กกต.ตอบลักษณะต้องห้ามสมัคร สว. เช็คเลย ผช.สส.-ลูกจ้างราชการ เป็นได้ไหม

เมื่อวันที่ 4 เม.ย. 2567 สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ตอบข้อหารือเกี่ยวกับลักษณะต้องห้ามในการสมัครรับเลือกเป็นสมาชิกวุฒิสภา (สว.) 3 ประเด็น ดังนี้
        
1. ตำแหน่ง ผู้เชี่ยวชาญ ผู้ชำนาญการ และผู้ช่วยดำเนินการ สส. เป็นตำแหน่งใดในพรรคการเมือง ถือเป็นลักษณะต้องห้ามตามมาตรา 14 (22) แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 หรือไม่

2. ตำแหน่ง ผู้เชี่ยวชาญ ผู้ชำนาญการ และผู้ช่วยดำเนินการ สส. เป็นพนักงาน หรือลูกจ้างของหน่วยงานราชการ หน่วยงานของรัฐหรือรัฐวิสาหกิจ หรือเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ ตามมาตรา 14 (15) แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 หรือไม่

3. ตำแหน่ง ตัวแทนพรรคประจำอำเภอ ของพรรคการเมืองเข้าข่าย มาตรา 14 (15) และ (22) แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 หรือไม่

สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งพิจารณาแล้ว มีความเห็นดังนี้

1. ประเด็นที่ 1 และประเด็นที่ 3 ตามข้อหารือนั้น ผู้ดำรงตำแหน่งในพรรคการเมืองตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2560 และที่แก้ไขเพิ่มเติมถึง (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2566 ได้แก่ ตำแหน่งกรรมการบริหารพรรคการเมือง กรรมการสาขาพรรคการเมือง และตัวแทนพรรคการเมืองประจำจังหวัด ส่วนตำแหน่งอื่นๆ ในพรรคการเมือง เป็นตำแหน่งที่พรรคการเมืองแต่ละพรรคการเมืองกำหนดขึ้นเอง 

ดังนั้น เพื่อให้การพิจารณาเป็นไปด้วยความถูกต้องและเกิดความชัดเจนว่าตำแหน่งตามข้อหารือในประเด็นที่ 1 และประเด็นที่ 3 จะถือเป็นลักษณะต้องห้ามในการสมัครรับเลือกเป็นสมาชิกวุฒิสภาตามมาตรา 14 (15) และ (22) แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 หรือไม่ เห็นควรหารือไปยังพรรคการเมืองต้นสังกัดที่มีอำนาจและหน้าที่ในการพิจารณา

2. ประเด็นที่ 2 ตามข้อหารือนั้น ตำแหน่งผู้เชี่ยวชาญ ผู้ชำนาญการ และผู้ช่วยดำเนินการสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร มาจากการแต่งตั้งบุคคลเพื่อปฏิบัติงานให้แก่สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามประกาศสภาผู้แทนราษฎรเรื่อง หลักเกณฑ์และวิธีการแต่งตั้งบุคคลเพื่อปฏิบัติงานให้แก่สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรลงวันที่ 9 ธันวาคม 2554 ดังนั้น การพิจารณาว่าตำแหน่งดังกล่าวเป็นพนักงานหรือลูกจ้างของหน่วยราชการหน่วยงานของรัฐหรือรัฐวิสาหกิจ หรือเป็นเจ้าหน้าที่อื่นของรัฐ อันจะเป็นลักษณะต้องห้ามในการสมัครรับเลือกเป็นสมาชิกวุฒิสภาตามมาตรา 14 (15) แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภาพ.ศ. 2561 หรือไม่ จึงควรหารือไปยังสำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรเพื่อวินิจฉัย 

ทั้งนี้ ศาลรัฐธรรมนูญได้เคยมีคำวินิจฉัยที่ 5/2543 ลงวันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2543 สรุปลักษณะของ "เจ้าหน้าที่อื่นของรัฐ" ไว้โดยเป็นบุคคลที่ได้รับแต่งตั้งหรือเลือกตั้งตามกฎหมาย รวมทั้งมีอำนาจหน้าที่ดำเนินการหรือหน้าที่ปฏิบัติการให้เป็นไปตามกฎหมายและปฏิบัติงานประจำโดยอยู่ในบังคับบัญชาหรือกำกับดูแลของรัฐและมีเงินเดือนค่าจ้าง หรือค่าตอบแทนตามกฎหมาย การที่บุคคลใดจะมีสถานะเป็นเจ้าหน้าที่อื่นของรัฐหรือไม่ ต้องพิจารณาตามแนวคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญดังกล่าว

อย่างไรก็ตาม การพิจารณาคุณสมบัติหรือลักษณะต้องห้ามของผู้สมัครรับเลือกในเบื้องต้นเป็นหน้าที่และอำนาจของผู้อำนวยการการเลือกระดับอำเภอตามมาตรา 20 แห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 ทั้งนี้ สามารถศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมได้จากพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการได้มาซึ่งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2561 และ ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการเลือกสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2567