แพทย์ PRINC Group แนะนำแม่มือใหม่ต้องรู้! 'นมแม่แช่แข็ง' จัดการผิด ชีวิตลูกเสี่ยง

การปั๊มนมสต็อก คือ ทางเลือกที่แม่ยุคใหม่นิยมใช้ เพื่อให้ลูกน้อยได้รับประโยชน์จาก นมแม่ ได้อย่างต่อเนื่อง แม้ในยามที่แม่ไม่สามารถอยู่ป้อนนมได้ตลอดเวลา แต่รู้หรือไม่ว่าการจัดการนมแม่แช่แข็งที่ผิดวิธี อาจทำให้คุณค่าทางโภชนาการของนมลดลง หรือร้ายแรงกว่านั้นคือเป็นอันตรายต่อสุขภาพของลูกน้อยได้! นี่คือสิ่งที่ แม่มือใหม่ ทุกคนต้องใส่ใจ ไม่ควรมองข้ามเด็ดขาด!

แพทย์หญิงสุมิตรา อวิรุทธ์นันท์ กุมารแพทย์เฉพาะทางด้านทารกแรกเกิดและปริกำเนิด ประจำโรงพยาบาลพริ้นซ์ ปากน้ำโพ 2 แนะนำวิธีการจัดการ "นมแม่แช่แข็ง" ที่แม่มือใหม่หลายคนอาจจะยังไม่รู้ เพื่อส่งเสริมสุขภาพลูกน้อยให้เติบโต แข็งแรงสมวัย

1.) "อุณหภูมิและเวลา" กุญแจสำคัญในการเก็บรักษานมแม่

การจัดเก็บนมแม่ไม่ใช่แค่การแช่เย็นหรือแช่แข็งเท่านั้น แต่ต้องคำนึงถึงอุณหภูมิและระยะเวลาอย่างเคร่งครัด เพราะสารอาหารและภูมิคุ้มกันในนมแม่มีคุณสมบัติที่เปราะบาง การเก็บรักษาที่ไม่ถูกต้องอาจทำให้คุณค่าเหล่านี้สูญสลายไปโดยไม่รู้ตัว

• อุณหภูมิห้อง (ไม่เกิน 25°C) : เก็บได้ไม่เกิน 4 ชั่วโมง
• กระเป๋าเก็บความเย็นพร้อมเจลเก็บความเย็น : เก็บได้ไม่เกิน 24 ชั่วโมง
• ตู้เย็นช่องธรรมดา (0-4°C) : เก็บได้ไม่เกิน 4 วัน (เหมาะสำหรับนมที่จะใช้ในไม่กี่วันข้างหน้า)
• ช่องแช่แข็งในตู้เย็นประตูเดียว : เก็บได้ไม่เกิน 2 สัปดาห์
• ช่องแช่แข็งในตู้เย็น 2 ประตู : เก็บได้ไม่เกิน 3-6 เดือน
• ตู้แช่แข็งแบบ Deep Freezer (อุณหภูมิคงที่ -18°C หรือต่ำกว่า) : เก็บได้ไม่เกิน 6-12 เดือน

ข้อควรจำอย่างยิ่ง : ทุกครั้งที่ปั๊มนมควรติดฉลากระบุวันที่ปั๊มนมไว้ที่ถุงหรือขวดเสมอ เพื่อให้แน่ใจว่าได้นำนมที่เก่าที่สุดออกมาใช้ก่อน (ระบบ First In, First Out - FIFO) เพื่อป้องกันนมหมดอายุและคงคุณค่าสูงสุด

2.) "ละลายผิด...สารอาหารพัง" ห้ามใช้ไมโครเวฟเด็ดขาด!

หลายคนอาจคิดว่าการละลาย นมแม่แช่แข็ง ก็เหมือนการละลายอาหารทั่วไป แต่สำหรับนมแม่แล้ว เป็นเรื่องที่ละเอียดอ่อนมาก! การละลายที่ผิดวิธี ไม่เพียงแต่ทำลายสารอาหารสำคัญ แต่ยังอาจทำให้เชื้อแบคทีเรียเจริญเติบโตจนเป็นอันตรายต่อลูกได้

• วิธีที่ปลอดภัย : ย้ายนมจากช่องแช่แข็งมาพักไว้ในช่องธรรมดาของตู้เย็นล่วงหน้าอย่างน้อย 12 ชั่วโมง หรือ 1 คืน
• วิธีเร่งด่วนที่ปลอดภัย : แช่ถุงหรือขวดนมในภาชนะที่มีน้ำเย็นก่อน แล้วค่อยๆ เติมน้ำอุ่นลงไปจนน้ำนมละลาย
• ข้อห้ามตายตัว! : ห้ามละลายในน้ำร้อนจัด หรือนำเข้าไมโครเวฟเด็ดขาด! ความร้อนสูงและรวดเร็วจะทำลายโปรตีนและสารอาหารสำคัญในนมแม่ และอาจทำให้เกิด "จุดร้อน" ที่เป็นอันตรายต่อปากของลูกน้อยได้
• อย่าเขย่าแรงๆ : เมื่อนมละลายแล้ว อาจเห็นการแยกชั้นของไขมันและน้ำนม ให้ค่อยๆ หมุนหรือแกว่งถุง/ขวดนมเบาๆ เพื่อให้นมเข้ากัน ไม่ควรเขย่าแรงๆ เพราะอาจทำให้โครงสร้างไขมันเสียไป

3.) "อุ่นพออุ่น" ก่อนป้อนลูก

เมื่อนมละลายแล้ว หากลูกน้อยชอบนมที่อุ่นขึ้นอีกนิด ก็ต้องมีเทคนิคการอุ่นที่ถูกต้องเช่นกัน

• แช่ในน้ำอุ่น : ใช้วิธีแช่ถุงหรือขวดนมในภาชนะที่มีน้ำอุ่น (ไม่ใช่น้ำร้อนจัด) หรือใช้เครื่องอุ่นนมโดยเฉพาะ
• ทดสอบอุณหภูมิเสมอ : ก่อนป้อนลูก ให้หยดนม 2-3 หยดที่หลังมือ เพื่อทดสอบอุณหภูมิ นมควรจะรู้สึกอุ่นๆ ไม่ร้อนจัดเด็ดขาด

4.) ข้อควรระวังที่แม่ "ต้องไม่ละเลย"

นอกจากการเก็บรักษา ละลาย และอุ่นนมแล้ว ยังมีข้อควรระวังสำคัญอื่นๆ ที่แม่มือใหม่มักจะมองข้าม ซึ่งอาจส่งผลร้ายแรงต่อสุขภาพของลูกน้อยได้

• ห้ามแช่แข็งซ้ำ! : เมื่อนมละลายแล้ว ห้ามนำกลับไปแช่แข็งซ้ำเด็ดขาด! ต้องใช้ให้หมดภายใน 24 ชั่วโมง หากเก็บไว้ในตู้เย็นช่องธรรมดา หรือภายใน 2-4 ชั่วโมง หากเก็บไว้นอกตู้เย็นที่อุณหภูมิห้อง
• นมเหลือต้องทิ้ง! : หากลูกดูดนมจากขวดแล้วเหลือควรทิ้งทันที ไม่ควรเก็บไว้ให้ลูกกินต่อในมื้อหน้า เพราะอาจมีแบคทีเรียปนเปื้อนจากปากลูกแล้ว
• เก็บปริมาณน้อยๆ : ควรเก็บนมเป็นปริมาณน้อยๆ ในแต่ละถุง/ขวด (เช่น 60-120 มล.) เพื่อลดการเหลือทิ้ง และง่ายต่อการละลายตามปริมาณที่ลูกกินในแต่ละมื้อ
• กลิ่นหืนของนมแม่ : บางครั้งนมแม่ที่ละลายแล้วอาจมีกลิ่นหืนคล้ายสบู่หรือโลหะ ซึ่งเกิดจากเอนไซม์ไลเปส (Lipase) หากลูกยังกินได้ปกติก็ไม่เป็นอันตราย แต่หากลูกไม่ยอมกินอาจพิจารณาลดระยะเวลาในการเก็บสต็อก หรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ

อย่าลืมว่า นมแม่ คืออาหารที่ดีสำหรับลูกน้อย การจัดการที่ถูกต้องคือหัวใจสำคัญในการรักษาสารอาหารและภูมิคุ้มกันที่ดีให้ลูกน้อย แม่มือใหม่ จึงควรให้ความสำคัญกับเรื่องนี้เป็นอันดับต้นๆ เพื่อสุขภาพที่ดีของลูกรัก

ผู้ที่สนใจสามารถติดตามข่าวสารและเคล็ดลับสุขภาพเพิ่มเติมได้ที่ เฟซบุ๊ก PRINC Group หรือสนใจรับบริการและปรึกษาปัญหาสุขภาพสำหรับแม่และลูกน้อยได้ที่โรงพยาบาลในเครือพริ้นซ์ใกล้บ้าน สายด่วนสุขภาพโทร. 1208