สวทช.จับมือ มรภ.อุดรธานี สร้างกลไก "Train the Trainer" พัฒนาเกษตรกรต้นแบบผู้ผลิตปทุมมา

สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) และมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี (มรภ.อุดรธานี) ร่วมกันจัดงานการถ่ายทอดเทคโนโลยีไม้ดอก "ปทุมมา" ตลอดห่วงโซ่การผลิต ภายใต้แนวคิด "ปทุมมา มนต์เสน่ห์แห่งพืชสวนโลก" ระหว่างวันที่ 14-15 สิงหาคม 2568 ณ ศูนย์วิจัยและพัฒนาท้องถิ่นบ้านตาด มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี 

วัตถุประสงค์เพื่อ 1. ถ่ายทอดองค์ความรู้และเทคโนโลยีเกี่ยวกับสายพันธุ์ปทุมมา กระบวนการผลิตอย่างครบวงจร และเปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเข้าถึงองค์ความรู้และเทคโนโลยี

2. สร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างเกษตรกรผู้ผลิตและผู้ประกอบการในระดับท้องถิ่นและระดับประเทศ และ

3. เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ความก้าวหน้าการวิจัยพัฒนาพันธุ์และการผลิตปทุมมาของประเทศไทย และเตรียมความพร้อมสู่งานมหกรรมพืชสวนโลกจังหวัดอุดรธานีในปี 2569

นายราชันย์ ซุ้นหั้ว ผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี กล่าวว่า งานในวันนี้ที่ มรภ.อุดรธานี และ สวทช. ร่วมกันจัดขึ้น มีความสอดคล้องกับพันธกิจของจังหวัดในการพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก การท่องเที่ยว และยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในจังหวัดอุดรธานี

การดำเนินงานโครงการและกิจกรรมการยกระดับคุณภาพการผลิต การวิจัย การพัฒนาศูนย์เรียนรู้ และการถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตและใช้ประโยชน์จากปทุมมาครบวงจร

จะทำให้เกษตรกรของจังหวัดอุดรธานีได้รับความรู้ เกิดทักษะ และมีทางเลือกเพิ่มขึ้นในการสร้างรายได้ให้กับครัวเรือน และร่วมขยายพื้นที่ปลูกปทุมมาให้เป็น ไม้ดอกอัตลักษณ์เชิงเศรษฐกิจอีกชนิดหนึ่งของจังหวัดอุดรธานี

ด้าน ศาสตราจารย์ ดร.ชูกิจ ลิมปิจำนงค์ ผู้อำนวยการ สวทช. กล่าวว่า ปี 2566 จนถึง ปัจจุบัน สวทช. โดยสถาบันการจัดการเทคโนโลยีและนวัตกรรมเกษตร (สท.) และ มรภ.อุดรธานี

โดยศูนย์วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเพื่อการวิจัยและพัฒนาท้องถิ่น มีความร่วมมือด้านการวิจัย พัฒนา และถ่ายทอดเทคโนโลยีเกษตรและเกษตรสมัยใหม่ครบวงจร ได้สร้างกลไก "Train the Trainer" พัฒนาเกษตรกรต้นแบบผู้ผลิตปทุมมา

สร้างแปลงสาธิต และรวบรวมสายพันธุ์ไว้มากกว่า 80 สายพันธุ์ ในพื้นที่ศูนย์วิจัยและพัฒนาท้องถิ่นบ้านตาด ซึ่งกลายเป็นแหล่งเรียนรู้และศึกษาดูงานแบบครบวงจร และมีหลักสูตรการถ่ายทอดองค์ความรู้และเทคโนโลยีให้กับเกษตรกรอย่างต่อเนื่อง

เกิดการยกระดับทักษะความรู้เกษตรกรด้านการผลิต การบริหารจัดการแปลง และการเก็บเกี่ยวเพื่อให้ได้ผลผลิตสูง ปลอดภัย ได้คุณภาพดี

มีเกษตรกรให้ความสนใจเพิ่มขึ้นทุกปี รวมไม่น้อยกว่า 250 คน มีเกษตรกรแกนนำ 10 คน ที่จัดทำแปลงสาธิตต้นแบบ และเกิดการสร้างผลกระทบทางเศรษฐกิจอย่างเป็นรูปธรรม

ขณะที่ ผศ.ดร.คณิศรา ธัญสุนทรสกุล อธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี กล่าวเสริมว่า ในปีนี้ มรภ.อุดรธานี และ สวทช. ได้ร่วมกันจัดงานขึ้นมา เพื่อเป็นเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้การผลิตปทุมมาตลอดห่วงโซ่การผลิต

ตั้งแต่การวิจัยสายพันธุ์ใหม่ ๆ การถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิต การจัดการ การขยายพันธุ์ปลอดโรคเชิงปริมาณ รวมทั้งการใช้ประโยชน์และการตลาด ทั้งในประเทศและต่างประเทศในอนาคต

การจัดงานถ่ายทอดเทคโนโลยีในครั้งนี้ จะเป็นส่วนสำคัญในการเสริมสร้างศักยภาพให้กับเกษตรกรและผู้ประกอบการ อีกทั้งเป็นส่วนหนึ่งของแผนขับเคลื่อนการพัฒนาไม้ดอกปทุมมาอย่างเป็นระบบ

โดยเน้นการวิจัยและพัฒนาสายพันธุ์ ระบบการจัดการทรัพยากรพันธุกรรม การอนุรักษ์และใช้ประโยชน์จากความหลากหลายทางชีวภาพของประเทศไทย การถ่ายทอดเทคโนโลยีเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและการจัดการสู่เกษตรกร และการเพิ่มมูลค่า

รวมถึงสร้างเครือข่ายผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง และเชื่อมโยงตลาดทั้งในและต่างประเทศ เพื่อยกระดับอุตสาหกรรมไม้ดอกของไทยสู่มาตรฐานสากล สร้างอาชีพทางเลือกที่มั่นคงให้แก่เกษตรกรในระยะยาว สอดรับกับเป้าหมายการพัฒนาประเทศด้วยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม

รวมทั้งต่อยอดนำผลผลิตปทุมมาจากโครงการและเกษตรกรเครือข่าย ไปใช้ประโยชน์สำหรับเตรียมความพร้อมจัดมหกรรมพืชสวนโลก 2569 ที่จังหวัดอุดรธานีเป็นเจ้าภาพ ต่อไป

ไฮไลต์ของงาน ประกอบด้วยกิจกรรมที่น่าสนใจ อาทิ แปลงแสดงพันธุ์ปทุมมา/กระเจียว ชมความหลากหลายมากกว่า 80 สายพันธุ์ การเสวนาวิชาการ "โอกาสและศักยภาพการขับเคลื่อนไม้ดอกปทุมมาของประเทศไทย" การแสดงนิทรรศการ เทคโนโลยีการผลิตปทุมมาครบวงจร และผลิตภัณฑ์จากเครือข่ายเกษตรกร

การอบรมเชิงปฏิบัติการ (Workshop) เพิ่มมูลค่าและแปรรูปปทุมมา รวมถึงการท่องเที่ยวเชิงเกษตร สัมผัสประสบการณ์ "Agri-Green tourism" ในชุมชน

สำหรับ "ปทุมมา (Siam Tulip) ราชินีแห่งป่าฝน" นับเป็นไม้ดอกเมืองร้อนที่มีศักยภาพสูงของประเทศไทย รูปทรงและใบประดับมีสีสันหลากหลาย ใช้ประโยชน์ได้ทั้งเป็นไม้ตัดดอก ไม้กระถาง ไม้ประดับภูมิทัศน์สร้างแลนด์มาร์คเสริมการท่องเที่ยว

พร้อมทั้งจำหน่ายหัวพันธุ์หรือต้นพันธุ์ปลอดโรค รวมถึงแปรรูปเพิ่มมูลค่า ในปี 2561-2565 มูลค่าส่งออกปทุมมาประมาณ 94 ล้านบาท (สถาบันวิจัยพืชสวน, กรมวิชาการเกษตร 2566).