ไทยแลนด์ พาวิลเลียน เอ็กซ์โป 2025 แจงเหตุใช้วิธี  ‘เฉพาะเจาะจง’

เมื่อวันที่ 21 เม.ย.2568 ที่กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ มีการแถลงข่าว ชี้แจงประเด็นการจัดทำอาคารนิทรรศการไทย หรือไทยแลนด์พาวิลเลียน (Thailand Pavilion) ในงาน Expo 2025 Osaka Kansai ณ นครโอซากา ประเทศญี่ปุ่น  
นพ.กรกฤช ลิ้มสมมุติ รองอธิบดีกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ(สบส.)  กล่าวว่า  โจทย์ของการจัดงานเอ็กซ์โป 2025 คือ การออกแบบในอนาคตเพื่อชีวิตที่ดีร่วมกัน โดยประเทศไทยจะอยู่ในโซนที่เรียกว่า Connecting lives มุ่งเน้นการสร้างสังคมให้เชื่อมโยงอย่างยั่งยืน เสริมสร้างความเข้าใจ และความแตกต่างทางวัฒนธรรม และเคารพในความหลากหลาย

ซึ่งไทยแลนด์พาวิลเลียนตอบโจทย์ในเรื่องการนำเสนอการสร้างสรรค์ชีวิต ความสุขที่ยิ่งใหญ่ ในฐานะศูนย์กลางสุขภาพโลก เชื่อมโยงซอฟต์พาวเวอร์วัฒนธรรมไทยเข้ากับความก้าวหน้าทางการแพทย์  ด้านสุขภาพ และเวลเนส ต้องการสื่อศักยภาพที่โดดเด่นของไทยทั้งการเอาใจใส่ และการแพทย์แผนไทยในเวทีระดับโลก

ไทม์ไลน์การจัดซื้อจัดจ้าง

นพ.กรกฤช กล่าวอีกว่า ส่วนประเด็นเรื่องการจัดซื้อจัดจ้าง  เมื่อวันที่ 20 ธ.ค.2565 ครม.ได้มีมติเห็นชอบของบประมาณ และแผนดำเนินงาน
วันที่ 14 มี.ค.2566 ครม.อนุมัติงบประมาณ 867.881 ล้านบาท และมอบหมายให้กรม สบส.
วันที่ 27 เม.ย.2566 ในการจัดซื้อจัดจ้างครั้งแรกมีการกำหนดราคากลาง 867.88 ล้านบาท โดยใช้วิธีการคัดเลือก เนื่องจากต้องการให้บริษัทที่มีศักยภาพเข้ามาแข่งขันในการดำเนินการ
วันที่ 6 พ.ค.2566  ปรากฏว่าผลการคัดเลือกเอกสารไม่ครบถ้วนทั้ง 3 บริษัทที่ยื่นเข้ามา ในส่วนของเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการแสดงผลงานในส่วนของอินเตอร์เนชันแนล จึงทำการยกเลิก

วันที่ 18 พ.ค.2566 กำหนดราคากลางใหม่ 867.88 ล้านบาท

วันที่ 4 ก.ค.2566 ประกาศผู้ชนะการเสนอราคา โดยวิธีคัดเลือกครั้งที่ 2 คือ กิจการร่วมค้าอาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ ซึ่งเป็นคนละส่วนกับบริษัท กิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ จำกัด

วันที่ 10 ก.ค.2566 บริษัท INDEX CREATIVE VILLAGE จำกัด(มหาชน) ยื่นอุทธรณ์ ทั้งนี้ กรมบัญชีกลางได้ตอบข้อวินิจฉัยมาหลังมีการยื่นอุทธรณ์ว่า สามารถให้กรม สบส.ดำเนินการจัดซื้อจัดจ้างต่อไปได้  แต่กระบวนการจัดซื้อจัดจ้าง เกินเวลายืนราคา 90 วัน ทำให้กระบวนการลงนามสัญญาไม่ได้เกิดขึ้น เพราะผู้ชนะไม่ประสงค์จะทำสัญญาเนื่องจากไม่สามารถยืนราคาได้ในระยะเวลาเกิน 90 วัน  จึงจำเป็นต้องมีการประกาศ ครั้งที่ 3

แจงเหตุเฉพาะเจาะจงบริษัท

“ช่วงนี้สิ่งที่เกิดขึ้นคือ เวลากระชั้นชิดแล้ว องค์กรที่จัดงานในประเทศญี่ปุ่นได้เร่งรัดกับประเทศไทย ว่าจะต้องมีผู้รับจ้าง และต้องแล้วเสร็จภายในวันที่ 13 เม.ย.2568 กรมจึงได้ตัดสินใจใช้วิธีการเฉพาะเจาะจงแทน”

ทั้งนี้ กระบวนการเฉพาะเจาะจงต้องมีการสืบราคา  กรมได้จัดทำหนังสือสืบราคาจากท้องตลาดไปยังผู้ประกอบการจำนวน 3 รายที่เคยยื่นประมูล เพื่อใช้ประกอบการพิจารณากำหนดราคากลาง มีผู้ประกอบการยื่นเสนอราคา จำนวน 1 ราย ซึ่งตามระเบียบสามารถดำเนินการได้ตามระเบียบพัสดุ เมื่อมีผู้ยื่นมาบริษัทเดียว จึงต้องใช้ราคาของบริษัทนั้นในการดำเนินการ
วันที่ 10 ต.ค.2566 คณะกรรมการกำหนดราคากลางได้มีการประชุม เพื่อกำหนดราคากลาง

วันที่ 17 ต.ค. 2566 ได้รับอนุมัติให้ใช้ราคากลาง เป็นจำนวนเงิน 867.877 ล้านบาท
วันที่ 20 ต.ค.2566 ประกาศให้กิจการร่วมค้าอาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบชนะการเสนอราคาโดยวิธีเฉพาะเจาะจง วงเงิน 867.800 ล้านบาท

ไม่ได้รับธุรกรรมกับบริษัทกิจการร่วมค้าฯ

 “กรม สบส.ในฐานะผู้ดูแล ไม่ได้รับธุรกรรมใดๆ จากบริษัท กิจการร่วมค้าอาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ จำกัด เลยแม้แต่เรื่องเดียว เพราะทั้งหมดจะเป็นกิจการร่วมค้าอาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ ชื่อคล้ายกันแต่เป็นคนละส่วน” นพ.กรกฤชกล่าว 

ทีมไทยแลนด์ร่วมปรับปรุง

ส่วนการปรับปรุงการจัดแสดงนั้น นพ.กรกฤช กล่าวว่า  กรมจะเรียกว่าทีมไทยแลนด์ ในการปรับเนื้อหา ซึ่งตามกำหนดการก็จะมีการปรับปรุงทุกเดือนอยู่แล้วเพราะจัดแสดงตั้งแต่ 13 เม.ย. - 13 ต.ค.2568 ก็จะมีการนำเอาความคิดเห็นทั้งทางโซเชียลมีเดีย ซึ่งมองว่าเป็นความคิดเห็นเชิงสร้างสรรค์ทั้งสิ้น นำมาพัฒนาการจัดงานให้ดีขึ้น

ทีมไทยแลนด์ ที่จะตั้งขึ้นมานี้เป็นผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้อง ทั้งการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย(ททท.) กรมประชาสัมพันธ์ กระทรวงพาณิชย์ กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา กระทรวงการต่างประเทศ ทุกคนช่วยงานกันอยู่แล้ว ส่วนภาคเอกชนจะมีการเชิญเหล่านักคิด ที่มีชื่อเสียงระดับประเทศเข้ามาให้ความคิดเห็น ซึ่งในฐานะผู้ดำเนินการหลักก็พร้อมที่จะปรับ ให้ดียิ่งขึ้นเรื่อยๆ เพื่อประโยชน์ของประเทศไทย

แจงกิจการร่วมค้าฯ ใช้ไร้ท์แมนนำ  

ขณะที่ นายอุปถัมป์ นิสิตสุขเจริญ กรรมการบริหารบริษัท ไร้ท์แมน จำกัด และกิจการร่วมค้าอาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ (RMA110)  กล่าวว่า  ที่มีข้อสงสัยว่าบริษัท กิจการร่วมค้าอาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ จำกัด เพิ่งเปิดดำเนินการเมื่อได้งานก็ปิดบริษัทไปนั้น  เนื่องจากงานนี้เป็นการดำเนินงานต่างประเทศจึงต้องใช้ผลงานอ้างอิงต่างประเทศ ต้องมีประสบการณ์ทำงานอาคารนิทรรศการในต่างประเทศ

ซึ่งบริษัทไร้ท์แมน มีผลงานในต่างประเทศ คือที่มิลาน ประเทศอิตาลีในปี 2015 โดยร่วมดำเนินการกับบริษัทสถาปนิก 110 จึงใช้รูปแบบการเสนอราคาในรูปแบบของกิจการร่วมค้า ดังนั้น กิจการร่วมค้าอาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบยื่นเสนองานนี้ได้ เพราะใช้บริษัท ไร้ท์แมน เป็นบริษัทในการนำเสนอราคา และใช้ผลงานอ้างอิงโดยบริษัท ไร้ท์แมน

บริษัทกิจการร่วมค้าฯไม่ได้ยื่นประมูล

ส่วนว่าทำไมไร้ท์แมนไม่ยื่นเอง นายอุปถัมป์ กล่าวว่า  เนื้องานในเอ็กซ์โป โอซากา 2025 ประกอบด้วยเรื่องสำคัญ 2 ส่วน คือ 1.การสร้างอาคารสถาปัตยกรรมในต่างประเทศ และในประเทศญี่ปุ่น และ2.นำเสนอนิทรรศการ และการจัดการ ซึ่งบริษัทไร้ท์แมน เป็นบริษัทอีเวนต์ออร์แกไนเซอร์ ซึ่งทำงานมาเป็นปีที่ 35 จึงต้องการความเชี่ยวชาญจึงรวมความเชี่ยวชาญระหว่างผู้เชี่ยวชาญด้านอีเวนต์ ออร์แกไนเซอร์ กับบริษัทสถาปนิก จึงรวมกัน และเข้ามายื่นงานนี้

“ในการยื่นประมูลทั้ง 3 ครั้งมีกิจการร่วมค้าอาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบเข้าร่วมทั้ง 3 ครั้ง เพราะต้องใช้ผลงานของบริษัทไร้ท์แมนนำ ยื่นในนามของกิจการร่วมค้าฯ ก็จะเป็นไปตามระเบียบพัสดุในการอ้างอิงผลงาน  และไม่มีคำว่าบริษัท กิจการร่วมค้าอาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ จำกัด ไปยื่นงานประมูลครั้งนี้ไม่ว่าจะเป็นครั้งที่ 1 ครั้งที่ 2 หรือครั้งที่ 3” นายอุปถัมป์ กล่าว

นายอุปถัมป์  กล่าวอีกว่า  สำหรับบริษัท กิจการร่วมค้าอาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ จำกัด ในการจดเป็นบริษัทและยกเลิกบริษัท ไม่ได้มีความสัมพันธ์แง่ไทม์ไลน์ของการยื่นงานนี้ 3 ครั้ง

ส่วนที่ต้องจดเป็นบริษัท และทำไมต้องชื่อเดียวกันนั้น เนื่องจากตอนที่ทำงานร่วมกันในรูปแบบกิจการร่วมค้าได้มีการปรึกษากันในระดับผู้บริหารว่าการทำงานในต่างประเทศจะต้องใช้นิติบุคคล โดยวิธีการทางศุลกากรในการนำสินค้าไป และกลับ ซึ่งกิจการร่วมค้าฯ ไม่เข้าข่ายสามารถส่งนิทรรศการไป และกลับได้

“เป็นการบริหารภายใน ไม่ได้มีธุรกรรม และนิติกรรมใดกับกรม สบส.เป็นการบริหารภายในวิธีการจัดการของกิจการร่วมค้าจะมีความลำบาก หากไม่มีบริษัท จึงได้ตั้งบริษัทเป็นเรื่องบริหารจัดการภายใน ไม่เกี่ยวกับกรม เมื่อเปิดบริษัทแล้วเตรียมดำเนินการ ก็มีที่ปรึกษาทางบัญชีให้คำปรึกษาว่าการทำในรูปแบบนี้ จะมีความสลับซับซ้อนเรื่องเอกสาร และการเสียภาษีต่างๆ จะเป็นการซ้ำซ้อนหลายขั้นตอน จึงคิดว่ายุ่งยาก ไม่ได้ใช้ ก็จะใช้ของ 2บริษัทของไร้ท์แมนหรือหนึ่งร้อยสิบดำเนินการแทน ต่อมาจึงได้ปิดบริษัท”นายอุปถัมป์ กล่าว

บริษัทกิจการร่วมค้าฯไม่ได้ทำธุรกรรมกับ สบส.

นายอุปถัมป์ กล่าวอีกว่า คำว่าบริษัท กิจการร่วมค้าอาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ จำกัด ไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องกับสัญญาในครั้งนี้ และถูกต้องขึ้นมาโดยไม่มีนิติกรรม ไม่มีการเซ็นสัญญากับใคร ไม่มีการโอนเงิน หรือ นิติกรรมอื่นๆ ใดๆ เกิดขึ้นในบริษัทกิจการร่วมค้าฯ นี้เลย เพราะฉะนั้น ไม่ได้มีแง่ของธุรกรรมใดๆกับบริษัทหรือราชการ ซึ่งเรื่องนี้จึงอาจจะเป็นความเข้าใจผิดของสื่อที่ไปค้นพบว่าบริษัทนี้เปิดมาแล้วปิดแล้วได้งานไป

ในสัญญาจ้างงานนี้ ผู้ว่าจ้างเป็นกรมสนับสนุนบริการสุขภาพฝ่ายหนึ่ง กับกิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ ซึ่งมีเลขผู้เสียภาษีอากรถูกต้อง และดำเนินการในการจัดสร้างอาคารนิทรรศการทั้งหมด ภายใต้รูปแบบการทำงานของกิจการร่วมค้าระหว่างบริษัท ไร้ท์แมน จำกัด และบริษัท สถาปนิกหนึ่งร้อยสิบ จำกัด

“เท่ากับว่ากิจการร่วมค้า อาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ ทำธุรกรรม นิติกรรม ทุกสิ่งอย่างกับกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ ส่วนบริษัท กิจการร่วมค้าอาร์เอ็มเอหนึ่งร้อยสิบ จำกัด ไม่ได้มีธุรกรรม หรือนิติกรรมใดเกี่ยวกับงานนี้เลย”นายอุปถัมป์ กล่าว

ไทยอันดับ 3 งบฯก่อสร้างคุ้มค่า

นายอุปถัมป์ กล่าวด้วยว่า  ในแง่ความคุ้มค่า ในส่วนของงบประมาณในการก่อสร้างเปรียบเทียบต้นทุนต่อตารางเมตรกับ 9 ประเทศที่พาวิลเลียนชั้นนำ  เรียงจากต้นทุนต่ำสุดหรือคุ้มค่าที่สุดไปหาสูงสุด พบว่า 

• ญี่ปุ่น 0.163 ล้านบาทต่อตารางเมตร
• อิตาลี 0.205 ล้านบาทต่อตารางเมตร
• ไทยแลนด์ 0.248 ล้านบาทต่อตารางเมตร
• สเปน 0.286 ล้านบาทต่อตารางเมตร
• สหรัฐอเมริกา 0.289 ล้านบาทต่อตารางเมตร
• ลักเซมเบิร์ก 0.312 ล้านบาทต่อตารางเมตร
• เยอรมนี 0.542 ล้านบาทต่อตารางเมตร
• ฝรั่งเศส 0.611 ล้านบาทต่อตารางเมตร
• สิงคโปร์ 1.334 ล้านบาทต่อตารางเมตร

นำเสนอศักยภาพสาธารณสุข

นายอุปถัมป์ กล่าวด้วยว่า สิ่งที่ต้องการนำเสนอคือ ระบบสาธารณสุขที่ทำให้เป็น Medical and Wellness Hub หรือศูนย์กลางบริการเพื่อส่งเสริมสุขภาพ  อย่างไรก็ตาม มีข้อเสนอว่าทำไมไทยนำเสนอสมุนไพร ต้องบอกว่าไทยไม่ได้มีเทคโนโลยีด้านการแพทย์เอง ไม่ได้มี CT Scan เป็นการซื้อนำเข้า แต่ไทยมีอินโนเวชั่นด้านการแพทย์และสาธารณสุขที่ดี มีระบบสาธารณสุขที่มาจากออร์แกนิก และเป็นเทรนด์ใหม่ของโลก เราเอาของจริงไปโชว์ ทั้งเครื่องปริ้น 3D กะโหลก หุ่นยนต์ดินสอ หยิบไฮไลต์ของไทยกว่า 100 ชิ้นไปจัดแสดงเพื่อต้องการให้เกิดบิสสิเนส แมชชิ่ง

“ในการนำเสนอทำเป็นภาพจอขนาดใหญ่ มีการนำเสนอแบบสัมผัสทั้ง 5 ให้ผู้ชมมีส่วนร่วมได้ เมื่อเดินเข้าไปได้ทั้งจับจ้อง สัมผัสทั้งกลิ่น สปา รส อาหารไทยให้ชิม และการนวดไทย โดยเฉพาะหมอนวดจากกระทรวงสาธารณสุขได้รับความนิยมที่สุด ส่วนที่มีคนอาจชอบหรือไม่ชอบการจัดแสดงนั้น  เป็นเรื่องรสนิยมของแต่ละคน บางคนชอบบางคนไม่ชอบ น้อมรับ และยินดีปรับปรุง และจะระดมทีมเพื่อแก้ไขเรื่องนี้”นายอุปถัมป์ กล่าว

มีเป้าหมายเรื่อง Business matching

ด้าน นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ ปลัดกระทรวงสาธารณสุข  กล่าวว่า  การจัดงาน Expo ไม่ได้จัดทุกครั้งจะมีวาระการจัด ซึ่งครั้งสุดท้ายจัดที่ดูไบ โดยไทยจัดด้วยใช้งบ 1,200 ล้านบาท ส่วนครั้งนี้กระทรวงสาธารณสุข ได้รับมอบหมายจากมติคณะรัฐมนตรี(ครม.) ให้ไปจัดงาน  Expo 2025 ที่ญี่ปุ่น ด้วยงบประมาณ 900 ล้านบาท ปีนี้งบต่ำกว่าครั้งที่แล้ว โดยการทำครั้งนี้เป็นไปตามระเบียบราชการของประเทศไทย และต้องเป็นไปตามกฎระเบียบ กฎหมายของญี่ปุ่น และยังต้องทำตามกฎระเบียบเมืองโอซากา 

“ส่วนเรื่องเนื้อหาที่มีคนพูดกันว่า ดีไซน์เอกชน คอนเทนต์ราชการต้องดูวัตถุประสงค์ของการจัดงานคราวนี้ เราต้องการให้คนทั้งโลกได้ดู ไม่ใช่แค่คนไทย เห็นถึงศักยภาพของไทย  และสามารถขายของไทยได้ด้วย เพื่อเสริมสร้างเศรษฐกิจ  ซึ่งมีเป้าหมายเรื่อง Business matching และการสนับสนุนนวดไทย  เพื่อให้นวดไทยสร้างรายได้หลายแสนล้านบาท  จริงๆ คนชื่นชมก็มาก โดยเฉพาะชาวต่างชาติ ทั้งญี่ปุ่น ชาวตะวันตก” นพ.โอภาส กล่าว

ส่วนการประเมินผลหลักๆ มีอยู่ 2 อย่าง คือ 1. เชิงปริมาณคนเข้างาน ซึ่งขณะนี้เป็นไปตามเป้าหมาย คนเข้าชมวันละ 10,000 คน และมีจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ และ2. เชิงคุณภาพทางทีมมีการประเมินเป็นระยะ ทุกอย่างล้วนมีหลักฐานเชิงประจักษ์ทั้งหมด

“ข้อท้วงติงก็คือ สิ่งสำคัญ กระทรวงสาธารณสุข โดยกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ ซึ่งจะมีการจัดงานอีกหลายเดือนก็จะนำเอาข้อติติง เอาผู้รู้ ผู้มีบทบาท influencer ทั้งหลาย มาช่วยกันทำงานให้ดียิ่งขึ้น เพื่อตอบโจทย์ของประเทศ” นพ.โอภาส กล่าว 

พิสูจน์อักษร....สุรีย์  ศิลาวงษ์