IRDP เปิดเวที “บทเรียนการบินไทย” ชี้รัฐวิสาหกิจต้องปลดล็อคเพื่อความคล่องตัว และความยั่งยืน
IRDP จัดเสวนาถอดบทเรียนความสำเร็จในการฟื้นฟูการบินไทย โดยชี้ว่าการพ้นสภาพรัฐวิสาหกิจเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดความคล่องตัว
KEY
POINTS
- IRDP จัดเสวนาถอดบทเรียนความสำเร็จในการฟื้นฟูการบินไทย โดยชี้ว่าการพ้นสภาพรัฐวิสาหกิจเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดความคล่องตัว
- การพ้นจากสถานะรัฐวิสาหกิจทำให้การบินไทยตัดสินใจได้รวดเร็วขึ้น ทั้งในการจัดซื้อเครื่องบิน และการลดต้นทุนด้านบุคลากร ซึ่งไม่สามารถทำได้ภายใต้ข้อจำกัดเดิม
- ผู้บริหารเสนอให้รัฐวิสาหกิจอื่นต้องปลดล็อกกฎระเบียบที่จำกัดความคล่องตัว ปรับปรุงการคัดเลือกกรรมการให้โปร่งใสและมีประสิทธิภาพ และป้องกันการแทรกแซง
- เรียกร้องให้หน่วยงานกำกับดูแลทบทวนวิธีการตรวจสอบ เพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นในการบริหารงานของรัฐวิสาหกิจ แต่ยังคงไว้ซึ่งความโปร่งใสและธรรมาภิบาล
ศ.ดร.วรภัทร โตธนะเกษม กรรมการผู้จัดการ IRDP หรือ มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาองค์กรภาครัฐ มองเห็นว่า บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) ที่ตกอยู่ในสภาวะวิกฤติจนต้องเข้าแผนฟื้นฟูกิจการนั้น การที่การบินไทยพ้นจากสถานภาพความเป็นรัฐวิสาหกิจ เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้คณะผู้บริหารแผนฟื้นฟู มีความคล่องตัวในการบริหารงานและแก้ปัญหาอุปสรรคต่าง ๆ จนสามารถฟื้นฟูบริษัทได้สำเร็จอย่างน่าชื่นชม
IRDP จึงได้จัดเสวนาพิเศษ เรื่อง “รัฐวิสาหกิจ: จากบอร์ดรูม......สู่ผลลัพธ์” เพื่อเป็นการถอดบทเรียนสำหรับรัฐวิสาหกิจอีก 52 แห่ง ที่ยังคงมีข้อจำกัดต่าง ๆ ของความเป็นรัฐวิสาหกิจอยู่ ในกรณีเช่นนี้คณะผู้บริหารแผนฟื้นฟูการบินไทย จะมีคำแนะนำอย่างไร ที่จะช่วยให้การบริหารรัฐวิสาหกิจเกิดความคล่องตัว และได้ผลลัพธ์มากกว่าเดิม
ดร.ปิยสวัสดิ์ อัมระนันท์ อดีตประธานคณะผู้บริหารแผนฟื้นฟูกิจการ บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) กล่าวว่า สิ่งสำคัญที่จะทำให้องค์กรรัฐวิสาหกิจในปัจจุบันอยู่รอดอย่างยั่งยืนก็คือ การจัดระบบการบริหารให้เกิดความคล่องตัว โดยต้องเริ่มจากหน่วยงานที่กำกับดูแล ซึ่งจะต้องสร้างระบบและระเบียบที่มีความยืดหยุ่น และเพิ่มขีดความสามารถให้ทันท่วงทีกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในปัจจุบัน
และในการคัดเลือกคณะกรรมการก็ควรจะต้องมีการสร้างระบบการคัดเลือกคนที่มีประสิทธิภาพ มีทักษะการบริหารที่หลากหลาย โปร่งใส และมีธรรมาภิบาล โดยเฉพาะการมีส่วนช่วยในการสร้างคุณค่าให้กับองค์กรในด้านต่าง ๆ ที่สำคัญ
นอกจากนี้การคัดเลือกคณะกรรมการก็ควรจะต้องมีการสร้างระบบการคัดเลือกบุคคลที่มีความสามารถจริง มีทักษะการบริหารที่หลากหลาย โปร่งใส และมีธรรมาภิบาล หรือถ้าเป็นไปได้และจะดียิ่งขึ้น คือควรมีการสัมภาษณ์บุคคลที่ประสงค์จะเป็นกรรมการรัฐวิสาหกิจ ว่าถ้าเข้ามาเป็นแล้วคิดว่าจะทำอะไรให้องค์กรได้บ้าง
ส่วน นายชาย เอี่ยมศิริ ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) ได้กล่าวว่าตอนที่การบินไทยยังเป็นรัฐวิสาหกิจ การจะซื้อเครื่องบิน 1 ลำ ต้องผ่านหลายขั้นตอนมาก ต้องใช้เวลา 3 - 4 ปี ซึ่งไม่ทันต่อสถานการณ์การแข่งขัน
แต่เมื่อพ้นสภาพการเป็นรัฐวิสาหกิจแล้ว สามารถซื้อได้ในเวลา 9 เดือนเท่านั้น
นอกจากนั้น การตัดสินใจลดต้นทุนด้วยการลดบุคลากรนับหมื่นคน การบินไทยก็ทำได้เพราะไม่ติดอยู่กับข้อจำกัดความเป็นรัฐวิสาหกิจ
ปัจจุบันการบินไทยฟื้นฟูได้สำเร็จแล้ว ดร. ปิยสวัสดิ์ อัมระนันท์ กล่าวว่า เป็นห่วงเรื่องก้าวต่อไปของการบินไทย ที่จะต้องรักษาพนักงานที่มีคุณภาพไว้ให้ได้ โดยจะต้องเลิกระบบฝากฝังและเส้นสาย และต้องไม่บริหารงานทั้งในระดับบอร์ดและผู้บริหารให้กลับไปมีลักษณะเดิมแบบที่เป็นรัฐวิสาหกิจอีก
ผู้บริหารทั้งสองกล่าวตรงกันว่า ผู้กำกับดูแลรัฐวิสาหกิจ และฝ่ายตรวจสอบทั้งหลาย ควรจะต้องทบทวนวิธีการในการกำกับดูแลและการตรวจสอบรัฐวิสาหกิจ เพื่อช่วยคลายล็อค หรือปลดล็อคบางอย่างที่จะนำไปสู่การตัดสินใจที่คล่องตัวขึ้น ในขณะที่ยังรักษาความโปร่งใสในการบริหารงานของรัฐวิสาหกิจไว้ได้
และจะต้องไม่ให้เกิดการแทรกแซงการทำงาน และการตัดสินใจในทุกระดับ ควรสร้างระบบประเมินผลที่มีประสิทธิภาพ เพื่อประเมินผลทั้งคณะกรรมการและผู้บริหาร เพื่อให้รัฐวิสาหกิจสามารถดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ โปร่งใส อันเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ และสร้างคุณค่าให้แก่สังคมไทยต่อไป
อนึ่ง IRDP หรือ สถาบันวิจัยและพัฒนาองค์กรภาครัฐ ผู้จัดงานเสวนาครั้งนี้ มีภารกิจสำคัญในการฝึกอบรม เพื่อเสริมสร้างสมรรถนะของบุคลากรรัฐวิสาหกิจ และมีหน้าที่ในการประเมินผลคณะกรรมการและผู้บริหารของรัฐวิสาหกิจ ในระบบประเมินผลของกระทรวงการคลังด้วย