แผนไฮเทคที่ดีแค่ในแผน | ก้าวไกลวิสัยทัศน์

เรามีคณะกรรมการไอทีแห่งชาติ มีแผนไอทีแห่งชาติ 5-6 ปีที่ผ่านมา เรามีคณะกรรมการ 5G แห่งชาติ และมีแผนปฏิบัตการว่าด้วยการส่งเสริมการใช้ประโยชน์เทคโนโลยี 5G ของประเทศไทย วันนี้เรามีคณะกรรมการ AI แห่งชาติ ซึ่งลงท้ายคงมีแผน AI แห่งชาติ 

เช่นเดียวกับที่เคยปฏิบัติมาแล้ว เมื่อมีแผนแล้ว ถ้าผลที่เกิดขึ้นตรงตามที่คาดหวังกันไว้ในแผนเหล่านั้น วันนี้บ้านเมืองเราคงเป็นผู้นำภูมิภาคในการใช้ประโยชน์เทคโนโลยีใหม่ทั้งปวงที่อุบัติขึ้นมาในโลกนี้ เพราะแทบทุกแผนล้วนแต่ระบุเป้าหมายให้บ้านเรามีคนที่เชี่ยวชาญในเทคโนโลยีใหม่นั้นนับเป็นหมื่นเป็นแสน มีคนใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีใหม่นั้นเป็นล้าน จนกระทั่งส่งผลไปสู่การเติบโตทางเศรษฐกิจมากขึ้นอย่างชัดเจน

ใครมาจัดอันดับประเทศในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีใหม่เหล่านี้ บ้านเราต้องมีอันดับที่ดีไม่น้อยหน้าใครเลย ความเป็นจริงที่เกิดขึ้นกลายเป็นว่า วันนี้บ้านเราเป็นได้แค่ผู้ใช้เทคโนโลยีเหล่านั้นอย่างพื้นๆ ไม่ได้ช่วยเพิ่มผลิตภาพในการงานและการดำรงชีวิตของเรามากเท่าที่วาดฝันไว้ในแผน ไม่ได้ทำให้บ้านเราดูดีมากขึ้นกว่าที่เราเป็นอยู่มาแต่เดิม เราอาจมีคนไฮเทคเป็นแสนคน แต่ไม่มีเซียนไฮเทคหลายสิบล้านคนเหมือนที่บอกไว้ในแผน

ถ้าดูจากแผน 5G ที่บอกว่า เมื่อเรามีและใช้ตามแผนแล้วภายในปี 2565 IMD World Competitive Ranking จะดีขึ้นอย่างน้อยที่สุด 3 อันดับจากเดิม ปรากฏว่าก่อนมี 5G ใช้งาน เราอยู่อันดับที่ 43 พอมี 5G ใช้งานกันมากขึ้นใน 3 ปีต่อมา เราตกไปอยู่ที่อันดับ 49 วางแผนไว้จะยกขึ้น 3 อันดับ ของจริงตกลงมา 6 อันดับ วางแผนไว้ว่ามี 5G แล้วประสิทธิภาพการประกอบธุรกิจ (Business Efficiency) จะดีขึ้นจากอันดับ 21 ขึ้นไปเป็นอันดับที่ 18 ของจริงกลายเป็นอันดับ 30 แย่ลง 9 อันดับ 

บอกไว้ว่า IMD Digital Technology Knowledge Ranking จะดีขึ้นจากอันดับ 43 ไปเป็นอันดับ 40 ของจริงตกไปอยู่ที่อันดับ 49 ตอนออกแผนท่านป่าวประกาศออกสื่อกันใหญ่โต ตอนที่ล้มเหลวแทบทุกเป้าหมาย ท่านไม่มาอธิบายว่าทำไมจึงกลายเป็นเช่นนั้น

ยิ่งไปกว่านั้นแผนไฮเทคบ้านเรายังมี “เป้าหมาย” ที่มีแต่ “เป้า” แต่ไม่มีข้อมูลใดๆ มาบอกว่าประสบความสำเร็จ เช่นในเรื่อง 5G บอกว่า ประชาชนสามารถเข้าถึงบริการด้านการให้คำแนะนำด้านสุขภาพและวินิจฉัยโรคโดยผู้เชี่ยวชาญผ่านเทคโนโลยี 5G ไม่ต่ำกว่า 3 แสนคน ก็ไม่ปรากฏข้อมูลใดๆ มายืนยันหรือปฏิเสธแต่อย่างใด บอกว่าจะมีการใช้งาน 5G ในการเล่าเรียนไม่น้อยกว่า 3 แสนคนก็ไม่ปรากฏข้อมูลที่มีการรวบรวมอย่างน่าเชื่อถือ ทั้งๆ ที่การใช้งานเพื่อการศึกษาในช่วงโรคระบาดน่าจะมีมากกว่าที่ตั้งเป้าหมายไว้มาก 

แผนที่มีเป้าหมายที่ไม่มีข้อมูลที่น่าเชื่อถือสำหรับการติดตามความสำเร็จ ไม่แตกต่างไปจากการติดตามเหตุการณ์ในความฝันที่ยืนยันให้คนอื่นเชื่อได้ยากว่า ทุกอย่างที่ฝันไว้ ประสบความสำเร็จทั้งสิ้น

ลองดูเป้าหมายเรื่อง AI ที่ป่าวประกาศกันมาเมื่อเร็วๆ นี้ แล้วเทียบกับที่เคยป่าวประกาศกันมาในสารพัดแผนไฮเทคที่เคยมีมา แผน AI บอกว่าจะสร้างผู้ใช้งานทั่วไป 10 ล้านคน คล้ายๆ กับที่บอกว่าจะมีผู้คนกว่า 80% ใช้ 5G สร้างคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ซึ่งจบลงด้วยการไม่มีข้อมูลที่เชื่อถือได้ทางสถิติมายืนยันความสำเร็จ บอกว่าจะสร้างผู้เชี่ยวชาญ 9 หมื่นคน คล้ายกับที่บอกว่า 20% ของบุคลากรด้านดิจิทัลมีทักษะในการใช้ 5G ในการทำงานอุตสาหกรรม ซึ่งไม่ปรากฏว่าจะมีข้อมูลนี้อยู่ที่ใด ใครเป็นผู้ดูแลเก็บรวบรวมและประมวลผลข้อมูล

กล่าวได้ว่า หลายอย่างคล้ายๆ กับที่เคยประกาศกันมาแล้ว แต่ของจริงที่เกิดขึ้นล้มเหลว จึงอาจจะไม่ใช่เรื่องที่ควรดีใจที่เรามีแผนใหม่ไฮเทคกันอีกแล้ว และเป็นแผนที่ได้จากกระบวนการทำงานทำนองเดียวกัน คือ เป็นแผนที่ได้มาจากการทำงานในรูปแบบคณะกรรมการแห่งชาติ

แผนนี้จะจบลงแบบดีแค่ในแผนอีกครั้งหนึ่งหรือไม่?