31 ประเทศ ตกลงผลิตพลังงานนิวเคลียร์เพิ่ม 3 เท่า ดาต้าเซ็นเตอร์ขานรับเต็มที่

31 ประเทศ ตกลงผลิตพลังงานนิวเคลียร์เพิ่ม 3 เท่า ดาต้าเซ็นเตอร์ขานรับเต็มที่

ในปี 2025 ที่งานประชุม World Economic Forum (WEF) ได้จัดการประชุมสาธารณะเกี่ยวกับพลังงานนิวเคลียร์เป็นครั้งแรก ซึ่งเป็นการตอบสนองต่อเป้าหมายในการเพิ่มความสามารถในการผลิตพลังงานนิวเคลียร์สามเท่าภายในปี 2050 ตามข้อตกลง Triple Global Nuclear Capacity by 2050 จาก COP28

KEY

POINTS

  • World Economic Forum (WEF) 2025 จัดประชุมสาธารณะเกี่ยวกับพลังงานนิวเคลียร์ครั้งแรก
  • Triple Global Nuclear Capacity by 2050 จาก COP28 รักษาการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิไม่ให้เกิน 1.5°C
  • 31 ประเทศเพิ่มผลิตพลังงานนิวเคลียร์สามเท่าภายในปี 2050
  • ยุคใหม่ของพลังงานนิวเคลียร์กำลังมาถึง เมื่อความต้องการไฟฟ้าสะอาดเพิ่มขึ้นทั่วโลก
  • การลงทุนด้านพลังงานนิวเคลียร์ทั่วโลกโดยเฉลี่ยต่อปีในช่วงทศวรรษ 2010 อยู่ที่เพียง 3 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐ
  • สวีเดนกำลังกลับมาใช้พลังงานนิวเคลียร์อีกครั้ง เล็งหาคนสนใจลงทุนเพิ่ม
  • ฝรั่งเศสเคยสร้างเครื่องปฏิกรณ์มากกว่า 50 เครื่องในเวลา 15 ปี
  • จีนออกกฎหมายพลังงานใหม่ เรียกร้องให้มีการพัฒนาพลังงานนิวเคลียร์อย่างเป็นระเบียบและปลอดภัย

การประกาศเป้าหมาย Triple Global Nuclear Capacity by 2050 ถูกเปิดตัวที่ COP28 ที่กรุงดูไบ สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ เมื่อเดือนธันวาคมปี 2023 ซึ่งเป็นการยอมรับถึงบทบาทสำคัญของพลังงานนิวเคลียร์ในการบรรลุเป้าหมายการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิให้เหลือศูนย์ภายในปี 2050 และการรักษาการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิไม่ให้เกิน 1.5°C

โดยในปีนั้นได้รับการสนับสนุนจาก 20 ประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา แคนาดา ฝรั่งเศส ญี่ปุ่น และสหราชอาณาจักร และต่อมาในการประชุม COP29 ที่กรุงบากู สาธารณรัฐอาเซอร์ไบจาน มีประเทศที่เข้าร่วมการเรียกร้องดังกล่าวรวมเป็น 31 ประเทศ

เป้าหมายคือการเพิ่มความสามารถในการ ‘ผลิตพลังงานนิวเคลียร์ทั่วโลกสามเท่าภายในปี 2050’ เพื่อให้เป็นทางเลือกที่เป็นไปได้ในการลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนสุทธิเป็นศูนย์

ทำไมพลังงานนิวเคลียร์ถึงมาแรง?

โรงไฟฟ้านิวเคลียร์แตกต่างจากพลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย์ตรงที่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์สามารถจัดสรรพลังงานได้ ซึ่งหมายความว่า สามารถปรับผลผลิตให้สอดคล้องกับความต้องการไฟฟ้าได้ นอกจากนี้ ยังเป็นทางเลือกในการลดการปล่อยมลพิษ สำหรับระบบทำความร้อนในเขตเมือง การผลิตไฮโดรเจน การแยกเกลือออกจากน้ำ และความร้อนสำหรับกระบวนการอุตสาหกรรม เป็นต้น

ด้วยความสามารถในการส่งมอบไฟฟ้าคาร์บอนต่ำอย่างสม่ำเสมอตลอด 24 ชั่วโมงทุกวัน พลังงานนิวเคลียร์สามารถป้องกันการปล่อย CO2 ได้ประมาณ 70 กิกะตัน (Gt) ในช่วงห้าทศวรรษที่ผ่านมา และยังคงลดการปล่อย CO2 ต่อไป ได้มากกว่า 1 Gt ต่อปี ตามรายงาน “การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและพลังงานนิวเคลียร์ 2022” ของ สำนักงานพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA)

อย่างไรก็ตาม การลงทุนด้านพลังงานนิวเคลียร์ทั่วโลกโดยเฉลี่ยต่อปีในช่วงทศวรรษ 2010 อยู่ที่เพียง 3 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐเท่านั้น พอมาปี 2017-2023 ตัวเลขดังกล่าวเพิ่มขึ้นเป็น 5 หมื่นล้านดอลลาร์ ทั้งนี้การเพิ่มกำลังการผลิตพลังงานนิวเคลียร์เป็นสามเท่าตามเป้า Triple Global Nuclear Capacity จะต้องใช้เงินลงทุนทั่วโลกต่อปีสูงถึง 15 หมื่นล้านเหรียญสหรัฐภายในปี 2050 ซึ่งเราเริ่มเห็นสถาบันการเงินใหญ่ๆ ให้การเข้าถึงการเงินที่เพิ่มขึ้น ซึ่งเป็นสัญญาณของการเปลี่ยนแปลงที่แท้จริงในวิธีที่ตลาดทุนมองพลังงานนิวเคลียร์

ในงานการประชุมประจำปีของ World Economic Forum (WEF) ประจำปี 2025 ที่เมืองดาวอส มีการจัด การประชุมสาธารณะเกี่ยวกับพลังงานนิวเคลียร์ครั้งแรก ซึ่งมีชื่อว่า "เส้นทางสู่การเพิ่มความสามารถในการผลิตพลังงานนิวเคลียร์สามเท่า" เมื่อวันที่ 21 มกราคม 2025

เคิร์สตี้ โกแกน ผู้ก่อตั้งและซีอีโอร่วมของ Terra Praxis เป็นผู้ดำเนินการสัมภาษณ์ บุคคลสำคัญจากภาคพลังงานโลกเข้าร่วมอภิปราย ได้แก่

  • ราฟาเอล มาริอาโน กรอสซี ผู้อำนวยการใหญ่ สำนักงานพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA) ออสเตรีย
  • เอบบา บุช รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีกระทรวงพลังงาน ธุรกิจ และอุตสาหกรรมแห่งสวีเดน
  • ลุค เรมองต์ ประธานและซีอีโอ บริษัท EDF (Electricité de France) ประเทศฝรั่งเศส
  • เหวิน ซู่กัง ประธานบริษัท China Huaneng Group สาธารณรัฐประชาชนจีน
  • ดาร์ริล ไวท์ ซีอีโอของ BMO Financial Group แคนาดา

31 ประเทศ ตกลงผลิตพลังงานนิวเคลียร์เพิ่ม 3 เท่า ดาต้าเซ็นเตอร์ขานรับเต็มที่

บริษัทเทคแห่ใช้พลังงานนิวเคลียร์

ราฟาเอล มาริอาโน กรอสซี ผู้อำนวยการใหญ่ IAEA กล่าวว่า เรากำลังอยู่ในยุคที่บริษัทเทคโนโลยีต่างๆ มีความต้องการแหล่งพลังงานไฟฟ้าคาร์บอนต่ำและเชื่อถือได้สำหรับปัญญาประดิษฐ์และศูนย์ข้อมูล (Data Center) พวกเขาจึงหันมามองพลังงานนิวเคลียร์ทั้งในรูปแบบของเครื่องปฏิกรณ์ขนาดใหญ่แบบดั้งเดิมและเครื่องปฏิกรณ์ขนาดเล็ก (SMR) มากขึ้น

"แสดงให้เห็นว่ายุคใหม่ของพลังงานนิวเคลียร์กำลังมาถึง เมื่อความต้องการไฟฟ้าที่สะอาดเพิ่มขึ้นทั่วโลก โครงการ นโยบาย และการลงทุนใหม่ๆ ก็กำลังขยายตัวอย่างต่อเนื่อง"

การคาดการณ์ล่าสุดของ IAEA ระบุว่ากำลังการผลิตพลังงานนิวเคลียร์ของโลกจะเพิ่มขึ้น 2.5 เท่าของกำลังการผลิตปัจจุบันภายในปี 2050 ปัจจุบัน มีโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ 31 ประเทศที่มีเครื่องปฏิกรณ์ 419 เครื่องที่เดินเครื่องอยู่ ซึ่งมีกำลังการผลิตไฟฟ้ารวมกัน 378.1 กิกะวัตต์ หรือประมาณร้อยละ 10 ของพลังงานไฟฟ้าทั้งหมดของโลก นอกจากนี้ ปัจจุบันมีเครื่องปฏิกรณ์มากกว่า 62 เครื่องที่อยู่ระหว่างการก่อสร้าง ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการนำพลังงานนิวเคลียร์มาใช้มากขึ้นทั่วโลก

31 ประเทศ ตกลงผลิตพลังงานนิวเคลียร์เพิ่ม 3 เท่า ดาต้าเซ็นเตอร์ขานรับเต็มที่

“ผมมั่นใจว่าในปี 2025 จะเห็นคำมั่นสัญญาที่แปลงเป็นโครงการที่เป็นรูปธรรม พลังงานนิวเคลียร์จะจัดหาพลังงานคาร์บอนต่ำให้กับโลกถึง 1 ใน 4 และเป็นตัวช่วยพลังงานหมุนเวียนที่ไม่ต่อเนื่อง เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ และพลังงานลม ในอนาคต เราจะเห็นพลังงานนิวเคลียร์เพิ่มมากขึ้น เชื่อถือได้ และปลอดภัยมากขึ้น"

อย่างไรก็ตาม กรอสซี กล่าวด้วยว่า ประเทศที่พร้อมอย่างจีนอาจสามารถเพิ่มขนาดการผลิตเป็น 3 เท่าได้ ในขณะที่ในฝั่งตะวันตกพบว่ามีความท้าทายหลายประการ

"แต่ผมเชื่อว่าอุตสาหกรรมนี้สามารถรับมือกับความท้าทายได้ แต่ต้องมีการเปลี่ยนแปลงและดำเนินการในบางอย่างเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย ซึ่งเกี่ยวข้องกับมิติทางกฎหมาย มิติทางการเงิน มิติทางอุตสาหกรรม มิติทางเทคโนโลยี และมิติทางการเมือง แต่ถ้าให้เลือกคะแนนความพร้อมจาก 1 ถึง 10 ผมให้ 7.5"

สวีเดนดึงภาคธุรกิจร่วมลงทุนพลังงานนิวเคลียร์

สวีเดนกำลังกลับมาลุยเรื่องใช้พลังงานนิวเคลียร์ให้เต็มที่อีกครั้ง ปัจจุบันมีการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานนิวเคลียร์อยู่มาก และมีการผลิตไฟฟ้าที่ปลอดคาร์บอนหรือปลอดฟอสซิลถึง 98% แต่ก็ตั้งเป้าหมายที่สูงมากคือการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ภายในปี 2045 นั่นหมายความว่า สวีเดนจะต้องเพิ่มการใช้ไฟฟ้านิวเคลียร์ขึ้นอย่างน้อยสองเท่า

เอบบา บุช รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีกระทรวงพลังงาน ธุรกิจ และอุตสาหกรรมแห่งสวีเดน กล่าวว่า หวังว่าจะมีคนสนใจลงทุนในสวีเดน เพราะสวีเดนมีโมเดลการเงินที่น่าสนใจมาก ซึ่งจะนำเสนอให้รัฐสภาในฤดูใบไม้ผลินี้

"หลายประเทศกำลังให้ความสำคัญกับพลังงานนิวเคลียร์ใหม่ๆ แต่จะทำอย่างไรในเมื่อหลายประเทศตะวันตกไม่มีแผนการเงินที่เหมาะสม อย่างที่ทราบกันดีว่าประเทศจีนมีความรวดเร็วในการจัดหาเงินทุนสำหรับโครงการที่มีระยะเวลา 80 หรือ 100 ปี"

31 ประเทศ ตกลงผลิตพลังงานนิวเคลียร์เพิ่ม 3 เท่า ดาต้าเซ็นเตอร์ขานรับเต็มที่

โมเดลการเงินของสวีเดนประกอบด้วยสามส่วน คือ ส่วนแรกเป็นเงินกู้จากรัฐ ส่วนที่สองเป็นสัญญาระยะยาว และส่วนที่สามคือกลไกแบ่งปันความเสี่ยง ซึ่งจะนำเสนอให้รัฐสภาในฤดูใบไม้ผลินี้ และจะเปิดให้ธุรกิจเข้ามาลงทุน

"ตอนที่ดิฉันเป็นประธานการประชุม 'เส้นทางสู่พลังงานนิวเคลียร์ใหม่' ที่ปารีส ประเทศฝรั่งเศส ในฤดูใบไม้ร่วง ร่วมกับ NEA รู้สึกว่าถ้าเราจะทำสิ่งนี้ เราต้องทำไปพร้อมกัน ต้องไปให้เร็วขึ้นและไปด้วยกัน มิฉะนั้นเราจะไปไม่ถึงเป้าหมาย และนี่คือแนวทางที่สำคัญสำหรับยุโรป"

สวีเดนมีการติดตั้งพลังงานหมุนเวียนมากที่สุดในยุโรปรองจากเดนมาร์ก มีปัญหากับพลังงานลมที่มาเป็นช่วงๆ และไม่มีเสถียรภาพ การผลิตไฟฟ้าที่ไม่ได้ต่อเนื่องนี้ทำให้เกิดความหลากหลายของระบบและแผนการเงิน

เรื่องนี้ทำชาติเดียวไม่ได้ ต้องทำไปพร้อมกันจะไปได้เร็วกว่า หากเราสร้างทีละหนึ่งเครื่องมันจะมีค่าใช้จ่ายสูงและใช้เวลานานเกินไป หากเราทำงานและตัดสินใจร่วมกันเราจะสามารถเพิ่มความเร็วและได้รับการสนับสนุนมากขึ้นเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างแท้จริง

ฝรั่งเศสกับความท้าทายทางการเมือง

ลุค เรมองต์ ประธานและซีอีโอ บริษัท Electricité de France (EDF) ประเทศฝรั่งเศส กล่าวว่า ในฐานะบริษัทผลิตไฟฟ้า ดีใจที่พลังงานนิวเคลียร์กลับมาเป็นกระแสหลักอีกครั้ง เพราะนี่คือสิ่งที่จำเป็นจริงๆ หากต้องการลดการปล่อยคาร์บอน และจำเป็นต้องมีไฟฟ้าที่พร้อมใช้งานตลอด 24 ชั่วโมงทุกวัน

เพื่อให้ความต้องการไฟฟ้าสามารถตอบสนองได้อย่างต่อเนื่อง ดังนั้นเราจำเป็นต้องมีพลังงานที่สามารถจ่ายไฟได้เสมอ และในบรรดาพลังงานที่ปล่อยคาร์บอนต่ำ พลังงานนิวเคลียร์คือทางเลือกที่มีขนาดใหญ่พอ

"ในอุตสาหกรรมนิวเคลียร์ EDF เป็นบริษัทเดียวในยุโรปที่พัฒนา สร้าง จัดการการเงิน และดำเนินการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ ซึ่งทำมาเป็นเวลา 20 ปีแล้ว เราเผชิญกับความท้าทายหลายประการ รวมถึงความท้าทายทางการเมืองมาหลายปี

ผมคิดว่าอุตสาหกรรมพลังงานพร้อมเต็มที่ในการผลิตส่วนประกอบทั้งหมดที่จำเป็นสำหรับโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ แต่เรายังไม่ได้เร่งความเร็วในการก่อสร้างได้เต็มที่ ตอนนี้เราพร้อมที่จะผลิตเครื่องปฏิกรณ์ใหม่เพิ่มเติม แต่เราต้องกลับมาเรียนรู้กระบวนการก่อสร้างใหม่เหมือนเมื่อ 30 ปีที่แล้ว"

31 ประเทศ ตกลงผลิตพลังงานนิวเคลียร์เพิ่ม 3 เท่า ดาต้าเซ็นเตอร์ขานรับเต็มที่ เรมองต์ บอกอีกว่า ประเทศจีนก่อสร้างเครื่องปฏิกรณ์ได้ปีละ 10 เครื่อง ในขณะที่ฝั่งตะวันตกหยุดส่งมอบเครื่องปฏิกรณ์ใหม่ ทำให้ตะวันตกจำเป็นต้องเร่งความเร็วในการก่อสร้าง แต่ทำซ้ำสิ่งเดิมๆ ไม่ใช่คิดค้นใหม่ในแต่ละโครงการ

"ฝรั่งเศสเคยสร้างเครื่องปฏิกรณ์มากกว่า 50 เครื่องในเวลา 15 ปี ซึ่งเป็นสิ่งที่เรากำลังทำในสหราชอาณาจักร การทำซ้ำเครื่องปฏิกรณ์ในครั้งที่สองช่วยลดเวลาได้ 30% หากเราทำเช่นนี้ เราจะสามารถแข่งขันกับจีนในการก่อสร้างได้เร็วเท่าพวกเขา"

จีนออกกฎหมายใหม่พัฒนาพลังงานนิวเคลียร์

เหวิน ซู่กัง ประธานบริษัท China Huaneng Group สาธารณรัฐประชาชนจีน กล่าวว่า เมื่อพูดถึงจีน ผมให้คะแนนจีน 10 คะแนนในเรื่องการดำเนินงาน การก่อสร้าง และการอนุมัติ

"เรามีกำลังการผลิต 113 กิกะวัตต์ที่อยู่ในระหว่างการพัฒนา เมื่อวันที่ 1 มกราคม 2025 กฎหมายพลังงานใหม่ของจีนเริ่มมีผลบังคับใช้ กฎหมายนี้เรียกร้องให้มีการพัฒนาพลังงานนิวเคลียร์อย่างเป็นระเบียบและปลอดภัย และยังกำหนดมาตรฐานความปลอดภัยในการใช้พลังงานนิวเคลียร์ด้วย"

31 ประเทศ ตกลงผลิตพลังงานนิวเคลียร์เพิ่ม 3 เท่า ดาต้าเซ็นเตอร์ขานรับเต็มที่

ถ้าพูดถึงปัจจัยหลักที่ทำให้พลังงานนิวเคลียร์น่าสนใจ เหวิน ซู่กัง กล่าวว่ามีสามประการ

  • ประการแรก พลังงานนิวเคลียร์ที่ปล่อยคาร์บอนต่ำ ซึ่งเมื่อพูดถึงการปล่อยก๊าซเรือนกระจกตลอดช่วงชีวิตต่อกิโลวัตต์ของพลังงาน พลังงานนิวเคลียร์มีการปล่อยก๊าซคาร์บอนที่ต่ำมาก อาจจะต่ำกว่าพลังงานลมและแสงอาทิตย์ด้วยซ้ำ
  • ปัจจัยที่สอง ด้านเทคนิคอุตสาหกรรม เช่น หลายบริษัทต่างใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัยที่สุดเพื่อความปลอดภัย และหน่วยงานกำกับดูแลก็กำหนดมาตรฐานความปลอดภัยที่สูงขึ้นด้วย ทำให้มีการป้องกันมากขึ้นเมื่อพูดถึงความปลอดภัย
  • ปัจจัยที่สาม ด้านความหลากหลาย พลังงานนิวเคลียร์ไม่เพียงแต่ผลิตไฟฟ้าเท่านั้น แต่ยังสามารถใช้ในการผลิตความร้อนและไฮโดรเจนได้ด้วย ทำให้สามารถตอบสนองความต้องการไฟฟ้าฐานและเป็นทางเลือกที่ดีในด้านการจัดการพลังงานอย่างปลอดภัย

จัดหาเงินทุนท้าทาย

ดาร์ริล ไวท์ ซีอีโอของ BMO Financial Group แคนาดา กล่าวว่า สำคัญมากที่เราต้องตั้งเป้าหมายในระดับที่เหมาะสม การเปลี่ยนแปลงที่ได้เห็นในช่วง 5-6 ปีที่ผ่านมานั้นมีความสำคัญอย่างยิ่ง น่าแปลกใจมากที่นี่เป็นครั้งแรกที่มีการจัดการประชุมสาธารณะเกี่ยวกับพลังงานนิวเคลียร์ที่ World Economic Forum

"ผมเชื่อว่าเราจะพบเพื่อนร่วมแนวคิดมากมายในฟอรั่มนี้ เรายังต้องเห็นการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในทุกด้าน เช่น ความน่าเชื่อถือของพลังงานฐาน การที่เรามีโครงการขนาดใหญ่ที่สร้างเสร็จตามเวลาและงบประมาณ และการเปลี่ยนแปลงในหลายสถานที่"

ไวท์ บอกว่า สาเหตุที่เราต้องเผชิญกับความท้าทายใหญ่ในการจัดหาเงินทุนสำหรับโครงการเหล่านี้ เพราะมันยังคงถูกประเมินต่ำและเข้าใจผิดโดยผู้เข้าร่วมหลายคนในระบบ

31 ประเทศ ตกลงผลิตพลังงานนิวเคลียร์เพิ่ม 3 เท่า ดาต้าเซ็นเตอร์ขานรับเต็มที่