‘เฟนทานิล’ สารตั้งต้นภาษีทรัมป์ จับตาจีน

คำสั่งของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ เก็บภาษีแคนาดา เม็กซิโก และจีน ทุกฉบับล้วนบรรจุถ้อยคำระงับการยกเว้นภาษีให้สินค้าราคาไม่ถึง 800 ดอลลาร์ ที่ถูกมองอย่างกว้างขวางว่าเป็นช่องโหว่เปิดทางให้ขนส่งเฟนทานิลและสารเคมีตั้งต้นเข้ามายังสหรัฐ
สำนักข่าวรอยเตอร์สรายงาน การระงับข้อยกเว้นดังกล่าวจะมีผลตราบเท่าที่การเก็บภาษีของทรัมป์ยังคงอยู่ ซึ่งอาจสร้างปัญหาให้กับบริษัทอีคอมเมิร์ซจีนได้ อาทิ ชีอิน และเตมูของพีดีดีโฮลดิงส์ ที่อาศัยประโยชน์จากข้อยกเว้นนี้ขนส่งสินค้าอุปโภคบริโภคแต่ละชิ้นตรงจากประเทศจีนเพื่อหลีกเลี่ยงภาษีนำเข้าจากสหรัฐก่อนหน้านี้
การขนส่งสินค้าชิ้นเล็กๆ แบบนี้มักไม่ค่อยถูกคัดกรองที่ท่าเรือก่อนเข้าประเทศ เปิดช่องให้มีการขนส่งยาและส่วนประกอบได้โดยไม่ถูกตรวจจับ รายงานข่าวสืบสวนสอบสวนชิ้นหนึ่งของรอยเตอร์สเมื่อปีก่อนเผยให้เห็นถึงวิธีที่ผู้ค้าสารเคมีจีนใช้การยกเว้นภาษีนำเข้าเมื่อราคาสินค้าไม่ถึงเกณฑ์กำหนดต้องเสีย (the de minimis exception) แอบส่งสารตั้งต้นเข้ามายังสหรัฐจากนั้นส่งสารเหล่านี้ข้ามไปยังห้องแล็บผลิตเฟนทานิลในเม็กซิโก
ตามข้อมูลของศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคสหรัฐ (ซีดีซี) เฟนทานิลเป็นยาแก้ปวดฤทธิ์แรงและเสพติดได้ การเสพเฟนทานิลเกินขนาดคร่าชีวิตประชาชนเกือบ 75,000 คนในปี 2023
ในการประกาศเก็บภาษีลงโทษแคนาดาและเม็กซิโก 25% เก็บจีนเพิ่มเติม 10% เจ้าหน้าที่ทำเนียบขาวกล่าวในวันเสาร์ (1 ก.พ.) ว่า การระงับยกเว้นภาษีบังคับใช้กับแคนาดาโดยเฉพาะเพราะไม่ยอมปราบปรามการลักลอบขนเฟนทานิล แต่สุดท้ายแล้วทุกคำสั่งกลับบรรจุถ้อยคำระงับการยกเว้นภาษีแบบเดียวกัน
อย่างไรก็ตาม คำสั่งของทรัมป์ไม่มีข้อความบอกถึงการระงับสถานะยกเว้นภาษีระดับโลกหรือถาวร จึงเป็นไปได้ว่าอาจมีการขนส่งเฟนทานิลมายังสหรัฐโดยไม่ผ่านการตรวจสอบหากต้นทางไม่ได้มาจากจีน แคนาดา หรือเม็กซิโก
ทิม ไบรท์บิลล์ ประธานร่วมฝ่ายการค้าของบริษัทกฎหมายWiley Rein ระบุ “คำสั่งฝ่ายบริหารเหล่านี้ดูเหมือนจะยกเลิกการยกเว้นภาษีให้ทั้งสามประเทศ ซึ่งส่งผลกระทบกว้างขวางต่อหลายธุรกิจและอุตสาหกรรม ข้อกำหนดยกเว้นภาษีถูกอุตสาหกรรมนำเข้าหลายชนิดนำไปใช้ผิดๆ ซึ่งสภาคองเกรส รัฐบาลปัจจุบันและรัฐบาลก่อนรับรู้ปัญหานี้ดี”
ขณะที่ซัพพลายเออร์ในจีนและแก๊งอาชญากรรมในเม็กซิโกถูกกล่าวหามานานว่าลักลอบขนเฟนทานิลเข้าสหรัฐ คำสั่งเก็บภาษีแคนาดาของทรัมป์มีอารัมภบทยาวเหยียดกล่าวถึงการลักลอบขนยาจากแคนาดาที่กำลังเพิ่มมากขึ้นทุกขณะ
“ความท้าทายบริเวณชายแดนภาคใต้ของเราสูงสุดในความรู้สึกของสาธารณชนแต่ชายแดนด้านเหนือก็ไม่ได้ละเว้นจากปัญหาเหล่านี้ เครือข่ายอาชญากรรมพัวพันการค้ามนุษย์และค้ายาเสพติด ทำให้การลักลอบเข้าเมืองบริเวณชายแดนตอนเหนือของเราถูกละเลยนอกจากนี้ ยังมีกลุ่มค้ายาชาวเม็กซิกันที่ทำห้องแล็บสังเคราะห์เฟนทานิลและไนตาซีนในแคนาดาเพิ่มมากขึ้นด้วย” ข้อความในคำสั่งฝ่ายบริหารระบุ
และว่า การลักลอบค้ายาเสพติดผ่านการยกเว้นภาษี “ก่อให้เกิดวิกฤติสาธารณสุขในสหรัฐ”
ทั้งนี้ เฟนทานิลและไนตาซีนมีคุณลักษณะเหมือนกัน และการขนส่งสินค้าที่ได้รับยกเว้นภาษีเข้ามายังสหรัฐเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญนับตั้งแต่ปี 2015 ตอนที่เพิ่มเกณฑ์ขึ้นต่ำจาก 200 ดอลลาร์เป็น 800 ดอลลาร์
ขณะนี้สำนักงานศุลกากรและป้องกันชายแดนของสหรัฐประเมินว่า แต่ละปีมีการขนส่งสินค้าดังกล่าวกว่า 1 พันล้านครั้ง สำนักงานสำมะโนประชากรประเมินการขนส่งสินค้ามูลค่าต่ำเป็นการนำเข้าสินค้าจากจีนใหญ่สุดเป็นอันดับแปดในปี 2023 มูลค่า 4.7 พันล้านดอลลาร์ เพิ่มขึ้นกว่าสองเท่านับตั้งแต่ปี 2014
ในเดือน ม.ค. ที่ผ่านมา รัฐบาลอดีตประธานาธิบดีโจ ไบเดน เสนอกฎเกณฑ์ทิ้งทวนเพื่อควบคุมการยกเว้นภาษีขั้นต่ำทั่วโลก, ปฏเสธการใช้ข้อยกเว้นดังกล่าวกับสินค้าที่ถูกเก็บภาษีลงโทษ และกำหนดให้ผู้ขนส่งสินค้าต้องระบุสิ่งของในหีบห่อด้วยรหัสภาษี 10 หลัก
ยังไม่ชัดเจนว่าสำนักงานศุลกากรและป้องกันชายแดน ที่ขณะนี้อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของทรัมป์ จะดำเนินการเพื่อสรุปกฎดังกล่าวหรือไม่
สำหรับทรัมป์ยอมรับว่า การเก็บภาษีเม็กซิโก แคนาดา และจีน อาจทำให้ชาวอเมริกันเจ็บปวดในระยะสั้น
“ผมไม่คิดว่าจะมีอะไรดรามา พวกเขาติดหนี้เราเป็นเงินมากมาย และผมมั่นใจว่าเขาจะยอมจ่าย” ทรัมป์กล่าวกับผู้สื่อข่าวในวันอาทิตย์ (2 ก.พ.) หลังกลับจากคฤหาสน์มาร์อลาโกในฟลอริดามายังกรุงวอชิงตัน พร้อมย้ำถึงความจำเป็นในการควบคุมคนเข้าเมืองและการลักลอบขนยาเสพติด รวมถึงการสนับสนุนอุตสาหกรรมภายในประเทศ