เปิดไทม์ไลน์ทรัมป์ 'กลับไปกลับมา' เปลี่ยนใจดีลไปแล้วกี่ประเทศ
เมื่อทรัมป์นำกลยุทธ์การบลัฟในการเจรจาต่อรองทางธุรกิจมาใช้ทางการเมือง และสื่อสารเองทางตรงผ่านโซเชียลโดยไม่ผ่านทีมสื่อ ทั่วโลกจึงต้องปั่นป่วนกับการ 'กลับไปกลับมา' ของนโยบายสหรัฐในยุคทรัมป์ 2.0 ที่ผันผวนหนักยิ่งกว่าสมัยแรก
ไม่ใช่ครั้งแรก และอาจจะไม่ใช่ครั้งสุดท้าย ที่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ให้ข่าว "กลับไปกลับมา" ในเรื่องใหญ่ๆ ที่เป็นความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดยเฉพาะในประเด็นภาษีศุลกากรตอบโต้ (reciprocal tariffs) และประเด็นอื่นๆ เกี่ยวกับเศรษฐกิจและการค้า
"กลยุทธ์การบลัฟ" ของทรัมป์ไม่ใช่เรื่องใหม่แต่เคยถูกพูดถึงมาตั้งแต่ยุคทรัมป์ 1.0 ในวาระแรก ส่วนในสงครามการค้ารอบนี้ สื่อหลายสำนักต่างก็รายงานกลยุทธ์การบลัฟของทรัมป์อีกครั้ง สำนักข่าวดอยช์เวลล์ (DW) เขียนถึงจิตวิทยาในการบลัฟของทรัมป์ว่า เป็นการนำ "กลยุทธ์คนบ้า" (Madman Theory) ของอดีตประธานาธิบดีริชาร์ด นิกสัน ในยุคสงครามเวียดนามมาใช้ข่มขู่ทั้งฝ่ายอริและพันธมิตร
“ทฤษฎีคนบ้าเป็นแนวคิดที่ว่า การถูกมองว่าบ้าอาจเป็นประโยชน์ในการเจรจาต่อรองแบบข่มขู่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อการทำตามคำขู่นั้นมีต้นทุนที่สูงมาก” โรสแอนน์ แม็กมานัส นักรัฐศาสตร์จากมหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนียสเตต กล่าว “(แต่) เป็นเรื่องยากมากที่จะแยกความแตกต่างได้ ระหว่างความบ้าจริงๆ กับการบลัฟที่น่าเชื่อถือ”
ขณะที่สำนักข่าวเอบีซีนิวส์ วิเคราะห์ถึงการที่จีนดูจะเป็นผู้ชนะ (ยกแรก) ในการบลัฟของทรัมป์ด้วยการยืนหยัดตอบโต้กลับ แม้ว่าจะแลกมาด้วยผลกระทบทางเศรษฐกิจของทั้งสองฝ่าย แต่สิ่งที่จีนดูจะมีภาษีเหนือกว่าก็คือ ระบอบการเมืองการปกครองของรัฐบาลคอมมิวนิสต์ที่ทำให้จีนยืนระยะอดทนได้นานกว่าในแง่เสียงวิพากษ์วิจารณ์ เมื่อเทียบกับตลาดเสรีอย่างสหรัฐที่โดนทั้งเรตติ้งและแรงบีบจากวอลสตรีท
และสุดท้ายก็ดูเหมือนว่าทรัมป์จะเป็นฝ่ายที่ต้องขอให้จีนเจรจา หลังจากที่บลัฟภาษีไปจนถึงหลักเกินความเป็นจริงที่ 145% ไปแล้ว และบ่งชี้ว่าทำไมคำขู่ของทรัมป์จึงกลับไปกลับมาได้ตลอด
สำหรับประเทศ/ประเด็นทางเศรษฐกิจที่ทรัมป์เปลี่ยนใจแบบขึ้นๆ ลงๆ หลายครั้งตลอดช่วง 5 เดือนของการดำรงตำแหน่งผู้นำสหรัฐสมัยที่สอง มีดังนี้
สหภาพยุโรป (อียู)
- วันที่ 2 เม.ย. - ทรัมป์เก็บภาษีตอบโต้กับอียู 20% ก่อนที่ผ่อนผัน 90 วันให้ทุกประเทศ (ยกเว้นจีน) เมื่อวันที่ 9 เม.ย.
- วันที่ 23 พ.ค. - ทรัมป์ขึ้นภาษีศุลกากรกับอียูเป็น 50% มีผลตั้งแต่เดือน มิ.ย. 2568 โดยอ้างว่าอียูเจรจาด้วยยากมาก และการเจรจาที่ผ่านมาไม่มีความคืบหน้าเลย ด้านสก็อตต์ เบสเซนต์ รมว.คลังสหรัฐระบุว่า อียูให้ข้อเสนอที่แย่กว่าประเทศอื่นๆ
- วันที่ 25 พ.ค. - ทรัมป์ "เลื่อน" การเก็บภาษี 50% กับอียูออกไปจนถึงวันที่ 9 ก.ค. 2568 เพื่อเปิดโอกาสให้มีการเจรจาการค้าเพิ่มเติม ภายหลังได้พูดคุยกับ เออร์ซูลา ฟอน เดอ ลาเยิน ประธานคณะกรรมาธิการยุโรป (EC)
จีน
- วันที่ 1 ก.พ. - ทรัมป์ขึ้นภาษีศุลกากรกับจีน 10% จากนั้นเพิ่มเป็น 20% ในวันที่ 4 ก.พ.
- วันที่ 2 เม.ย. - ทรัมป์เก็บภาษีตอบโต้กับจีน 34% เมื่อรวมกับของเดิมที่มีอยู่ ทำให้ภาษีนำเข้าจีนเพิ่มเป็น 54%
- วันที่ 8 เม.ย. - ทรัมป์ขู่จะขึ้นภาษีจีนอีก 50% เพื่อลงโทษที่จีนตอบโต้ ทำให้ภาษี 3 ระลอกรวมเป็น 104% (20+34+50)
- วันที่ 9 เม.ย. - ทรัมป์ขึ้นภาษีจีนเป็น 125%
- วันที่ 10 เม.ย. - ทำเนียบขาวแถลงว่าภาษีที่เก็บกับจีน 125% ยังไม่ได้บวกของเก่า 20% ทำให้เบ็ดเสร็จแล้วภาษีจีนอยู่ที่ 145% และให้มีผลทันที
- วันที่ 12 พ.ค. - หลังการเจรจากันที่สวิตเซอร์แลนด์ สหรัฐ "เลื่อน" การเก็บภาษีจีน 90 วัน โดยลดจาก 145% เหลือ 30% ส่วนจีนจะลดจาก 125% เหลือ 10% มีผลวันที่ 14 พ.ค.
แคนาดาและเม็กซิโก
- วันที่ 1 ก.พ. - ทรัมป์ขึ้นภาษีนำเข้าจากแคนาดาและเม็กซิโก 25% มีผลวันที่ 4 ก.พ.
- วันที่ 3 ก.พ. - ทรัมป์ "เลื่อน" การขึ้นภาษีออกไป 30 วัน ไปเป็น 4 มี.ค. เพื่อให้มีการเจรจา
- วันที่ 5 มี.ค. - ทรัมป์ "เลื่อน" ภาษีนำเข้ารถยนต์ให้แคนาดาและเม็กซิโกเป็นเวลา 30 วัน
- วันที่ 6 มี.ค. - ทรัมป์ "เลื่อน" การขึ้นภาษีนำเข้า 25% บางส่วนที่อยู่ภายใต้ข้อตกลง USMCA ออกไปเป็นเดือนหน้า
- วันที่ 9 เม.ย. - ทำเนียบขาวระบุว่า การผ่อนผัน 90 วันให้ประเทศที่เจอภาษีตอบโต้นั้น ไม่ครอบคลุมแคนาดาและเม็กซิโก (ส่วนที่นอกเหนือข้อกลง USMCA) แต่ภาษีพลังงานและโปแตชยังคงเป็นอัตรา 10%
โคลอมเบีย
- วันที่ 26 ม.ค. - ทรัมป์ขู่จะขึ้นภาษีโคลอมเบีย 25% ฐานปฏิเสธการรับเครื่องบินทหารสหรัฐ 2 ลำ ที่ขนผู้ลักลอบเข้าเมืองกลับส่งประเทศ โคลอมเบียก็ประกาศภาษีตอบโต้สหรัฐ 25% แต่ภายหลังโคลอมเบียยกเลิกการตัดสินใจขึ้นภาษีและยอมรับผู้อพยพ ทั้งสองฝ่ายยุติศึกภาษีกัน
ประเทศอื่นๆ
- วันที่ 2 เม.ย. - ทรัมป์ประกาศภาษีศุลกากรตอบโต้ โดยเก็บภาษีขั้นต่ำ 10% กับทุกประเทศ มีผลวันที่ 5 เม.ย. และเก้บภาษีที่สูงขึ้นกับอีก 57 ประเทศ มีผลวันที่ 9 เม.ย.
- วันที่ 9 เม.ย. - ทรัมป์ "เลื่อน" เก็บภาษีในอัตราสูงขึ้นกับ 57 ประเทศ โดยเลื่อนไป 90 วัน ถึงวันที่ 9 ก.ค. 2568 เพื่อเปิดทางให้มีการเจรจาการค้ากันเพิ่มเติม