'Super Blue Collar' โมเดลพัฒนาคนกลุ่มยานยนต์

หากต้องมองไกลถึงอีก 10 ปีข้างหน้า รถยนต์ที่ผลิตออกจากประเทศไทยทั้งเพื่อใช้ในประเทศและการส่งออกที่เตรียมขยับสู่หลัก 4 ล้านคันขึ้น ในปี 2563 นั่นหมายถึงต้องขยายแรงงานในเชิงปริมาณให้ได้ถึง 7.5 แสนคน

คำถามที่ตามมาก็คือ แรงงานกลุ่มนี้จะมีเพียงพอหรือไม่ อีกทั้งยังมีประเด็นเรื่องทักษะและประสิทธิภาพในการทำงานว่าแข่งขันได้ดีแค่ไหน?

ซึ่งคำถามดังกล่าว ถาวร ชลัษเฐียร ประธานสถาบันเสริมสร้างขีดความสามารถมนุษย์ สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย และที่ปรึกษาอาวุโส บริษัท เดนโซ่ (ประเทศไทย) จำกัดบอกว่า การวางแผนกำลังคนเพื่อให้สอดรับกับทิศทางของภาคธุรกิจยานยนต์ที่ต้องเดินไปข้างหน้าเป็นกุญแจดอกสำคัญที่จะไขสู่ความสำเร็จ

"ไม่ว่าจะมีเทคโนโลยีดีแค่ไหน แต่ถ้าคนไม่ดีแล้วก็ทำอะไรไม่ได้ ที่ผ่านมาจะเห็นว่าปัญหาใหญ่ของประเทศไทยอยู่ที่คน ไม่ใช่เทคโนโลยี"

จะเห็นว่าอุตสาหกรรมยานยนต์ต้องพึ่งพาแรงงานจากสายวิศวกรรมศาตร์ร้อยละ 10-15 ขณะที่การใช้งานในระดับปวช. ปวส. ยังอยู่ที่ร้อยละ 30-35 โดยเป้าหมายแล้วต้องการขยับสัดส่วนนี้ให้ได้มากถึงร้อยละ 50 ในอนาคต

หากไม่รีบทำตั้งแต่วันนี้... เราจะพัฒนาคนไม่ทันกับการเติบโตของอุตสาหกรรม

อย่างไรก็ดีการพัฒนาคนก็ไม่ใช่เรื่องง่ายอีกต่อไป ทั้งใน "เชิงปริมาณ" และ "คุณภาพ"

20-30 ปีที่ผ่านมา จำนวนเด็กเกิดใหม่เป็นหลักล้านคนต่อปี วันนี้คาดการณ์อยู่ที่ 7แสนคนต่อปี

ด้านปริมาณที่แน่นอนแล้วว่ามีแต่ "ถดถอย" จากการคาดการณ์ภาวะขาดแคลนกำลังคน (ข้อมูลจากสภาอุตสาหกรรมฯ ตุลาคม 2553) ระบุว่า นักเรียน ปวช.เรียนต่อ ปวส. และต่อระดับมหาวิทยาลัยมีมากกว่า 70% ต่อปี ทำให้เกิดแรงงานฝีมือ

ภาคอุตสาหกรรมขาดแคลนแรงงานทั้งในระดับกลางและสูง ซึ่งจากการสำรวจความต้องการกำลังคนของ สอท.กลุ่มอุตสาหกรรม 6 กลุ่มพบว่ามีความต้องการกำลังคน ในระยะ 5 ปีข้างหน้า (2554-2558) ในระดับ ม.3, ม.6 ร้อยละ 52.89 ปวช. ปวส. ร้อยละ 36 ส่วนปริญญาตรี ต้องการเพียง ร้อยละ 11

ขณะที่ สถิติการศึกษาต่อหลังจบมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ระบุปี 2552-2554 พบ นักเรียนกว่าร้อยละ 50 เรียนต่อสายสามัญหรือมัธยมศึกษาปีที่ 4

ส่วนนักเรียนร้อยละ 30 ตัดสินใจศึกษาต่อสายอาชีพในระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.)

สิ่งที่ต้องเร่งทำในขณะนี้ภายใต้ยุทธศาสตร์การพัฒนากำาลังแรงงานในอุตสาหกรรมยานยนตร์และชิ้นส่วนอะไหลยานยนต์ ซึ่งมีด้วยกันหลายแนวทาง ทั้งการเพิ่มผลิตภาพและยกระดับกำลังแรงงานไทยให้มีคุณภาพสูง การบูรณาการการผลิตทรัพยากรมนุษย์พัฒนาทักษะกำลังแรงงานอย่างเป็นเอกภาพและเพียงพอต่อความต้องการ

การพัฒนาฐานข้อมูลและสร้างเครือข่ายพัฒนาแรงงานให้มีประสิทธิภาพรองรับการขยายตัวของอุตสาหกรรม การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และกำลังแรงงานรองรับ AEC เพื่อการแข่งขันด้านอุตสาหกรรมของโลกในอนาคตอย่างยั่งยืน

นอกจากแผนพัฒนาดังกล่าว หนึ่งในแนวทางที่เริ่มทำไปแล้วก็คือ พัฒนาบุคลากรและเพิ่มความเข้มแข็งให้กับคนในสายอาชีวะ ซึ่งจะทำเช่นนั้นได้ ถาวระ บอกต้องแก้ที่ 1. การพัฒนาครู 2. เครื่องมือ และ อุปกรณ์ที่ใช้ในการทำงาน ซึ่งค่อนข้างมีราคาสูง 3.หลักสูตร

"หากจะแก้ไขในประเด็นที่กล่าวมาได้จะเป็นการยกระดับการศึกษาอาชีวะ ซึ่งมองว่า การพัฒนาครูอาชีวะมีความสำคัญ เพราะหากครู มีความเข้าใจเราที่เป็นภาคธุรกิจผู้ใช้เด็กเมื่อเรียนจบจะเป็นการขยายผลสู่อีกหลายส่วน ทั้งการนำไปพัฒนาหลักสูตรให้ตรงกับความต้องการของภาคอุตสาหกรรม เป็นต้น"

"Super Blue Collar" หลักสูตรที่นำมาใช้กับการพัฒนาครูอาชีวะ นำร่องด้วยวิทยาลัยอาชีวะจำนวน 12 แห่ง แต่ละมหาวิทยาลัยจะส่งตัวแทนครูแห่งละ 2 คนเข้าร่วมอบรมในหลักสูตร จำนวน 123 ชั่วโมง เรียนในช่วงวันพฤหัสบดี ศุกร์ และเสาร์ นับเป็น 3 วันต่อสัปดาห์ โดยผู้สอนจะเป็นผู้บริหารในกลุ่มอุตสาหกรรมยานยนต์และชิ้นส่วนผลัดเปลี่ยนกันมาถ่ายทอดความรู้

เนื้อหาที่ต้องเรียน อาทิ กิจกรรมกลุ่มสัมพันธ์ ,Workmanship Training Course, การเรียนรู้การทำงานแบบญี่ปุ่น ,Daily Management, Safety for Management, 5S for Management, Problem Solving,TPS,TQM,TPM,Competency,Leadership ฯลฯ

"ช่วงตุลาคมทางครูกลุ่มนี้จะต้องเข้าทำงานเป็นเวลา 1 เดือนกระจายไปในกลุ่มโรงงานของสภาอุตฯ เพื่อให้ได้สัมผัสกับการทำงานจริง ได้ใช้เครื่องมือต่างๆ ซึ่งประสบการณ์ส่วนนี้จะได้นำไปต่อยอด ทำการเรียนการสอน และอาจถึงขั้นนำไปพัฒนาหลักสูตรในลำดับต่อไปเพื่อให้ผลิตคนได้ตรงกับความต้องการของภาคธุรกิจ โดยในช่วงต้นจะมีครูอาชีวะจำนวน 72 คนเข้าร่วมในโครงการนี้"

ผลดีที่จะเกิดขึ้นจากการพัฒนาในโครงการดังกล่าวก็คือ ครูอาชีวะจะมีความเข้าใจและรู้ว่าเราซึ่งเป็นเอกชนต้องการอะไร ขณะเดียวกันครูก็ได้ประโยชน์จากความรู้ที่ได้ในหลักสูตร การใช้งานเครื่องมือ และอุปกรณ์ที่ทันสมัยในโรงงาน

"ถ้าเราไม่ทำวันนี้ แล้วจะพร้อมกันวันไหน...ผมเชื่อว่าคนเรามีโอกาสเก่งเพิ่มขึ้นได้ ถ้าได้รับวิธีการเรียนรู้ที่ถูกต้อง" ถาวร กล่าวทิ้งท้าย