'กำลังวัวเถลิง' พืชสมุนไพรมากสรรพคุณ บำรุงกำลัง บรรเทาปวดเมื่อย

'กำลังวัวเถลิง' (Anaxagorea luzonensis A.Gray) พืชสมุนไพร ในวงศ์ ANNONACEAE ที่มีชื่อเสียงมายาวนานในด้าน สรรพคุณทางยา อันเป็นประโยชน์ต่อร่างกาย ด้วยชื่อที่สื่อถึงความแข็งแกร่งและพละกำลัง

สมุนไพรชนิดนี้จึงเป็นที่รู้จักกันดีในหมู่นักสมุนไพรไทย ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ กำลังวัวเถลิง เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก มีความสูงประมาณ 50-80 เซนติเมตร เปลือกต้นมีสีเทาอมดำและมีกลิ่นฉุน ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับกันในระนาบเดียว ลักษณะใบเป็นรูปไข่กลับ ดอกมีสีขาว ออกตามซอกใบ และมีเกสรเพศผู้สีเหลือง ผลของกำลังวัวเถลิงมีลักษณะกลม เมื่อแก่เต็มที่ผลจะมีสีดำและแตกออกเพื่อดีดเมล็ดกระเด็นไปไกล

อย่างไรก็ตาม สมุนไพร ชนิดนี้มีชื่อเรียกแตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น เช่น ชะแมบ (ตราด), ช้าวัวเถลิง (ประจวบคีรีขันธ์), ปุนทา (นราธิวาส), ปูน (สุราษฎร์ธานี) และบางพื้นที่อาจเรียกว่า กำลังทรพี หรือ แหลขี้ควาย ซึ่งล้วนสื่อถึงสรรพคุณในการบำรุงกำลังวังชา

กำลังวัวเถลิงเป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณหลากหลาย โดยเฉพาะส่วนของเปลือกและเนื้อไม้ โดย 'เปลือก กำลังวัวเถลิง' มีสรรพคุณในการบำรุงโลหิต บำรุงธาตุ บำรุงเส้นเอ็น ช่วยแก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย และบำรุงกำลัง

ส่วน 'เนื้อไม้ กำลังวัวเถลิง' มีสรรพคุณคล้ายคลึงกับเปลือก คือช่วยบำรุงกำลัง แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย บำรุงเส้นเอ็น บำรุงโลหิต นอกจากนี้ยังช่วยเจริญอาหารและขับลมในลำไส้ได้อีกด้วย

วัวเถลิงนิยมนำมาใช้เป็นส่วนประกอบใน 'ตำรับยาแผนโบราณ' เพื่อบำรุงร่างกายและฟื้นฟูสุขภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มผู้ที่ต้องการบำรุงกำลัง บรรเทาอาการปวดเมื่อย หรือปรับสมดุลธาตุในร่างกาย

อ้างอิง/ภาพ : ความหลากหลายทางชีวภาพพืชสมุนไพรในประเทศไทย เล่ม 1 หน้า 34 สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช 2559 และข้อมูลจากแหล่งความรู้สมุนไพรอื่นๆ