170 ปีสัมพันธ์ไทย-สหราชอาณาจักร สนธิสัญญาเบาว์ริงสู่ซอฟต์พาวเวอร์

170 ปีสัมพันธ์ไทย-สหราชอาณาจักร  สนธิสัญญาเบาว์ริงสู่ซอฟต์พาวเวอร์

ถ้าให้เอ่ยชื่อประเทศที่คนไทยรู้จักกันมาตั้งแต่เล็กแต่น้อยหนึ่งในนั้นจะต้องเป็นสหราชอาณาจักรที่คนไทยคุ้นกับคำว่าประเทศอังกฤษ

เพราะอย่างน้อยๆ ก่อนเข้าโรงเรียนอนุบาลตีว่าอายุยังไม่ถึงสามขวบเด็กไทยก็ต้องหัดท่องเอบีซีควบคู่ไปกับ ก.ไก่ ข.ไข่ กันแล้ว เรียกได้ว่าภาษาอังกฤษเข้ามายุ่งเกี่ยวกับชีวิตเราตั้งแต่นั้น และในความเป็นจริงไทยกับสหราชอาณาจักรมีความสัมพันธ์ทางการทูตครบ 170 ปีในปี 2025 นับจากวันลงนามในสนธิสัญญเบาว์ริงเมื่อวันที่ 18 เม.ย. 1855 

ด้วยเหตุนี้เมื่อวันที่ 17 ม.ค.ที่ผ่านมาสถานเอกอัครราชทูตอังกฤษประจำประเทศไทยโดยเอกอัครราชทูตมาร์ค กู๊ดดิ้ง จึงได้จัดงานเปิดตัว “การเฉลิมฉลองครบรอบ 170 ปีความสัมพันธ์ทางการทูตสหราชอาณาจักร-ไทย” ณ อาคารไปรษณีย์กลาง  จัดเต็มถึงขนาดปูพรมแดงไว้คอยต้อนรับแขกกันเลยทีเดียว  170 ปีสัมพันธ์ไทย-สหราชอาณาจักร  สนธิสัญญาเบาว์ริงสู่ซอฟต์พาวเวอร์

แล้วทำไมต้องจัดงานที่นี่? ก็ต้องย้อนไปถึงความสัมพันธ์ไทย-อังกฤษแต่ดั้งแต่เดิม บทความชื่อ "แผ่นดินทองที่ไม่ใช่ของไทย : ที่ดินสถานทูตอังกฤษ" เขียนโดยธโนทัย สุขทิศ เผยแพร่บนเว็บไซต์ศิลปวัฒนธรรม สรุปได้ว่า อังกฤษเข้ามามีสัมพันธ์กับไทยตั้งแต่สมัยอยุธยา แต่ความสัมพันธ์ขาดตอนไปช่วงหลังรัชกาลของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ถึงช่วงต้นรัตนโกสินทร์มีความพยายามติดต่อกันใหม่ อังกฤษส่งตัวแทนมาเจรจากับไทยหลายครั้งตั้งแต่จอห์น ครอว์เฟิร์ด ค.ศ.1821, ร้อยเอกเฮนรี เบอร์นี ค.ศ.1824 และเซอร์เจมส์ บรูค ค.ศ.1850 แต่ตกลงกันไม่ได้ มาสำเร็จเรียบร้อยในยุคเซอร์จอห์น เบาว์ริง ทำสนธิสัญญาที่เป็นต้นแบบของการทำสนธิสัญญาระหว่างไทยกับชาติตะวันตกอื่นๆ 

สาระสำคัญของสนธิสัญญาเบาว์ริงคือไทยยอมให้อังกฤษจัดตั้งสถานกงสุลเพื่อพิจารณาคดีคนในบังคับอังกฤษไม่ต้องขึ้นศาลไทย ซึ่งกว่าที่ซี บี ฮิลเลียร์ กงสุลอังกฤคนแรกจะได้ที่ดินที่เป็นไปรษณีย์กลางบางรักในปัจจุบัน ไปเป็นสถานกงสุลอังกฤษในสมัยรัชกาลที่ 4 นั้นเรียกได้ว่า เกือบจะมีเรื่องมีราวกันอยู่เหมือนกัน รายละเอียดหาอ่านได้จากหนังสือ “กษัตริย์และกงสุล ในช่วงสนธิสัญญาเบาว์ริง” เขียนโดย Simon Landy แปลโดยสุภัตรา ภูมิประภาส 

มองภาพแบบเร็วๆ รวมทั้งสิ่งที่คนไทยเคยเรียนรู้กันมาตั้งแต่อ้อนแต่ออก ความสัมพันธ์ช่วงแรกที่อยู่ในรูปการค้าอังกฤษก็มีการใช้ฮาร์ดพาวเวอร์อยู่ในที แต่ตอนนี้เปลี่ยนไปเป็นซอฟต์พาวเวอร์แล้ว ซอฟต์พาวเวอร์อังกฤษที่ซาบซึ้งตรึงใจคนทั้งโลก เกิดก่อนเคป็อปหลายสิบปีต้องยกให้วงดนตรีเดอะบีเทิลส์ (The Beatles)  170 ปีสัมพันธ์ไทย-สหราชอาณาจักร  สนธิสัญญาเบาว์ริงสู่ซอฟต์พาวเวอร์

ในวันงานทันทีที่แขกก้าวเท้าลงหน้าตึกจะได้ยินบทเพลงดังในอดีตบรรเลงโดย The Bangkok Beatles ไว้คอยต้อนรับ พรมแดงทอดยาวจากบันไดด้านหน้าสู่ห้องโถงภายใน สองข้างทางเรียงรายด้วยภาพถ่ายเหตุการณ์ประวัติศาสตร์และการเยือนของบุคคลสำคัญตอกย้ำถึงความสัมพันธ์เหนียวแน่นระหว่างสองประเทศ  170 ปีสัมพันธ์ไทย-สหราชอาณาจักร  สนธิสัญญาเบาว์ริงสู่ซอฟต์พาวเวอร์

 “สถานเอกอัครราชทูตอังกฤษประจำประเทศไทยจะจัดกิจกรรมตลอดทั้งปีเพื่อเฉลิมฉลองเหตุการณ์สำคัญนี้  ไฮไลท์ของการเฉลิมฉลอง  ได้แก่ โรดโชว์ทั่วไทย การแสดงดนตรี กิจกรรมทางธุรกิจ และพิธีเฉลิมฉลองเนื่องในวันคล้ายวันพระราชสมภพของสมเด็จพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 3 แห่งสหราชอาณาจักรที่จะจัดขึ้นอย่างสุดพิเศษในเดือนมิถุนายนที่จะถึงนี้” ทูตมาร์คกล่าวบนเวที 

170 ปีสัมพันธ์ไทย-สหราชอาณาจักร  สนธิสัญญาเบาว์ริงสู่ซอฟต์พาวเวอร์

ด้านรัศม์ ชาลีจันทร์ ผู้ช่วยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ กล่าวถึง การเยือนประเทศไทยของอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างประเทศ ลอร์ด เดวิด แคเมอรอน ได้มีการลงนามเอกสารแผนการความเป็นหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ไทย-สหราชอาณาจักร (Thailand-UK Strategic Partnership Roadmap) ส่งผลให้สหราชอาณาจักรเป็นหุ้นส่วนเชิงยุทธศาสตร์ของไทยเป็นประเทศแรกในยุโรป 

"ผมมีความมั่นใจว่าแผนการความเป็นหุ้นส่วนทางยุทธศาสตร์ฯ พร้อมด้วยบันทึกความเข้าใจว่าด้วยการเป็นหุ้นส่วนทางการค้าที่แน่นแฟ้น (Enhanced Trade Partnership: ETP) ระหว่างไทยและสหราชอาณาจักร จะปูทางไปสู่การค้าทวิภาคีที่มีมูลค่าเพิ่มขึ้นอย่างมาก ซึ่งมีมูลค่าเกินกว่า 7 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ”

จากนั้นทูตมาร์คและผู้ช่วยฯ รัศม์  ร่วมกันเปิดตัวตราสัญลักษณ์ 170 ปีความสัมพันธ์ทางการทูตไทย-สหราชอาณาจักร และเปิดตัว ‘ไอคอน 170 ท่าน' ซึ่งเป็นตัวแทนของความสัมพันธ์ในยุคปัจจุบันและเป็นแบบอย่างของความสัมพันธ์ในระดับประชาชนในสหราชอาณาจักรและไทย 

 นอกเหนือจากพิธีเป็นทางการ อีกหนึ่งกิมมิกที่ไม่พูดถึงไม่ได้เพราะดูเหมือนจะมีทุกปีและมีทุกงานไปแล้ว นั่นคือบูธถ่ายรูปเอไอ แค่ไปยืนหน้าจอให้กล้องสแกนใบหน้า แล้วก็เลือกว่าอยากให้รูปถ่ายออกมาแนวไหน จะแนวย้อนยุคกรุงศรีอยุธยาหรือยุควิกตอเรียเอไอทำให้ได้ สแกนหน้าครั้งเดียวได้รูปถ่าย 4 แอคชั่นในเสื้อผ้าตามแนวที่เลือก แขกทุกคนที่มาถ่ายภาพล้วนสนุกสนานไปตามๆ กัน  170 ปีสัมพันธ์ไทย-สหราชอาณาจักร  สนธิสัญญาเบาว์ริงสู่ซอฟต์พาวเวอร์

เทคโนโลยีเอไอแท้จริงแล้วมีต้นกำเนิดมาจากอังกฤษ  ใครที่เคยชม The Imitation Game จะเข้าใจได้ดี ภาพยนตร์อัตชีวประวัติของอลัน ทัวริง นักคณิตศาสตร์ชาวสหราชอาณาจักร ผู้พัฒนา “คริสโตเฟอร์” เครื่องมือถอดรหัสนาซีเป็นต้นแบบคอมพิวเตอร์ และพัฒนามาเป็นปัญญาประดิษฐ์ (เอไอ) ที่ฮือฮากันในปัจจุบัน เรียกได้ว่าถ้าสืบรากกันแล้วดีเอ็นเอของเอไอก็คือสหราชอาณาจักร และเมื่อไม่กี่วันก่อนนายกรัฐมนตรีเคียร์ สตาร์เมอร์เพิ่งประกาศแผนปฏิบัติการด้านเอไอ เพื่อนำพาสหราชอาณาจักรไปสู่การเป็นผู้นำในด้านนี้  

สำหรับ World Pulse มางานเลี้ยงงานเดียวเหมือนเห็นภาพสรุปความสัมพันธ์ 170 ปี งานจบแต่ความผูกพันไม่จบ ยิ่งยุคนี้ความสัมพันธ์ระหว่างประชาชนกับประชาชนและซอฟต์พาวเวอร์เป็นตัวเชื่อมโยงที่ได้ผลยิ่งกว่าฮาร์ดพาวเวอร์หรือการบีบบังคับในรูปแบบต่างๆ ทูตมาร์คกล่าวเองว่า ปีนี้งานเฉลิมฉลองความสัมพันธ์จะมีตลอดทั้งปี สายสัมพันธ์ที่มีจะยิ่งลึกซึ้งยิ่งขึ้นไปอีก แฟนคลับสหราชอาณาจักรเตรียมรอได้เลย