ดอกนี้หายากมาก 'ข้าวก่ำผา' endemic พบที่เดียวในโลก ประเทศไทย

ส่องความงามพรรณไม้หายาก ที่ไม่สามารถหาได้จากที่ไหนในโลก พบที่เดียวในโลก ประเทศไทย ดอกนี้หายากมาก "ข้าวก่ำผา" endemic ไม้ล้มลุกอายุหลายปีพืชถิ่นเดียว พืชประจำถิ่นของไทย เป็นสมบัติทางธรรมชาติ ที่ยังมองเห็นได้ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 

นักพฤกษศาสตร์ไทย ได้บันทึกการค้นพบพรรณไม้หายากและมีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น ชื่อ "ข้าวก่ำผา" หรือในนามทางวิทยาศาสตร์ว่า 𝘋𝘪𝘥𝘺𝘮𝘰𝘤𝘢𝘳𝘱𝘶𝘴 𝘣𝘪𝘴𝘦𝘳𝘳𝘢𝘵𝘶𝘴 Barnett ซึ่งเป็นสมาชิกของวงศ์ Gesneriaceae 

ข้าวก่ำผาเป็นพืช endemic หรือพืชถิ่นเดียวของประเทศไทย ที่พบเฉพาะในภาคตะวันออกเฉียงเหนือเท่านั้น ทำให้เป็นสมบัติทางชีววิทยาที่มีค่ายิ่ง เนื่องจากไม่สามารถพบเจอได้ที่อื่นในโลก

พืชชนิดนี้มีลักษณะเป็นไม้ล้มลุกอายุหลายปี มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวคือการเรียงตัวของใบที่เรียกว่า "anisophyllous" หมายถึงใบที่เรียงตรงข้ามกันจะมีขนาดไม่เท่ากัน ใบมีรูปทรงตั้งแต่รีจนถึงกลม ขนาดกว้าง 3-9 เซนติเมตร ยาว 6-14 เซนติเมตร โดยมีขอบจักฟันเลื่อยซ้อนและแผ่นใบหนาคล้ายหนัง

ดอกของข้าวก่ำผามีเสน่ห์เป็นพิเศษ กลีบดอกเชื่อมกันเป็นหลอดรูปทรงกรวย มีสีม่วงเข้มประดับด้วยเส้นสีขาวตามยาว สร้างความโดดเด่นให้กับช่อดอกที่บานออกที่ปลายยอดหรือซอกใบ

สำหรับตัวอย่างต้นแบบของข้าวก่ำผาได้ถูกเก็บรวบรวมโดย ศาสตราจารย์ ดร.เต็ม สมิตินันทน์ จากอุทยานแห่งชาติภูกระดึง จังหวัดเลย เมื่อวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2497 การค้นพบนี้ได้รับการยืนยันทางวิทยาศาสตร์จาก ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปราณี นางงาม แห่งมหาวิทยาลัยนเรศวร ผู้เชี่ยวชาญด้านพืชสกุล Didymocarpus ของไทย

การค้นพบข้าวก่ำผาไม่เพียงแต่เป็นการเพิ่มพูนความหลากหลายทางชีวภาพของไทย แต่ยังเป็นเครื่องเตือนใจถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ป่าไผ่และระบบนิเวศในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เพื่อปกป้องพรรณไม้หายากเหล่านี้ให้คงอยู่สำหรับคนรุ่นหลัง

อ้างอิง-ภาพ : Nangngam, P. & Maxwell, J. F. 2013. Didymocarpus (Gesneriaceae) in Thailand. Gardens’ Bulletin Singapore 65(2): 185–225. , กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช , หอพรรณไม้ Forest Herbarium - BKF