ข้อจำกัดในใจ

สภาพแวดล้อมทางธุรกิจที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ไม่เพียงทำให้รูปแบบการทำธุรกิจต้องปรับตัวกันขนานใหญ่ แต่พฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนไปโดยมีเทคโนโลยีเป็นตัวเร่งปฏิกิริยาอาจทำให้ธุรกิจหลายๆ ประเภทต้องปิดตัวลงอย่างไม่มีใครคาดคิด

ที่เกริ่นไว้ใน Think out of The Box ฉบับที่แล้ว คือ ธนาคารและสถาบันการเงินที่ได้รับผลกระทบจากเทคโนโลยีใหม่ๆ อย่าง บล็อกเชน หรือรูปแบบการทำธุรกิจผ่านระบบออนไลน์โดยไม่ต้องพึ่งพาสถาบันการเงินอย่าง เช่น อาลีเพย์ ในเครืออาลีีบาบา

รวมถึงแพลต์ฟอร์มการเงินในรูปแบบ Peer-to-peer ที่ให้บริการสินเชื่อระหว่างผู้กู้และผู้ให้กู้โดยไม่ผ่านระบบของสถาบันการเงินเช่นกัน จึงไม่น่าแปลกใจที่ธนาคารและสถาบันการเงินในต่างประเทศหลายๆ แห่งต้องทะยอยปิดบางสาขาลงเพราะตามการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ไม่ทัน

ที่วิตกคือการเปลี่ยนแปลงครั้งนี้ เราอาจถูกบังคับให้เปลี่ยน หรืออาจต้องเปลี่ยนตามคู่แข่งที่ชิงเปลี่ยนแปลงไปก่อนแล้ว หรือต้องการเปลี่ยนเพื่อให้เหมาะกับสภาพแวดล้อม ฯลฯ ซึ่งไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนแปลงด้วยสาเหตุใดก็ตาม ล้วนเป็นทางเลือกเพื่อทางรอดเดียวของเราที่จะคงอยู่ในธุรกิจต่อไปได้

เช่นเดียวกับอุตสาหกรรมไอทีที่รู้กันดีว่าสภาพแวดล้อมในบ้านเราไม่เอื้อกับการเติบโตของอุตสาหกรรมนี้สักเท่าไร แต่ขณะเดียวกันเราก็จะเห็นบางบริษัทเติบโตสวนกระแสขึ้นมาได้สำเร็จ ซึ่งเบื้องหลังการเติบโตของเขานั้นก็แทบไม่มีอะไรนอกจากความตั้งมั่นและทุ่มเทเพื่อลูกค้า

จุดนี้ทำให้ผมนึกถึงเรื่องราวของศิลปินชาวไต้หวัน หวง เหม่ เหลียน ที่เกิดมาพิกลพิการเนื่องจากภาวะสมองกระทบกระเทือนระหว่างคลอดทำให้เขาไม่สามารถสื่อสารได้เหมือนคนปกติ เนื่องจากระบบประสาทสั่งการมีปัญหาทำให้เขาพูดไม่ได้

ความผิดปกตินี้ทำให้เขาไม่อาจใช้ชีวิตได้เหมือนเด็กทั่วไป พ่อแม่ที่ไม่ทันเตรียมใจต้องเลี้ยงลูกพิการ ก็เกือบคิดสั้นไปเสียก่อน แต่โชคดีที่ตั้งสติได้และค่อยๆ เลี้ยงดูกันมาจนเขาเติบโตขึ้นมาโดยที่พูดและสื่อความใดๆ แทบจะไม่ได้เลย ผู้เป็นแม่ต้องประคบประหงมตั้งแต่จับให้นั่ง ยืน เดิน จนสามารถเข้าเรียนได้ และจากการสังเกตว่าเขาพูดไม่ได้แต่มีทักษะการฟังที่ดีมาก จึงค่อยๆ สะสมความรู้และประสบการณ์ขึ้นมาเรื่อยๆ โดยเฉพาะด้านศิลปะที่เขาโปรดปราน

ท้ายที่สุดทั้งทีมีข้อจำกัดในชีวิตมากมาย เขาก็สามารถจบการศึกษาในระดับปริญญาเอกที่มหาวิทยาลัยแห่งรัฐคาลิฟอร์เนียในสหรัฐอเมริกาได้สำเร็จ และนั่นก็กลายเป็นรากฐานให้เขาได้แสดงผลงานทั้งในด้านศิลปะ และบรรยายในหัวข้อต่าง ๆ เพื่อสร้างแรงบันดาลใจให้คนรุ่นใหม่

ในวันนี้เขาจึงได้รับเกียรติสูงสุดให้เป็นศิลปินแห่งชาติของไต้หวัน แม้ว่าจะมีอายุถึง 52 ปีและก็ยังพูดไม่ได้เหมือนเดิม แต่เพราะความมุ่งมั่นและขวนขวายตลอดระยะเวลาหลายสิบปีที่ผ่านมาสะท้อนให้เห็นความตั้งใจจริงของเขา แม้จะมีอุปสรรคเพียงใดก็ไม่อาจขวางกั้นเขาได้

สำหรับพวกเราซึ่งเป็นคนปกติธรรมดา ไม่มีข้อจำกัดใด ๆ ในชีวิต แต่หากทุกอย่างไม่เป็นไปตามแผนที่ได้ตั้งเอาไว้ ก็มักจะโทษว่าเป็นเพราะสภาพแวดล้อม เป็นเพราะคู่แข่ง เป็นเพราะเพื่อนร่วมงาน ฯลฯ ก็น่าคิดว่าเราจะปล่อยให้ปัจจัยเหล่านี้มีอิทธิพลเหนือชีวิตเราได้อย่างไร

การปรับตัวเพื่อรับการเปลี่ยนแปลงจึงไม่มีอะไรสำคัญไปกว่าตัวเราเองที่ต้องเอาชนะข้อจำกัดในใจเราให้ได้เป็นข้อแรก