่วนที่สร้างความตื่นเต้นให้กับการเข้าชมมากที่สุด อยู่ในโซนเกือบสุดท้าย ที่ประหนึ่งให้คนเข้าไปอยู่ใน “ยานอวกาศ” ที่กำลัง เทคออฟสู่อวกาศ” และเยี่ยมชมพื้นที่ต่างๆในอวกาศ

ฝรั่งเศสเน้นการจัดวางงานอาร์ต

พาวิลเลียนฝรั่งเศส มาในแนวคิด “บทเพลงสรรเสริญความรัก” นำเสนอภาพอนาคตใหม่ ซึ่งนำทางด้วยความรักในรูปแบบต่างๆ เช่น “การรักตัวเอง” “การรักผู้อื่น” และ“การรักธรรมชาติ”

เนื้อหาการจัดแสดงไม่ได้โดดเด่น ส่วนรูปแบบการนำเสนอนั้น ไม่ได้มีเทคโนโลยีที่เน้นความว้าว มากมาย แต่น่าสนใจในมุมของ “การจัดวางองค์ประกอบ” เสมือนกำลังจัดแสดงงานอาร์ต ซึ่งภายในพาวิลเลียนมี 1 ห้องที่โชว์ทั้งผนังเป็นกระเป๋าหลุยส์ วิตตอง และอีกห้องผนังจัดแสดงเสื้อผ้าคริสเตียน ดิออร์

ซาอุดิอาระเบีย เจ้าภาพครั้งต่อไป

ปิดท้ายที่ ซาอุดิอาระเบีย พาวิลเลียน ซึ่งจะเป็นเจ้าภาพจัดเอ็กซ์โปในครั้งต่อไป รวบรวมประเพณีของประเทศ แสดงให้เห็นถึงวัฒนธรรมโบราณที่มุ่งมั่นสู่ความเป็นไปได้ใหม่ๆ เพื่ออนาคตที่ร่วมกัน

การออกแบบทางสถาปัตยรรม ได้รับแรงบันดาลใจจากโครงสร้างเมืองแบบดั้งเดิมของซาอุดีอาระเบีย ขณะเดียวกันก็สร้างอาคารที่ยั่งยืน ซึ่งแสดงถึงความมุ่งมั่นเพื่อโลกที่ดีกว่า

เนื้อหาเน้นสะท้อนการทำความรู้จักเมืองต่างๆ ทั่วประเทศสะท้อนสะท้อนประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และมรดกของประเทศที่หยั่งรากลึก  ไปจนถึงการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่และแผนงานในการสร้างอนาคตที่ยั่งยืนยิ่งขึ้น เช่น การสร้างปะการัง การพิมพ์ 3 มิติ (3D printing)