เปิดบันทึกสลน. ยกรธน.-พ.ร.บ.'รักษาราชการแทนฯ' อำนาจเท่า'นายกฯ'

ประเด็นอำนาจ "รักษาราชการแทนนายกรัฐมนตรี"  หลังจากศาลรัฐธรรมนูญมีคำสั่งให้น.ส.แพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรีและรมว.วัฒนธรรม หยุดปฏิบัติหน้าที่นายกฯชั่วคราว

หลังรับคำร้องกรณี “36 สว.” ยื่นถอดถอนจากกรณีคลิปเสียงสนทนากับฮุน เซน ประธานวุฒิสภากัมพูชา ที่อาจเกี่ยวข้องกับสถานการณ์ชายแดนไทย-กัมพูชา ซึ่งเข้าข่ายความผิดตามรัฐธรรมนูญมาตรา 170 วรรคหนึ่ง (4) ประกอบมาตรา 160 (4) และ (5)

ประเด็นนี้ยังคงเป็นข้อถกเถียงในมุมกฎหมาย โดยเฉพาะประเด็นอำนาจรักษาการนายกฯ ในการประกาศ"ยุบสภา" 

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ตามบันทึกข้อความ สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี(สลน.) ลงวันที่3ก.ค. ลงนามโดยนพ.พรหมมินทร์ เลิศสุริย์เดช เลขาธิการนายกรัฐมนตรี เรื่องการมอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีรักษาการแทนนายกรัฐมนตรี

(คลิกอ่าน: เอกสารฉบับเต็ม )

เนื้อหาสำคัญระบุถึงพระราชบัญญัติ(พ.ร.บ.)ระเบียบบริหารราชการแผ่นดินพ.ศ. 2534

มาตรา 41 ในกรณีที่นายกรัฐมนตรีไม่อาจปฏิบัติราชการได้ ให้รองนายกรัฐมนตรีเป็นผู้รักษาราชการ แทน ถ้ามีรองนายกรัฐมนตรีหลายคน ให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีคนใดคนหนึ่งเป็นผู้รักษา ราชการแทน ถ้าไม่มีผู้ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรีหรือมีแต่ไม่อาจปฏิบัติราชการได้ ให้คณะรัฐมนตรี มอบหมายให้รัฐมนตรีคนใดคนหนึ่งเป็นผู้รักษาราชการแทน

มาตรา 48  ให้ผู้รักษาราชการแทนตามความในพระราชบัญญัตินี้มอำนาจหน้าที่เช่นเดียวกับผู้ซึ่งตนแทน  ในกรณีที่ผู้ดำรงตำแหน่งใดหรือผู้รู้กษาราชการแทนผู้ดำรงตำแหน่งนั้นมีอบหมาย หรือมอบอำนาจให้ผู้ ดำรงตำแหน่งอื่นปฏิบัติราชการแทน ให้ผู้ปฏิบัติราชการแทนมีอำนาจหน้าที่เช่นเดียวกับผู้ซึ่งมีอบหมาย หรือมอบอำนาจ  ในกรณีที่มีกฎหมายอื่นแต่งตั้งให้ผู้ดำรงตำแหน่งใดเป็นกรรมการหรือให้มีอำนาจหน้าที่อย่างใด ให้ผู้รักษาราชการแทน หรือผู้ปฏิบัติราชการแทนมีอำนาจหน้าที่เป็นกรรมการหรือมอำนาจหน้าที่เช่นเดียวกับผู้ดำรง ตำแหน่งนั้นในการรักษาราชการแทน หรือปฏิบัติราชการแทนด้วย แล้วแต่กรณี

ขณะที่พระราชกฤษฎีกาว่าด้วยการเสนอเรื่องและการประชุมคณะรัฐมนตรีพ.ศ.2548 มาตรา4 (1)บัญญัติให้ เรื่องที่กฎหมายกำหนดให้เป็นอำนาจหน้าที่ของคณะรัฐมนตรีหรือให้ต้องเสนอคณะรัฐมนตรี

ถ้าคณะรัฐมนตรีเห็นว่าเป็นเรื่องที่เป็นปกติหรือมีแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจนแล้ว คณะรัฐมนตรีจะมีมติมอบหมายเป็นการทั่วไปให้นายกรัฐมนตรีหรือรองนายกฯรัฐมนตรีเป็นผู้อนุมัติ ให้ความเห็นชอบหรือมีคำสั่งแทนคณะรัฐมนตรีก็ได้ในกรณีเช่นนี้ถือว่าการอนุมัติความเห็นชอบหรือคำสั่งของนายกรัฐมนตรีหรือรองนายกรัฐมนตรีเป็นมติของคณะรัฐมนตรี

อำนาจ“รักษาการ” เทียบเท่านายกฯ

นอกจากนี้ในส่วนของข้อพิจารณาและข้อเสนอ ในประเด็นการรักษาการแทนนายกรัฐมนตรีผู้รักษาราชการแทนมีอำนาจหน้าที่เช่นเดียวกับนายกรัฐมนตรี ตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญและพ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน รวมทั้งมีอำนาจหน้าที่ในการเป็นประธานกรรมการในคณะกรรมการหรือองค์กรใดตลอดจนสั่งการอันเกี่ยวกับการบริหารงานบุคคลและอนุมัติเงินงบประมาณอันอยู่ในอำนาจของนายกรัฐมนตรีทั้งนี้ตั้งแต่วันที่คณะรัฐมนตรีมีมติเป็นต้นไป

นอกจากนี้ในกรณีผู้รักษาการแทนจะสั่งการใดเกี่ยวกับการบริหารงานบุคคลและการอนุมัติเงินงบประมาณอันอยู่ในอำนาจของนายกรัฐมนตรีต้องได้รับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีก่อน