'จากแก่เป็นเก๋า' Boomers อินเดียกับกำลังซื้อที่มองข้ามไม่ได้
อินเดียไม่ได้มีแค่แรงงานวัยหนุ่มสาว 'Boomers' กว่า 150 ล้านคนกำลังขับเคลื่อน 'เศรษฐกิจสีเงิน' มูลค่านับล้านล้านดอลลาร์ ด้วยกำลังซื้อ ประสบการณ์ และจินตนาการใหม่ของคนวัยเก๋า
เวลาเราพูดถึงอินเดีย ภาพในหัวของใครหลายคนมักเป็น “ประเทศแห่งคนหนุ่มสาว” และสตาร์ตอัปเทคโนโลยี แต่รายงาน Boomers India ของ WGSN ชวนให้เราหันไปมองอีกฟากหนึ่งของสังคม นั่นคือคนอายุ 60 ปีขึ้นไป ที่มีอยู่แล้วราว 153 ล้านคน และคาดว่าจะเพิ่มเป็นกว่า 347 ล้านคนในปี 2050
กลุ่มที่ดูเหมือนจะ “ช้าลง” ทางกาย กลับกลายเป็นตลาดที่กำลังวิ่งด้วยพลังการใช้จ่ายและจินตนาการใหม่ ๆ รายงานบอกชัดว่า Boomers อินเดียไม่ใช่ภาพจำของคนแก่ที่ดูแลตัวเองไม่ได้แบบเดิมอีกแล้ว พวกเขาใช้ทรัพย์สินที่สะสมมาทั้งชีวิต และเวลาอันเป็นอิสระ ไปกับประสบการณ์ที่ทำให้รู้สึกมีคุณค่าและทันโลก
เศรษฐกิจสีเงิน (Silver Economy) ของอินเดียถูกประเมินว่าจะมีมูลค่าสินทรัพย์รวมแตะระดับ 1.5 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐในปี 2030 คนอายุเกิน 50 ปีมีความมั่งคั่งเฉลี่ยมากกว่าคนอายุต่ำกว่า 35 ปีถึงสิบเท่า และใช้จ่ายต่อเดือนอยู่ที่ราว 20,000–50,000 รูปี
เมื่อผนวกเข้ากับวัฒนธรรมที่ให้เกียรติผู้ใหญ่ เห็นผู้สูงอายุเป็นเสาหลักของครอบครัวและชุมชน ตลาดนี้จึงไม่ใช่ “ภาระ” แต่คือกลุ่มนักใช้ชีวิตวัยเก๋าที่พร้อมจ่ายเพื่อประสบการณ์สร้างสรรค์คุณภาพสูง ทั้งในด้านสุขภาพ การท่องเที่ยว ศิลปะ และไลฟ์สไตล์รูปแบบใหม่ ๆ
ภาพแรกที่เห็นได้ชัดคือ "การเปลี่ยนแปลงบนสื่อและวัฒนธรรมสมัยนิยม" ดารารุ่นใหญ่กลับมาปรากฏตัวในบทบาทใหม่ที่ไม่ใช่แค่คุณแม่หรือคุณย่าในละคร แต่เป็นคนที่ยังทดลองใช้ชีวิตอยู่ตลอดเวลา Milind Soman นักแสดงและนักวิ่ง ก่อตั้งงานวิ่ง Pinkathon เพื่อส่งเสริมการตรวจมะเร็งเต้านมและสร้างวัฒนธรรมการดูแลสุขภาพผู้หญิง พร้อมเตรียมออกหนังสือ Keep Moving ร่วมกับภรรยาและคุณแม่สามวัยต่างเจเนอเรชัน
ด้าน Neena Gupta นักแสดงวัยหกสิบกว่า ขึ้นรถตู้ไปคุยเรื่องความรักและการเดตกับผู้ใช้แอป Tinder ในรายการออนไลน์อย่างสบาย ๆ ขณะที่ Zeenat Aman นักแสดงระดับไอคอนของยุค 1970 ก็พาเรื่องเล่ายุคทองของบอลลีวูดกลับมาบนเวที ผ่านทั้งบทเพลง ภาพยนตร์ และเรื่องเล่าหลังกล้อง
ภาพเหล่านี้สะท้อนว่า "โลกไม่ได้เปิดรับเฉพาะอินฟลูเอนเซอร์รุ่นใหม่" เพราะคนรุ่นใหญ่ที่มีทั้งทุนทางวัฒนธรรมและเรื่องเล่ายาวนานกำลังถูกเชื้อเชิญกลับมาอยู่หน้าเวทีมากขึ้น และเมื่อแบรนด์กับแพลตฟอร์มลงทุนออกแบบประสบการณ์ให้พวกเขาได้พูดและถูกฟัง ผลลัพธ์จึงไม่ใช่เพียงยอดขาย แต่คือการเชื่อมคนต่างรุ่นให้เข้าใจกันมากขึ้น
อีกด้านหนึ่งเทรนด์ฟาร์มเฮาส์และรีสอร์ตวัยเกษียณในพื้นที่ชนบทกำลังมาแรงคนชั้นกลางจำนวนไม่น้อยมองหาบ้านหลังที่สองในต่างจังหวัด เป็นทั้งที่พักผ่อนและสนามทดลองวิถีชีวิตใหม่ โครงการรีทรีตอย่าง Dharana Age Rejuvenation Retreat ที่ Dharana at Shillim บนเทือกเขา Sahyadri ออกแบบโปรแกรมที่ผสมผสานโยคะ อายุรเวท อาหารสุขภาพ และภูมิทัศน์ธรรมชาติ เพื่อตอบสนองผู้มาเข้าพักที่ต้องการดูแลร่างกายไปพร้อมกับรักษาจังหวะชีวิตที่ยังคล่องตัวและมีสีสัน
ในโลกออนไลน์ อินฟลูเอนเซอร์วัยเกษียณอย่าง Adity Chakravarti ใช้บ้านเก่าในเมือง Lucknow เป็นฉากเล่าเรื่องสวน สมุนไพร และสูตรความงามจากวัตถุดิบพื้นบ้านให้ผู้ติดตามนับแสน คนดูไม่ได้แค่กดไลก์ แต่หลายคนตามไปซื้อพืช สมุนไพร หรือสมัครคอร์สเวิร์กช็อป กลายเป็นรายได้ใหม่ให้ทั้งคนทำคอนเทนต์และผู้ประกอบการท้องถิ่น
Adity Chakravarti
เมื่อมองให้ลึกลงไป เราไม่ได้เห็นแค่อสังหาริมทรัพย์สำหรับผู้สูงอายุ แต่เห็นการทำงานร่วมกันของสถาปัตยกรรม ภูมิทัศน์ กิจกรรมสุขภาพ และคอนเทนต์ดิจิทัลที่ช่วยกันออกแบบชีวิตช้า ๆ ใกล้ธรรมชาติให้คนรุ่นใหญ่
มิติถัดมาคือ "การใช้ศิลปะและหนังสือเป็นแกนกลางของชุมชนข้ามวัย" เทศกาล The Gathering ที่กรุงนิวเดลี นำเชฟและดีไซเนอร์มาร่วมกันออกแบบโต๊ะอาหารในพระราชวังเก่าอย่าง Travancore House ให้มื้ออาหารกลายเป็นประสบการณ์เล่าเรื่องผ่านอาหารและการจัดวาง
รายงานยังเล่าถึงร้านหนังสือเล็ก ๆ อย่าง The Bookshop Inc ที่จัดชมรมหนังสือโดยใช้กลุ่ม WhatsApp เป็นพื้นที่คุยกันระหว่างเดือน ก่อนจะนัดพบกันในร้าน รวมถึงสตูดิโอศิลปะในหิมาลัยอย่าง Dharamkot Studio ที่เปิดบ้านเป็นเรสซิเดนซีให้ศิลปินมาพำนัก สร้างชิ้นงานเชิงทดลองร่วมกัน ฉากหลังของทั้งหมดนี้คือการออกแบบทั้ง “กิจกรรมและสเปซ” ให้รองรับการใช้เวลาร่วมกันของคนต่างรุ่น และการใช้เทคโนโลยีในแบบเรียบง่าย
อินเดียมีผู้ใช้ WhatsApp จำนวนมาก กลุ่มผู้สูงอายุจำนวนไม่น้อยจึงคุ้นมือกับแพลตฟอร์มนี้ การสร้างกลุ่มอ่านหนังสือหรือกลุ่มศิลปะใน WhatsApp จึงกลายเป็นโครงสร้างพื้นฐานเล็ก ๆ ที่ต่อยอดไปสู่การนัดพบจริง การช่วยเหลือกัน และการสร้างเครือข่ายทางสังคมใหม่ ๆ
รายงานยังชี้ว่า กลุ่ม Boomers กำลังขับเคลื่อนการท่องเที่ยวภายในประเทศอย่างจริงจังจำนวนผู้เดินทางสูงอายุเพิ่มขึ้นเฉลี่ยปีละราว 20% ในช่วงห้าปีที่ผ่านมา บริษัทท่องเที่ยวออกแพ็กเกจสำหรับผู้สูงวัยโดยเฉพาะ ทั้งทริปแสวงบุญที่พักสบาย เดินไม่โหด มีการเตรียมยาและการดูแล ไปจนถึงทริปช้า ๆ ที่ตั้งใจให้ผู้เดินทางได้ใช้เวลากับเส้นทางและผู้ร่วมทริป
แพลตฟอร์มอย่าง MakeMyTrip ทำโครงการ Loved by Devotees รวบรวมโรงแรมและโฮมสเตย์ตามเมืองศักดิ์สิทธิ์ ขณะที่บริษัท Kesari Tours ก็มีทัวร์ Second Innings ที่ออกแบบจังหวะการเดินทางให้เหมาะกับร่างกายและจังหวะชีวิตของผู้สูงอายุ
อินเดียกำลังพิสูจน์ว่า สังคมสูงวัยไม่จำเป็นต้องเป็นภาพของการหดตัวทางเศรษฐกิจ ถ้าเรากล้าคิดใหม่ว่าผู้สูงอายุคือผู้เล่นหลักของเศรษฐกิจ ที่ยังรักการเดินทาง ชื่นชอบศิลปะ อยากลองประสบการณ์ใหม่ และยอมจ่ายเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
บทเรียนจาก Boomers อินเดียจึงไม่ใช่แค่เรื่องตัวเลข แต่คือการเปลี่ยนเลนส์จากการมองผู้สูงอายุเป็น “ภาระ” ไปสู่การเห็นเป็น “พลังสร้างสรรค์” ของคนรุ่นใหญ่ทั่วเอเชีย
สำหรับประเทศที่กำลังแก่ตัวลงอย่างรวดเร็วอย่าง "ประเทศไทย" คำถามสำคัญจึงไม่ใช่เพียงจะดูแลผู้สูงอายุอย่างไร แต่คือจะออกแบบเมือง บริการ และประสบการณ์ให้พวกเขาได้ใช้ชีวิตและศักยภาพของตัวเองได้เต็มที่แค่ไหน